فرارو- در طول 2 هفته بحران هسته ای نیروگاه فوکوشیمای ژاپن بارها ابعاد فاجعه در حال وقوع با حادثه چرنوبیل مورد مقایسه قرار گرفت؛ حادثه ای که پس از بمباران هیروشیما و ناکازاکی بزرگترین فاجعه هسته ای جهان به شمار می رود. اما به راستی حادثه چرنوبیل چگونه رخ داد؟
آوريل 1986، قسمت چهار راكتور RBMK در نيروگاه هسته‌اي چرنوبيل در اوكراين در جريان يك آزمايش از كنترل خارج شد و انفجار عظيمي را در ساختمان راكتور ايجاد كرد. قسمتي از ساختمان تخريب شد و مقدار زيادي پرتو در آن ناحيه آزاد شود ضرايب ايمني ديگر به كار نمي‌آمدند، سوخت اورانيوم موجود در راكتور بيش از حد گرم شد و به صورت مذاب در موانع حفاظتي جريان پيدا كرد.
راكتورهاي RBMK در آن زمان، از سيستمي كه الان به آن نگهدارنده مي‌گويند برخوردار نبودند. اين سيستم در واقع يك گنبد ساخته شده از سيمان و فولاد است كه علاوه بر سقف راكتور روي آن قرار مي‌گيرد و باعث مي‌شود تا در صورت بروز چنين حادثه‌اي پرتوها داخل راكتور بمانند و در فضاي خارج پخش نشوند. با گذشت زمان، عناصر راديواكتيوي مثل پلوتونيوم، يد، استرانتيوم و سزيوم در كل منطقه پخش شده بودند.
علاوه بر اين بلوك‌هاي گرانيتي كه به‌عنوان متعادل نگهدارنده درRBML نگهداري مي‌شوند با ورود هوا به راكتور و گرماي ناشي از انفجار آتش گرفتند كه اين باعث شد پرتوهاي موجود در مركز راكتور به بيرون تابيده شوند.
بر اثر این حادثه تعداد زیادی از کارکنان تأسیسات در عرض چند ساعت نشانه‌های دریافت تشعشع رادیو اکتیو را نشان دادند. عده افرادی که در بیمارستانها بستری شدند، تا ساعت ۶ صبح به ۱۰۸ و تا پایان روز اول به ۱۳۲ نفر رسید. پس از انفجار ابتدا محیط اطراف تاسیسات به امواج رادیواکتیو آلوده گشت و بعد به تدریج ابرهای آلوده به نواحی دورتر سرکشیدند و بارش باران سبب شد که بخش‌های وسیعی از اروپا به مواد رادیواکتیو آلوده شود.
گفته می شود در اثر انفجار در راکتور بلوک چهار تاسیسات اتمی چرنوبیل، مواد رادیواکتیو برای ساختن حدود ۱۰۰ بمب اتمی آزاد شدند. اگرچه در آن سال مقامات اتحاد شوروی سابق در آن زمان، پخش هر گونه خبری را در مورد این فاجعه به شدت ممنوع ساختند اما در مقایسه جوامع بشری، فاجعه چرنوبیل وحشتناک‌ترین فاجعه تکنولوژیک انسانی در تمام تاریخ به شمار می‌آید در اثر فاجعه چرنوبیل قریب به ۵ میلیون نفر آسیب دیدند، حدود ۵ هزار مرکز مسکونی در جمهوری روسیه سفید، اوکراین و فدراسیون روسیه با ذرات رادیو اکتیو آلوده شدند.
