انقلاب «بسام الشیخ حسین» در لبنان؟!

فرارو- پایگاه خبری "میدل ایست مانیتور" در گزارشی با اشاره به اقدام اخیر یک شهروند لبنانی با نام "بسام الشیخ حسین" در انجام گروگانگیری در یک بانک لبنانی با هدف برداشت پول از حساب شخصی خودش(مردم لبنان به دلیل بحران اقتصادی این کشور فقط مجاز به برداشت بخش محدودی از پول های شخصی خود در حساب های بانکیشان هستند) و هزینه‌کردِ آن جهت درمان پدرش، به طور خاص به این نکته می پردازد که لبنانِ کنونی به دلیل تجمیع بحران های اقتصادی و اجتماعی در آن به نقطه ای رسیده که اکنون هر لحظه بیمِ آن می رود که مردم این کشور در اقصی نقاط لبنان دست به اقدامات مشابه با آنچه بسام حسین انجام داده بزنند و در نهایت نیز نَه به عنوان افرادی مجرم، بلکه در قامت قهرمانان ملیِ لبنان ظاهر شوند. مساله ای که در صورت واکنش خشن نیرو های امنیتی لبنان می تواند به یک قیام و شورش فراگیر در این کشور و حتی وقوع انقلاب در لبنان ختم شود.

میدل ایست مانیتور در این رابطه می نویسد: «شرایط جاری در لبنان مولفه های اصلی وقوع یک طغیان و شورش گسترده دیگر را دارد. وضعیت وخیم اقتصادی و بحران مالی لبنان، بدتر شدنِ وضعیت منابع غذایی و تامین آب شرب این کشور، اوج گیری قابل توجه فساد، و نارضایتی فزاینده مردم لبنان از نخبگان سیاسی و اقتصادی این کشور، همه و همه لبنان را در آستانه یک بحران فراگیرِ دیگر قرار داده اند.

در واقع لبنان در آستانه شورش های گسترده ای نظیر آنچه در جریان تحرکات اعتراضی 17 اکتبر سال 2019 مشاهده کردیم قرار گرفته است. در قالب این اعتراضات، مردم نارضایتی عمیق خود را از طرح های دولت جهت اخذ مالیات از تماس هایی که با واتساپ گرفته می شوند، نشان دادند. در ادامه در لبنان شاهد انفجار خسارت‌بارِ بندر بیروت در سال 2020 بودیم که در نوع خود این رویداد نیز به اعتراضات گسترده مردمی ختم شد.

در این راستا، برخی معترضان اقدام به هدف قرار دادنِ ساختمان های دولتی و وزارتخانه های لبنان با طرح این ادعا که مقام های مسوول باید پاسخگو باشند و عدالت برقرار شود، کردند. البته هنوز هم این درخواست ها ادامه دارند با این حال در شرایط کنونی تا حد زیادی کمرنگ شده اند.

به گزارش فرارو، در این میان تنها نیاز به یک کاتالیزور است تا شورش ها و اعتراضات گسترده دیگری در لبنان به راه افتد و حتی شاید در لبنان شاهد وقوع یک انقلاب باشیم. البته که شبیه این مساله را نیز در ابتدای بهار عربی که بعدها چندین کشور خاورمیانه ای را نیز در برگرفت شاهد بودیم(حدودا در یک دهه قبل).

هنگامی که "محمد بوعزیزی" میوه فروش 26 ساله تونسی پس از آتش زدن خود جان باخت، احساسات ضددولتی در خاورمیانه و شمال آفریقا تشدید شدند. وی ظاهرا به واسطه اذیت و آزارهای پلیس و فساد حاکم بر آن، دست به خودسوزی زد و مرگش موجب اوج گیری اعتراضات گسترده ای نَه تنها در تونس بلکه در کشورهای خاورمیانه و شمال آفریقا علیه برخی نظام های سیاسی شد.

در نتیجه این اعتراضات شاهد آن بودیم که برخی دیکتاتورهای کهنه کار از قدرت خلع شدند. این حقیقت که هزاران نفر با بوعزیزی همدردی کردند و آن ها نیز تحت تاثیر آمارهای بالای بیکاری و افزایش هزینه های زندگی قرار داشتند، نکته بسیار مهم و قابل تاملی است.

این پدیده را همین هفته گذشته می شد بار دیگر در بیروت مشاهده کرد. وقتی "بسام الشیخ حسین" یک مرد 42 ساله لبنانی به این نتیجه رسید که هیچ راهی جز گروگانگیری در یک بانک و مختل کردن فعالیت های بانک جهت برداشت پول از حساب خودش ندارد. بر اساس تصاویری که در فضای مجازی منتشر شده، بسام حسین در حالی که یک تفنگ ساچمه ای و کپسول گاز در دست داشت تهدید می کرد که اگر خواسته هایش برآورده نشوند و نتواند به حساب های مالی اش دسترسی داشته باشد، همچون محمد بوعزیزی خودسوزی خواهد کرد. خیلی زود وضعیت حاد امنیتیِ ایجاد شد و کارمندان بانک و مشتریان آن گروگان های بسام حسین شدند و حتی به نشانه هشدار چندین گلوله شلیک شد.

حتی شنیده شده که بسام حسین به کارمندان گفته است که به "ریاض سلامه" رئیس کل بانک مرکزی لبنان تماس بگیرند و به آو بگویند که به محل بانک بیاید و ببیند که چه خبر است. ریاض سلامه رئیس بانک مرکزی لبنان اکنون تحت بازجویی و تحقیقات گسترده با محوریت طرح اتهام های مختلف علیه خود با محوریت فساد اقتصادی اش است. ماه گذشته، نیروهای امنیتی لبنان به محلی یورش بردند تا وی را دستگیر کنند اما نتوانستند او را پیدا کنند.

ظاهرا بسام حسین ناامیدانه نیاز داشته که به حساب بانکی خود که قریب به 210 هزار دلار پول در آن است دسترسی داشته باشد تا بتواند خرج درمان و خرید داروهای پدرش که چیزی در حدود 10 هزار دلار می شده، کند. برخی ناظران و تحلیلگران این اقدام بسام حسین در حمله به یک بانک و گروگانگیری در آن را شبیه به ماجرایِ فیلم "جان کیو" دانسته اند. در این فیلم "دنزل واشنگتن" که در نقش شخصیت اصلی داستان یعنی جان کیو بازی می کند، به دلیل اینکه نه تحت پوشش بیمه درمانی است و نه واجد شرایط دریافت کمک های دولتی، در آخرین تلاش برای نجات جان فرزندش و انجام عمل پیوند قلب برای او، راهی جز گروگانگیری در فضای اورژانسِ یک بیمارستان را پیش روی خود نمی بیند.

خوشبختانه در ماجرای بسام حسین و گروگانگیری وی در یک بانک لبنانی که هفت ساعت به طول انجامید، هیچ خونریزی انجام نشد و بسام حسین با گذاشتن اسلحه خود روی زمین، تسلیمِ نیروهای امنیتی لبنان شد. البته که تسلیم شدنِ بسام حسین نتیجه انجام گرفتن مذاکرات با وی و دادن این تعهد به او بود که 35 هزار دلار از حساب شخصی اش برداشت خواهد شد و به پدرش داده می شود و در مقابل وی نیز باید خود تسلیم کند. ظاهرا توافق شده که بعد از بازجویی های لازم، وی آزاد شود.

جالب اینکه در جریان ماجرای گروگانگیری بسام حسین در بانک، او عملا تبدیل به یک قهرمان ملی شده بود و شمار قابل توجهی از لبنانی ها و افرادی که همدرد با او بودند، در محوطه بیرونی بانک تجمع کرده و او را تشویق می کردند و حتی وقتی ماموران وی را دستگیر کردند برایش کف می زدند. حاضران شعارهای نظیر "مرگ بر قانون و مقررات بانک ها" نیز سر می دادند.

این واکنش کاملا قابل فهم است زیرا بسیاری از مردم در لبنان تا حد زیادی سرنوشتی مشابه با بسام حسین دارند. تقریبا تمامی شهروندان لبنانی قادر نیستند که از حساب های خود پول برداشت کنند. قاعده ای که از سال 2019 بر اقتصاد بحران زده لبنان حاکم شده است.

البته که باید توجه داشت انجام اقدامات مسلحانه در بانک های لبنانی صرفا در سال جاری به همین یک مورد محدود نمی شود. در ماه ژانویه گذشته نیز، شماری از افراد در یک بانک در دره بقاع لبنان به گروگان گرفته شدند و در قالب این ماجرا نیز "عبدالله عصائی" خواستار برداشت 50 هزار دلار از حساب شخصی اش شده بود. عصائی نیز توسط مردم محلی به عنوان یک قهرمان تجلیل شد. با این حال، مساله گروگانگیری بسام حسین توجهات گسترده بین المللی را به خود جلب کرد. مخصوصا با توجه به اینکه این مساله در شبکه های اجتماعی نیز بازخوردهای گسترده ای را دریافت کرد.

اگرچه کسی در ماجرای بسام حسین آسیب ندید با این حال، امکان داشت که در صورت کشته شدنِ بسام حسین توسط نیروهای امنیتی لبنان، وضعیت به شدت وخیم شود و بسیاری با الهام گرفتن از وی به خیابان ها بریزند و یک قیام گسترده را آغاز کنند. درست شبیه به آنچه در مورد ماجرای محمد بوعزیزی در تونس در سال 2011 شاهد بودیم.

اگر یکچنین سناریویی در لبنان به وقوع می پیوست، بسیار دشوار بود که دامنه و قدرت واکنش های گسترده عمومی را مخصوصا با توجه به اینکه اکنون حدودا 80 درصد از مردم لبنان زیر خطر فقر هستند درک و تصور کرد. وضعیتی که عملا لبنان را در شرایط فعلی به کشوری تبدیل کرده که میزبان عصبانی ترین مردم جهان است. البته که خشمِ یکچنین مردمی نیز معطوف به بنیان های ضعیف دولت ائتلافیِ کنونی حاکم بر لبنان خواهد بود.

بر اساس آنچه وب سایت خبری 961 لبنان گفته است، علی رغمِ تضمین هایی که به بسام حسین دال بر آزادی وی پس از بازجویی او داده شده بود، وی همچنان در زندان است. وی دست به اعتصاب غذا زده و بر اساس برخی اخبار تهدید کرده که اگر هر چه سریع تر طبق توافقی که با وی شده آزاد نشود، دست به خودکشی خواهد زد.

شنیده ها حاکی از این هستند که برخی در نظام بانکی و مالی لبنان خواستار اشد مجازات برای بسام حسین شده‌اند با این حال درزِ این مساله به این بیرون موجب شد تا عده قابل توجهی از مردم لبنان جلوی کاخ وزارت دادگستری لبنان تحصن کنند. در شرایط کنونی، قاضی لبنانی "غسان اویدات" حکم به آزادیِ بسام حسین داده است.

در حالی که خودسوزی محمد بوعزیزی منجر به وقوع حوادث مشابه در اقصی نقاط منطقه شد، با این حال اگر قرار باشد مردم لبنان همچنان تحت فشار قرار داشته باشند، هیچ بعید نیست که افراد بیشتری خود را در موقعیت "بسام حسین" و یا "عبدالله عصائی" ببینند و دست به اقدامات مشابه بزنند. در این روند اگر هر طرفی به نحوی جدی از ابزار زور استفاده کند، هیچ بعید نیست که شاهد شورش های گسترده تر و جدی تر در لبنان که با خشونت های فراوانی نیز همراه خواهد بود، باشیم. در نهایت باید گفت که لبنان به شدت به "لحظه بوعزیزیِ" خاصِ خود نزدیک شده است.»