بودجه انبساطی در راه است

لایحه بودجه ۱۴۰۲ پس از گذشت زمان قانونی از سوی رئیس‌جمهور به مجلس ارائه شد و مجلس شورای اسلامی تا پیش از دریافت لایحه برنامه هفتم قصد ندارد این لایحه را اعلام وصول کند. اگرچه هنوز لایحه بودجه ۱۴۰۲ به صورت رسمی در اختیار نمایندگان قرار نگرفته و احتمال تغییر برخی از ارقام این لایحه از سوی مجلس وجود دارد، اما بر اساس آنچه نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس به «دنیای اقتصاد» گفت سقف لایحه بودجه ۱۴۰۲ نسبت به بودجه ۱۴۰۱، معادل ۴۲ درصد افزایش داشته است.

همچنین بودجه عمرانی در لایحه بودجه ۱۴۰۲ نسبت به سال جاری ۲۸ درصد افزایش داشته است. به گفته محسن زنگنه بر اساس لایحه دولت یارانه نقدی نسبت به سال جاری افزایش نخواهد داشت. همچنین درآمدهای دولت از محل مالیات حدود ۴۰ درصد رشد دارد. محسن زنگنه، نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس در گفت‌وگو با «دنیای اقتصاد»، به جزئیات لایحه بودجه ۱۴۰۲ اشاره کرد و گفت: سقف لایحه بودجه ۱۴۰۲، بیش از ۵هزار همت است. منابع عمومی دولت‌(بودجه عمومی) در مجموع نسبت به سال ۱۴۰۱ که حدود ۱۳۹۴ همت است به ۲۰۱۴ همت افزایش پیدا کرده است. مصارف بودجه ۱۴۰۲، حدود ۶۰۰ همت و به عبارتی ۴۴ درصد رشد پیدا کرده است. او ادامه داد: بودجه شرکت‌های دولتی در سال ۱۴۰۱ حدود ۲۲۳۰ همت بود که به حدود ۳۱۰۰ همت افزایش داشته است. بنابراین به‌طور تقریبی بودجه شرکت‌های دولتی ۹۰۰ همت رشد دارد.

میزان درآمد دولت در بودجه ۱۴۰۲

نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه مجلس به میزان درآمد دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۲ اشاره و تاکید کرد: درآمدهای دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۲ حدود ۴۰ درصد رشد دارد. یعنی منابع حاصل از درآمدهای دولت از حدود ۷۰۰ همت بودجه ۱۴۰۱ به حدود هزار همت رسیده است. واگذاری دارایی‌های سرمایه‌ای که بخش عمده آن فروش نفت و اموال دولت است در مجموع از حدود ۵۱۷ همت به حدود ۷۲۰ همت افزایش پیدا کرده که حدود ۴۰ درصد افزایش در واگذاری دارایی سرمایه‌ای داریم. زنگنه گفت: در حوزه واگذاری دارایی‌های مالی حدود ۶۳ درصد رشد داریم و واگذاری‌های مالی از حدود ۱۷۰ همت سال جاری به حدود ۲۸۸ همت برای سال آینده افزایش پیدا کرده است. او اظهار کرد: درآمدهای مالیاتی بخش عمده‌‌ درآمدهای بودجه‌ای را شامل می‌شود.

مالیات‌های مستقیم و مالیات حوزه مصرف و فروش در لایحه بودجه ۱۴۰۲ حدود ۶۰ درصد افزایش پیدا کرده است. بر اساس لایحه دولت مالیات‌های مستقیم و مالیات حوزه مصرف و فروش از حدود ۴۵ همت در بودجه سال جاری به حدود ۷۳ همت افزایش پیدا کرده است. این نماینده مجلس تاکید کرد: میزان فروش نفت و میعانات گازی در بودجه ۱۴۰۲ حدود ۲۵ درصد افزایش دارد. همچنین در حوزه فروش اوراق حدود ۸۰ درصد رشد داریم و از ۱۰۳همت به ۱۸۵ همت افزایش پیدا می‌کند. زنگنه در ادامه گفت: دولت در بودجه ۱۴۰۲ از محل واگذاری شرکت‌های دولتی حدود ۱۰۰ همت منابع درنظر گرفته است و رشد خوبی در این زمینه داریم البته در صورتی‌که محقق شود. اعتبارات هزینه‌ای در سال جاری(بودجه جاری) هزار همت بود که در بودجه ۱۴۰۲ به ۱۴۹۱ همت می‌رسد و تقریبا در حوزه اعتبارات هزینه‌ای بر اساس لایحه اولیه بودجه ۱۴۰۲، معادل ۴۹ درصد رشد داریم.

میزان درآمد مالیاتی در بودجه سال آتی

این نماینده مجلس به میزان درآمد مالیاتی در بودجه ۱۴۰۲ اشاره کرد و ادامه داد: در لایحه بودجه ۱۴۰۲ در حوزه مالیات‌ها رشد قابل ملاحظه‌ای داریم. درآمدهای مالیاتی در قانون بودجه ۱۴۰۱‌ معادل ۵۶۰ همت است. اما درآمدهای مالیاتی در لایحه بودجه ۱۴۰۲ به ۸۵۶ همت رسیده و درآمدهای مالیاتی ۵۲ درصد رشد داشته است. به طور کلی ۴۲ درصد درآمدهای لایحه بودجه ۱۴۰۲ از محل مالیات‌ها کسب می‌شود که رقم خوبی است. اگرچه دو سال از قانون برنامه ششم می‌گذرد، اما سهم مالیات در بودجه ۱۴۰۲ به آنچه در برنامه ششم مصوب شده بود نزدیک است و می‌توانیم بگوییم قانون برنامه ششم در حوزه مالیات‌ها محقق می‌شود.

رشد ۲۸ درصدی بودجه عمرانی سال ۱۴۰۲

او همچنین در خصوص میزان بودجه عمرانی در لایحه بودجه ۱۴۰۲، گفت: اعتبارات تملک سرمایه‌ای(بودجه عمرانی) در لایحه بودجه ۱۴۰۲، معادل ۲۸ درصد افزایش پیدا کرده است. بودجه عمرانی از ۲۶۰ همت در سال ۱۴۰۱ به ۳۲۸ همت در لایحه بودجه ۱۴۰۲ رسیده است. البته در سال جاری تحقق بودجه عمرانی بسیار پایین بوده است. افزایش ۲۸درصدی بودجه عمرانی به معنای آن است که ما از لحاظ میزان کار عمرانی در سال آینده با کاهش شدیدی مواجه خواهیم بود. نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه با اشاره به افزایش منابع و مصارف تبصره ۱۴ تاکید کرد: منابع و مصارف تبصره ۱۴ در لایحه بودجه ۱۴۰۲ نزدیک به ۸۲۰ همت است. این امر نشان می‌دهد که بر اساس پیش‌بینی دولت در حوزه فروش و صادرات فرآورده‌های نفتی در سال آتی رشد قابل توجهی خواهیم داشت.

منابع تبصره ۱۴ فروش فرآورده‌ها مانند بنزین، گازوئیل و نفت سفید در داخل به‌علاوه فروش صادرات فرآورده‌های نفتی و مابه‌التفاوت قیمت حامل‌های انرژی از جمله گاز و برق است. اما مصارف تبصره ۱۴، یارانه‌ها است که در لایحه بودجه ۱۴۰۲ حدود ۳۱۵ همت در نظر گرفته شده است. با رقمی که دولت در تبصره ۱۴ در نظر گرفته افزایشی در پرداخت یارانه‌ها در سال آتی نسبت به سال جاری نخواهیم داشت مگر آنکه در مجلس تغییر کند. زنگنه ادامه داد: در لایحه بودجه ۱۴۰۲ دولت ۷۱ همت برای یارانه نان و ۶۹ همت برای مابه‌التفاوت قیمت دارو در نظر گرفته است. بخشی از مصارف تبصره ۱۴ یارانه است و بخشی به وزارت نیرو و وزارت نفت برای به‌روزرسانی و هزینه مجموعه‌ها داده می‌شود. یک بخشی از این تبصره هم قرار است در حوزه اشتغال هزینه شود. در تبصره ۱۴ لایحه بودجه ۱۴۰۲ دولت ۲۹ همت برای محرومیت‌زدایی و اشتغال‌زایی در نظر گرفته است. 

این نماینده مجلس گفت: در لایحه بودجه ۱۴۰۲ حدود ۶۰۰ همت سقف منابع و مصارف افزایش پیدا کرده است. همچنین حقوق کارکنان دولت در سال آینده حدود ۲۰ درصد افزایش پیدا می‌کند البته به صورت پلکانی خواهد بود و باید دید چه تغییراتی در مجلس روی این لایحه انجام می‌شود. زنگنه ادامه داد: منابع حاصل از عواید نفتی در لایحه بودجه ۱۴۰۲ شامل خالص صادرات‌ میعانات، نفت و گاز و خوراک پتروشیمی‌ها ۶۰۳ همت است. بنابراین ۳۰ درصد درآمدهای بودجه از محل فروش نفت است. ۴۲ درصد درآمدهای مالیاتی است و بقیه درآمدهای بودجه اوراق و سایر درآمدها است. او در خصوص اینکه آیا وابستگی بودجه به نفت افزایش پیدا کرده است، گفت: سقف لایحه بودجه ۱۴۰۲ نسبت به بودجه سال ۱۴۰۱، معادل ۴۲ درصد افزایش پیدا کرده است.

این در حالی است که درآمدهای نفتی حدود ۲۶ درصد افزایش پیدا کرده است. بنابراین سهم نفت در مجموع بودجه کاهش پیدا کرده است. نایب رئیس کمیسیون برنامه‌وبودجه با اشاره به افزایش سقف بودجه ۱۴۰۲، اظهار کرد: افزایشی که در حال حاضر در لایحه بودجه ۱۴۰۲ داریم مصداق بزرگ شدن دولت نیست. اندازه دولت مشخص است، اما هزینه‌های جاری و حقوق و دستمزد افزایش پیدا کرده است. تورم ۴۵ درصد است و ۴۲ درصد کل هزینه‌های دولت اضافه شده است اما در مورد درآمد و مصارف خود نسبت به بودجه۱۴۰۱ با انعطاف بیشتری برخورد کرده است. همچنین دولت برخلاف سال گذشته که تورم را به درستی محاسبه نکرده بود در تدوین بودجه ۱۴۰۲ قبول کرده که حدود ۴۵ درصد تورم داریم و این درصد را در منابع و مصارفش اعمال کرده است. 

زنگنه گفت: شنیدم که دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۲مواد و تبصره‌های احکام دائمی و احکام بودجه را تفکیک کرده است که اقدام خوبی است. البته اقدامات اساسی در حوزه اصلاح ساختار بودجه باید انجام شود و هنوز جای کار دارد. یکی از اقداماتی که دولت با توجه به نوسانات ارزی می‌توانست انجام دهد تفکیک بودجه ارزی و ریالی است. سهم درآمدهای مالیاتی ما بالا رفته و فرصت خوبی است که دولت به سمت تفکیک بودجه ارزی از بودجه ریالی برود. اگر دولت بودجه ریالی را از بودجه ارزی جدا کند وابستگی بودجه به قیمت دلار قطعا کاهش پیدا می‌کند و این امر می‌تواند جلوی بخشی از تکانه‌های دلار را در اقتصاد ایران بگیرد. در حال حاضر بسیار وابسته به قیمت دلار هستیم. با تفکیک بودجه ارزی از ریالی، بودجه نیز شفاف می‌شود. 

او به تحلیل لایحه بودجه ۱۴۰۲ پرداخت و تاکید کرد: دولت نسبت به بودجه ۱۴۰۱، مخصوصا در حوزه هزینه‌ها منعطف‌تر عمل کرده است. در میانه سال جاری به جهت لایحه‌هایی که دولت به مجلس آورد سقف هزینه‌ها افزایش پیدا کرد. دولت لایحه افزایش حقوق کارکنان دولت را به مجلس ارائه کرد. همچنین اگر لایحه وزارت نیرو برای فروش اوراق مصوب شود، منابع افزایش پیدا می‌کند. در مجموع به نظر می‌رسد دولت لایحه سال آینده را هم در حوزه هزینه‌ها و هم در حوزه منابع با نگاه بازتری چیده است که البته باید دید در حوزه درآمدی این ارقام محقق می‌شود یا خیر. زنگنه در پایان گفت: البته چون به صورت رسمی لایحه دولت ارائه نشده ممکن است برخی از ارقام تغییر کند.