رای دادگاه لاهه: جمهوری آذربایجان باید گذرگاه لاچین را باز بگذارد

دیوان بین المللی دادگستری (ICJ) حکم به باز کردن گذرگاه لاچین در منطقه قره باغ کوهستانی داد.

به گزارش عصرایران، حکم دیوان بین المللی دادگستری (دادگاه لاهه) دیروز (چهارشنبه) صادر شده که بر اساس شکایت ارمنستان از جمهوری آذربایجان مبنی بر بستن گذرگاه لاچین حکم داده که دولت جمهوری آذربایجان باید تردد آزاد در طول گذرگاه لاچین را تضمین کند.

این گذرگاه، ارمنستان را به منطقه قره باغ کوهستانی متصل می‌کند و دولت ایروان می‌گوید کریدور لاچین از ۱۲ دسامبر سال گذشته میلادی بسته شده و دولت باکو با این اقدام منطقه "آرتساخ" (قره باغ) را در محاصره قرار داده است. این گذرگاه تنها مسیر اتصال ارامنه قره باغ به ارمنستان است و از ۷۰ روز پیش توسط فعالان آذربایجانی تحت حمایت دولت آن‌ها مسدود شده است.

دولت ارمنستان پس از بسته شدن گذرگاه لاچین به دادگاه لاهه شکایت کرد.

دادگاه لاهه نیز دیروز در حکم نهایی خود با تایید بسته بودن گذرگاه لاچین، در حکم خود اعلام کرد که آذربایجان باید تمام اقداماتی را که در اختیار دارد برای اطمینان از حرکت بدون مانع افراد، وسایل نقلیه و محموله‌ها در طول کریدور لاچین در هر دو جهت انجام دهد.

دولت ارمنستان می‌گوید محاصره ارامنه ساکن در قره باغ از سوی دولت آذربایجان دسترسی آن‌ها را به ارمنستان قطع کرده و ارامنه ساکن در آنجا با مشکلاتی همچون عدم دسترسی به فوریت‌های پزشکی و نیز وسایل گرمایشی و غذایی و.. دست و پنجه نرم می‌کنند.

در هفته‌های پیش از بستن کریدور لاچین، مقامات آذربایجان، ارمنستان را متهم کردند که از این مسیر برای انجام فعالیت‌های ممنوعه استفاده می‌کند. در ۲۴ نوامبر ۲۰۲۲، جیحون بایراموف، وزیر امور خارجه آذربایجان، گفت که ارمنستان بخش‌هایی از گذرگاه لاچین را مین گذاری کرده است.

بایراموف به خبرنگاران گفت: «از این کریدور برای هدف مورد نظر خود استفاده نمی‌شود و این باید متوقف شود» و هشدار داد که آذربایجان «تمام اقدامات لازم را انجام خواهد داد.»

پس از این اظهارات مقامات جمهوری آذربایجان، از ۱۲ دسامبر سال گذشته میلادی گروهی موسوم به " فعالان محیط زیست" آذربایجانی با ادعای مین گذاری زمین‌های منطقه از سوی نیرو‌های ارمنستان، گذرگاه لاچین را مسدود کردند. دولت ایروان می‌گوید این اقدام هماهنگ شده با دولت باکو است و به عنوان اهرم فشاری برای محاصره ارامنه ساکن قره باغ و ایجاد فشار به دولت ایروان برای موافقت با دالان موسوم به "زنگزور" (گذرگاهی از استان جنوبی سیونیک ارمنستان برای اتصال جمهوری آذربایجان به جمهوری خودمختار نخجوان) انجام شده است. در صورت اجرای دالان زنگزور، مرز زمینی ارمنستان با ایران قطع می‌شود و ایران نیز به صراحت هشدار داده تغییر مرز‌های ژئوپلتیک منطقه را تحمل نخواهد کرد.

از زمان بسته شدن گذرگاه لاچین واردات روزانه حدود ۴۰۰ تن کالا‌های اساسی مورد نیاز از ارمنستان به منطقه قره باغ متوقف شده که منجر به کمبود شدید مواد غذایی و دارو شده است.

مساله تامین سوخت دیگر مشکل عمده‌ای است که ساکنان قره باغ کوهستانی در ۲-۳ ماه گذشته با آن روبرو بوده اند و مقامات ایروان دولت جمهوری آذربایجان و بسته شدن گذرگاه لاچین را مسبب آن می‌دانند. در زمستان امسال خانواده‌های ارامنه ساکن قره باغ با مشکل گرم کردن خانه هایشان در سرمای زمستان مواجه بودند و دولت ایروان اجاق‌های هیزمی را بین ۷۰۰ خانواده به عنوان جایگزین توزیع کرده است.

همچنین گرمایش مناسب بیمارستان‌ها به دلیل قطعی گاز و برق مشکل بوده است. حداقل ۷۰۰ نفر به دلیل تعلیق موقت جراحی‌ها نتوانسته اند تحت درمان قرار گیرند و کمیته بین المللی صلیب سرخ (ICRC) بیش از ۱۰۰ بیمار را برای انجام اقدامات پزشکی به ارمنستان منتقل کرده است.

مقامات جمهوری آذربایجان مدعی هستند که کریدور لاچین باز شده است، زیرا کمیته بین‌المللی صلیب سرخ و نیرو‌های حافظ صلح روسیه توانسته‌اند از این مسیر استفاده کنند.

الهام علی اف رئیس جمهوری آذربایجان گفته که پست‌های بازرسی باید در امتداد گذرگاه لاچین و همچنین در مسیری که آذربایجان را از طریق ارمنستان به منطقه نخجوان متصل می‌کند ایجاد شود. او این ایده را در یک دیدار سه جانبه با نیکول پاشینیان، نخست وزیر ارمنستان و آنتونی بلینکن، وزیر امور خارجه ایالات متحده در کنفرانس امنیتی اخیر مونیخ مطرح کرد.

علی اف به خبرنگاران گفت: «ایست‌های بازرسی باید در دو گذرگاه زنگزور و لاچین ایجاد شود.»

بر اساس توافقنامه آتش بس سه جانبه که به جنگ ۲۰۲۰ قره باغ پایان داد، دولت جمهوری آذربایجان "ایمنی تردد شهروندان، وسایل نقلیه و کالا‌ها را در امتداد گذرگاه لاچین در هر دو جهت" تضمین کرد. توافق آتش‌بس همچنین ارمنستان را متعهد می‌کند که یک گذرگاه بین جمهوری آذربایجان و جمهوری خودمختار نخجوان ایجاد کند. این مسیر باید امکان حرکت بدون مانع شهروندان، وسایل نقلیه و کالا‌ها را در هر دو جهت فراهم کند.

الهام علی اف تشابهاتی بین گذرگاه لاچین و مسیر نخجوان ترسیم کرده است که او آن را «کریدور زنگزور» می‌نامد. وی گفته است که تردد در این مسیر باید بدون کنترل گذرنامه و گمرک انجام شود. مقامات ارمنستان گفته اند ایجاد کریدور بدون اعمال حاکمیت ارمنستان از خاک آن‌ها "خط قرمز" آنهاست و اصرار دارند که این مسیر باید به حاکمیت مرز‌های ارمنستان احترام بگذارد.

مقامات ارمنستان گفته‌اند که یکی از انگیزه‌های بستن گذرگاه لاچین توسط جمهوری آذربایجان، فشار بر ارمنستان برای موافقت با «کریدور زنگزور» است.

«آرمن گریگوریان» دبیر شورای امنیت ارمنستان گفته که محاصره قره باغ و بستن گذرگاه لاچین در چارچوب منطق به اصطلاح کریدور زنگزور آذربایجان است و تمام فشار‌های دولت باکو روی گذرگاه لاچین، به همین دلیل است.