ديروز سفر دو روزه محمود احمدي‌نژاد به آذربايجان پايان يافت. ديدار با رئيس‌جمهور كشور ميزبان و ساير كشورهاي ساحلي درياي خزر و شركت در كنفرانس مطبوعاتي به همراه امضاي توافقنامه‌هاي همكاري محور‌هاي اصلي سفر رئيس جهوري اسلامي ايران به سومين اجلاس سران كشورهاي ساحلي درياي خزر بود. اما جذاب‌ترين قسمت اين سفر مي‌تواند ديدار رئيس‌جمهور ايران با رئيس‌جمهور روسيه باشد. ديداري كه اگر شايد سال قبل برگزار مي‌شد در فضايي متفاوت صورت مي‌گرفت اما سير حوادث در طول چند ماه گذشته باعث شد ديدار دو رئيس‌جمهور با رويكردي متفاوت برگزار شود. زيرا چند ماهي است كه روس‌ها ايران را در پرونده هسته‌اي ايران تنها گذاشته‌اند و در روند تصويب تحريم‌هاي عليه ايران همكاري كاملي با ايالات متحده دارند.
بسياري از كارشناسان سياست‌هاي ديميتري مدودف را در راستاي نزديكي هر چه بيشتر به غرب مي‌دانند به خصوص اينكه رئيس‌جمهور روسيه بعد از اجلاس باكو قرار است در نشست مشترك ناتو و روسيه شركت كند. نشستي كه شايد فصلي تازه در روابط روسيه و غرب باشد.
محمود احمدي‌نژاد در سخنان قبلي خود از مدودف خواسته بود روسيه را در رديف دشمنان ملت ايران قرار ندهد و نسبت به همراهي مسكو با واشنگتن شديدا اعتراض كرده بود. خبرهاي رسيده از اين ديدار نشان مي‌دهد گفت‌وگوي دو رئيس‌جمهور صريح و بي‌پرده بوده است.
به گزارش بي بي سي سرگئي پريخودكو، مشاور رئيس‌جمهوري روسيه اعلام كرده است كه مدودف در ديدار با محمود احمدي‌نژاد با صراحت سخن گفته و البته هر دو رئيس‌جمهور از طرح مسائل ناخوشايند در روابط دو كشور هيچ ابايي نداشته اند. به گفته پريخودكو رئيس‌جمهور روسيه در اين ديدار ضمن اعلام ارزيابي خود از تحريم‌هاي شوراي امنيت عليه ايران مدعي شده همكاري ايران و روسيه و حفظ روابط اقتصادي و تجاري تا جايي كه به تحريم‌هاي شوراي امنيت ضربه نزند ضروري است.
اما از سوي ديگر خبرگزاري ايسنا گزارش داده است محمود احمدي‌نژاد در اين ديدار عنوان كرده: «دوره تحريم و زورگويي به پايان رسيده است و جالب اين است كه پس از انتشار قطعنامه، رايزني‌هاي برخي كشورهاي اروپايي براي افزايش سرمايه‌گذاري در ايران افزايش يافته است.».
وي با بيان اينكه شرايط جهان به سرعت در حال تغيير و تحول است، تصريح كرد: «ملت ايران با اقدامات ضد انساني قدرت‌هاي غربي عليه همه ملت‌هاي جهان مخالف است و معتقديم در شرايط كنوني جهان اگر ايران و روسيه در كنار هم باشند، دشمنان در اهداف خود عليه روسيه، ايران و منطقه ناكام خواهند ماند.»
شش پيشنهاد احمدي‌نژاد
محمود احمدي‌نژاد همچنين در نشست كشورهاي ساحلي درياي خزر ضمن تاكيد بر بازگشت به ارزش‌هاي متعالي و مشاركت عمومي در مديريت جهاني براي برون رفت از وضعيت موجود شش پيشنهاد را به سران اين نشست ارائه كرد. توسعه همكاري‌هاي فرهنگي همه‌جانبه، گفت‌وگوها و مشورت‌هاي هدفمند در جهت اصلاح وضعيت موجود جهان، ايجاد شركت‌هاي مشترك كشتي‌راني، ارائه تسهيلات و مشوقات گمركي، افزايش مبادلات بازرگاني به همراه توسعه مناسبات مردمي در زمينه‌هاي گردشگري، فرهنگي و ورزشي، تدوين كامل رژيم حقوقي درياي خزر تا سال آينده، همكاري‌هاي اقتصادي كشورهاي عضو، مبارزه هماهنگ با عوامل تهديدكننده ثبات و امنيت در درياي خزر و ممانعت از ورود بازيگران خارجي شش پيشنهاد رئيس‌جمهوري اسلامي ايران در اين نشست بود.
پاسخ‌هاي احمدي‌نژاد به خبرنگاران
همچنين سران كشورهاي ساحلي درياي خزر در كنفرانس مطبوعاتي مشترك شركت كردند و به پرسش‌هاي خبرنگاران پاسخ گفتند. پيش از سخنان احمدي‌نژاد رئيس‌جمهور آذربايجان در ابتداي اين كنفرانس اعلام كرد توافق شده است كه تا پنج سال آينده ماهيان خاوياري در درياي خزر صيد نشوند و البته راهكارهاي اجراي اين ممنوعيت ظرف سه ماه آينده توسط كارشناسان مشخص مي‌شود. رئيس‌جمهور روسيه نيز تاكيد كرد كشورها به تعيين رژيم حقوقي اين دريا نزديك تر شده اند. رئيس‌جمهور كشورمان نيز از مذاكرا ت در مورد تعيين رژيم حقوقي درياي خزر خبر داد و گفت:« فضا براي تكميل رژيم حقوقي درياي خزر باز شده است و در نشست اخير هم بحث‌هاي سازنده‌اي صورت گرفته است.»
رئيس‌جمهور در بخش ديگري از اين كنفرانس ضمن تاكيد بر عدم تحميل و فشار در مذاكرات ايران و گروه 5+1 از ناكارآمدي تحريم‌ها سخن گفت و عنوان كرد زمان گفت‌وگو مشخص شد و ما استانبول را به عنوان مكان گفت‌وگو پيشنهاد كرده و آنها ژنو را مطرح كرده‌اند؛ بايد با هم صحبت كنيم تا به نتيجه برسيم.
احمدي‌نژاد در مورد اعمال تحريم‌ها نيز گفت:«دولت آمريكا 30 سال است كه رابطه‌اش را با ما قطع كرده است. وقتي قطعنامه تحريم عليه ما صادر مي‌كند مي‌خواهد ديگران را تحريم كند. اما آنها بايد بدانند كه ادبيات تحريم متعلق به گذشته بوده و در دنياي امروز اين ادبيات شكسته خورده است. ايران كشور قدرتمند و تاريخي است و تحريم‌ها در او اثر نمي‌كند؛ جالب است كه بدانيد حجم مبادلات تجاري اروپا با ايران در چند ماه گذشته 14 درصد افزايش يافته است.»
حضور در جمع ايرانيان و روحانيون آذربايجان
محمود احمدي‌نژاد همچنين در اين سفر در جمع ايرانيان آذربايجان حضور يافت و در سخناني ضمن اعلام اينكه انديشه و مديريت ناعادلانه جهاني شكست خورده و جهان در آستانه انتخاب بزرگي قرار گرفته است عنوان كرد قدرت‌هاي استعماري نگران نشر فرهنگ انساني و غني ملت ايران در جهان هستند.
وي همچنين در جمع تعدادي از روحانيون باكو در مسجد «تازه پير» روابط ميان دولت‌هاي ايران و آذربايجان را برادرانه دانست و افزود: «ممكن است روابط سياسي ميان دو كشور نوسان داشته باشد اما اين روابط همواره پايدار بوده است. ما دو ملت به هم پيوسته هستيم و تاريخ و فرهنگ‌مان، ما را به هم پيوند زده است و روابط ما بر پايه اين اشتراكات است.»
محمود احمدي‌نژاد همچنين در مصاحبه اختصاصي با شبكه تلويزيوني ليدر جمهوري آذربايجان از مواضع الهام علي‌اف مبني بر اينكه آذربايجان اجازه نخواهد داد از زمين و آسمان اين كشور براي اقدام نظامي عليه كشورهاي همسايه استفاده شود قدرداني كرد و گفت: «ايران و آذربايجان دو كشور برادر هستند و ايران همواره در كنار آذربايجان خواهد ايستاد و از حقوق، امنيت و استقلال اين كشور دفاع مي‌كند» وي همكاري فرهنگي ميان ايران و آذربايجان در مقابله با خطراتي مانند افراط‌گرايي در منطقه را ضروري عنوان كرد و در مورد مسئله قره باغ ضمن تاكيد بر راه حل منطقه‌اي اين مناقشه گفت:« ملت‌هاي منطقه بايد با صلح و دوستي با هم زندگي كنند. همسايگي يك مسئله جغرافيايي و تاريخي است و نمي‌شود به راحتي آن را به هم زد. همه مسائل قابل حل است. به نظر مي‌رسد از طريق گفت‌وگو و بر پايه عدالت و احترام، مسئله قره‌باغ هم قابل حل و فصل است و مي‌شود از طريق گفت‌وگوهاي سازنده بر پايه عدالت به تفاهم رسيد. بعيد مي‌دانم كه طرفين مسئله قره‌باغ پايبندي به عدالت نداشته باشند. تنش و بحران به ضرر همه است و منابع، ثروت و فرصت‌هاي ملت‌ها را هدر مي‌دهد، ايران آمادگي دارد تا بر اين اساس به حل مسئله كمك كند.»
توافقات نشست
پنج عضو كشورهاي حاشيه درياي خزر در سومين اجلاس خود در زمينه نظام‌نامه امنيتي درياي خزر، همكاري‌هاي ارگان‌هاي امنيتي و انتظامي كشورهاي حاشيه درياي خزر براي مقابله با قاچاق مواد مخدر، جنايات سازمان يافته و مهاجرت‌هاي غيرقانوني تاكيد كردند و در زمينه‌هاي ديگري مانند انرژي، حمل و نقل دريايي و مبادلات فرهنگي نيز به توافقاتي دست يافتند..
همچنين توافق شد كه اجلاس بعدي پنج عضو كشورهاي حاشيه درياي خزر در روسيه يا قزاقستان برگزار شود.
