
فرارو- یک کارشناس ارشد مسایل عراق، اعتراضات مردمی در شمال این کشور را هم متاثر از تحولات منطقهای و هم تابع شرایط ناحیهای ارزیابی کرد و درباره این اعتراضات گفت: «هر تحولی که در شمال عراق رخ میدهد زیاد صبغه افراطی پیدا نمیکند.»
جعفر حقپناه در گفتوگو با خبرنگار «فرارو» پیرامون تحولات در شمال عراق گفت: «به طور کلی تحولات شمال عراق تابع تحولات خاورمیانهای است هر چند که در بعضی از موارد به دلیل اقتضائات خاصی که مبتلا به این منطقه است، تحولات آن لزوما ربطی به اتفاقات خاورمیانه و آنچه که در کشورهای عربی در حال وقوع است، ندارد.»
وی افزود: «بنابراین در تحلیل این اعتراضات باید هر دو این مساله را در نظر گرفت یعنی هم جنبه منطقهای و هم جنبه ناحیهای را.»
این کارشناس مسایل روابط بین الملل در این باره که گفته میشود جنس اعتراضات در شمال عراق مدنی بوده و با آنچه در کشورهای عربی رخ داده، فرق میکند، گفت: «البته در مورد تحولات و اعتراضات خاورمیانه نیز باید به جنبه مدنی آن توجه داشت. یعنی لزوما همه این اعتراضات را نباید از جنس ایدوئولوژی دید. بنابراین این دو اتفاق در دو سوی یک طیف قرار ندارند.»
حقپناه در توضیح بیشتر این مساله گفت: «در مورد شمال عراق نیز ضمن آنکه جریانهای مذهبی در آنجا فعال هستند اما در عین حال باید توجه کرد که صبغه مدنی و صنفی در این منطقه بسیار پررنگ است و من فکر میکنم که بخشی از این اعتراضات جنبه صنفی و مدنی داشته باشد.»
وی با بیان اینکه هر تحولی که در شمال عراق رخ میدهد خیلی صبغه افراطی پیدا نمیکند، گفت: «این موضوع به این دلیل است که هیچ گاه این جریانات تلاش نمیکنند حرکات اعتراضی به حدی رادیکال شود که موجودیت نیم بند یک حکومت فدراتیو کردی در این کشور از اساس دچار تزلزل شود.»
این کارشناس مسایل عراق با مهم خواندن این نکته تاکید کرد: «در واقع این مساله خط قرمز این تحرکات است و یک نوع محافظه کاری را به این جریانات تحمیل میکند که بیش از این پیش نروند.»
این استاد دانشگاه درباره دلایل محافظه کار شدن اعتراضات در شمال عراق گفت: «چون گروههای معترض میدانند که ممکن است هر آنچه الان دارند را نیز از دست دهند. به این ترتیب این مطالبات عمومی و مردمی پتانسیل انقلابی و رادیکال را ندارند.»
وی اضافه کرد: «از طرف دیگر هم حکومت اقلیم کردستان عراق با در نظر گرفتن شرایط حادی که در خود عراق است به نوعی تلاش کرده و میکند که پایگاه اجتماعی خود را از دست ندهد چون رقبای بسیار جدی در داخل عراق دارد.»
حقپناه با بیان اینکه حکومت اقلیم کردستان عراق پشتوانه خارجی به غیر از آمریکا هم نمیتواند برای خود دست و پا کند چون که کشورهای منطقه زیاد روی خوشی به این حکومت نشان نمیدهند، اظهار کرد: «بنابراین ناچار است که پایگاه اجتماعی خود را تقویت کند یا اینکه حداقل ژست بگیرد که پایگاه اجتماعی قدرتمندی دارد.»
وی ادامه داد: «از این نظر من فکر میکنم که ممکن است تحولات این منطقه سریعتر از جاهای دیگر به یک آشتی و تعاملی بیانجامد و طرفین سریعا بتوانند به یک نکته وحدت، تعادل و اشتراک نظر برسند.»
این کارشناس مسایل عراق در پاسخ به این سوال که به نظر شما در صورت جدیتر شدن تحولات، آلترناتیو حکومت فعلی کردستان عراق چه گروهی میتواند باشد، گفت: «به دلایل زیادی من فکر میکنم حتی اگر اعتراضات به خشونت بیانجامد نهایتا آلترناتیو حکومت اقلیم کردستان عراق از درون ساختار موجود بر خواهد آمد یعنی حداکثر جابجایی در سطح نخبگان حاکم روی خواهد داد.»
وی افزود: «ممکن است جریاناتی نواندیش یا جریاناتی که اتهام فساد سیاسی کمتر به آنها وارد است قدرت را در دست بگیرند و به برخی از گروههای کوچکتر دیگر نیز امکان داده شود که در این چارچوب موجود نقش آفرینی بیشتری داشته باشند اما ساختار قطعا بهم نخواهد خورد. حتی میشود گفت که نه تنها ساختار حکومتی بلکه ساختار حزبی هم دستخوش تغییرات جدی نخواهد بود.»
حقپناه با اشاره به کم توجهی رسانههای ایرانی به تحولات شمال عراق اظهار کرد: «تحولات شمال عراق به جهت حساسیتها و پیامدهایی که ممکن است داشته باشد از یک مجرا و فیلتر خاصی میگذرد و از سویی دیگر ما شمال عراق و مسایل آن را همواره از منظر عراق یک پارچه میبینیم به این معنا که بسیاری از کارشناسان حضور مستقل و هویت خاصی را برای این موضوعات قائل نیستند.»
وی در توضیح این مطلب گفت: «شاید به همین دلیل است که حتی نمایندگی رسانهای از ناحیه رسانهای دولت ما حضور فعالی در آنجا ندارد. بنابراین این عوامل موثر است که این تحولات با واسطه و با تاخیر به دست ما برسد و از منظر خاصی رصد شود.»