مجسمۀ شگفت‌انگیز یک «حمّال» که در پرو کشف شد

باستان‌شناسان در اواسط سال ۲۰۲۲ میلادی یک مجسمه‌ی چیمور را در سایت باستان‌شناسی چان‌چان در پرو کشف کردند که به خوبی از هرگونه آسیب حفظ شده است. مساحت سایت باستان‌شناسی چان‌چان ۲۰ کیلومترمربع است و نام آن در سال ۱۹۸۶ در میراث جهانی یونسکو به ثبت رسیده است. مجسمه مذکور در جریان پروژه‌ی در حال پیشرفتِ حفاظت از هوآکا تاکاینامو پیدا شد؛ یک سازه هرمی درون مجموعه‌ی باستانی که باستان‌شناسان باور دارند اساساً برای اهداف تدفینی و تشریقاتی کاربرد داشته است.

به گزارش فرادید، این مجسمه ۴۷ سانتی‌متر طول و ۱۶ سانتیمتر عرض دارد و اگرچه قدمت آن هنوز به طور دقیق تعیین نشده، اما با توجه ویژگی‌های ظاهری‌اش باید مربوط به اوایل دوره‌ی چیمور (۱۴۷۰-۹۰۰ پس از میلاد) باشد و بنابراین احتمالا قدمتی بین ۸۵۰ تا ۱۵۰۰ سال دارد؛ به این ترتیب این یکی از قدیمی‌ترین مجسمه‌های کشف‌شده در این سایت است.

بنا به گزارشی که ماه گذشته از سوی ورزات فرهنگ پرو منتشر شد: «این مجسمه، کلاهی به سر دارد که یک برش ذوزنقه‌ای در نوک باریک خود دارد و مزین به هفت نوار عمودی با رنگ‌های تیره و روشن متناوب است. صورت مجسمه صاف، برش آن بیضی و رنگش قرمز است. بینی با نیمرخ صاف از سطح صورت بیرون زده است. چشمان بادامی و گوش‌های گرد، ناهمسانی دارند و رِزین (صمغ گیاهی) سیاه‌رنگ بکاررفته در آن‌ها که از فاسد شدن حفظ شده، احتمالاً برای چسباندن صدف مروارید در چشم‌ها به کار رفته است.»

این مجسمه یک دامن مثلثی‌شکل هم دارد که لبه‌های آن نوار‌هایی رنگی دارد و از این جهت شبیه به کلاه مجسمه است. باستان‌شناسان بر اساس شکل و شمایل این مجسمه حدس می‌زنند که این در واقع تصویری از یک خدمتکار یا به طور خاص حمّال تخت روان است که معمولا در خدمت حاکمان بوده‌اند.

سایت باستان‌شناسی چان‌چان در منطقه‌ی لا اِسپِرانزا در تروخیو، در ساحل شمالی پرو قرار دارد. مجموعه‌ی هوآکا تاکاینامو درست مانند مجسمه‌ی کشف‌شده با دیوارنما‌های رنگارنگی احاطه شده که در بخش‌های دیگر سایت باستان‌شناسی یافت نشده است.

بنای هوآکاتاکاینامو در سایت باستانی چان‌چان

اما آنچه که حال و هوایی رازآلود به این مجسمه می‌بخشد این است که بذر‌های گیاه نِکتاندرا نیز در کنار آن کشف شده‌اند؛ این بذر‌ها به احتمال زیاد به صورت یک گردنبند استفاده می‌شده‌اند، چون از درون بعضی از آن‌ها یک رشته رد شده است. این گیاه با مراسم قربانی کردن انسان در فرهنگ سیکان ارتباط داشته است. این گیاه خواص روان‌گردان دارد و در فرهنگ سیکان قبل از قربانی کردن افراد، مقاومت و هشیاری آن‌ها را با استفاده از این گیاه از بین می‌بردند. در زیر این مجسمه کیسه‌ی سیاهی نیز کشف شد که با نخ قهوه‌ای و سفید تزیین شده بود. این یافته تاییدی بر کاربرد تشریفاتی هوآکا تاکاینامو در چان‌چان است.