چرا جایی برای تست تصادف در ایران وجود ندارد؟

روزنامه اعتماد نوشت: «تولیدکنندگان خودرو در دنیا به دو مبحث بسیار اهمیت می‌دهند؛ یکی شکل ظاهری و دیگری ایمنی خودروها؛ چراکه تنها به لحاظ داشتن این دو فاکتور مهم قادر خواهند بود بازار و مشتری را از آن خود کنند، اما یکی از اصلی‌ترین مراحل بررسی خودرو در جهان تست تصادف جاده‌ای است؛ ضمن آن که بررسی مسائل ایمنی، در یک پیست مجهز صورت می‌گیرد که هیچکدام از این موارد در ایران وجود ندارد؛ هر چند ۱۰ سال پیش ۸۰ هکتار زمین در جاده قم برای راه‌اندازی مرکز تست تصادف خودرو‌ها با سهامداری خودروسازان و نظارت سازمان گسترش از سازمان امور اراضی دریافت شد و کار تسطیح زمین و احداث جاده شیب‌دار در این اراضی انجام شد، اما ایجاد این مرکز تاکنون متوقف مانده است.

شهرام آزادی، عضو هیات علمی دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی، در این باره معتقد است، ضرورت دارد تا در داخل ایران نیز آزمایشگاه‌هایی برای تست تصادف ایجاد شود و خودروسازان نیز به ایمنی خودرو‌ها توجه بیشتری داشته باشند. در ادامه پاسخ‌های آزادی، دانشیار گروه خودرو دانشکده مهندسی مکانیک دانشگاه صنعتی خواجه نصیرالدین طوسی به سوالات خبرنگار اعتماد را می‌خوانید.

چرا در حالی که یکی از مهم‌ترین معیار‌ها برای خرید خودرو در کشور‌های پیشرفته ایمنی خودروهاست در ایران بحث ایمنی خودرو در خریدوفروش‌ها چندان در اولویت مشتری‌ها نیست؟

علت اصلی این است که اطلاعات دقیقی در اختیار مشتریان قرار نمی‌گیرد. ضمن آن که تکنولوژی و دانش فنی برای ایمنی خودرو‌ها در ایران بسیار کمرنگ است، به همین دلیل است که مشتری به ناچار به موارد دیگری غیر از ایمنی اهمیت می‌دهد همچنین محصولات خودرویی عملا در ایران در یک سیستم بسته عرضه می‌شود و مشتری‌ها هم به اجبار از همین محصولات باید استفاده کنند. این در حالی است که در کشور‌های دیگر سیستمی آزاد برای عرضه محصولات متنوع وجود دارد.

از ۲۵ اسفندماه ۱۴۰۰ تا انتهای فروردین‌ماه ۱۴۰۱ شمار جانباختگان تصادفات جاده‌ای به ۶۶۳ نفر رسید که یکی از مهم‌ترین دلایل برای این تعداد از مرگ‌ومیر‌ها در این ایام عدم ایمنی خودرو‌ها عنوان شده است، آیا در کشور‌های دیگر نیز این معضل دیده می‌شود؟

در بخش تلفات رانندگی تنها تکنولوژی خودرو مطرح نیست و اگر بخواهیم عوامل اصلی در این موضوع را مورد ارزیابی قرار دهیم باید گفت در وهله اول خطای انسانی مطرح است و در همه جا هم این موضوع اثبات شده است و در خطا‌های رانندگی موضوع خواب آلودگی، عدم توجه به جلو، استفاده از تلفن همراه و سرعت غیر مجاز، استانداردنبودن جاده‌ها، عدم نظارت پلیس، تجهیزات ناقص پلیس، عدم آموزش و ... مطرح است که ریسک تصادفات در ایران را افزایش داده است و در کشور ما متاسفانه درصد بالایی از تصادفات ناشی از این موضوع است. هر چند که استفاده از خودرو‌هایی که به سیستم‌های ایمنی مجهز هستند تا خطای راننده را پوشش دهد تا هزینه آن خطا منجر به مرگ راننده و سرنشین‌ها نشود امروز در دنیا یک مساله اساسی است. اما به نظر می‌رسد خودروسازان ما به این موضوع وارد نشده‌اند تا در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند. این در حالی است که باید به سمتی حرکت کنند که در این بخش سرمایه‌گذاری نیز شود.

ضروری است تا خودروسازان سطح ایمنی خودرو‌ها را افزایش دهند و از تکنولوژی‌های پیشرفته روز بهره گیرند و از سیستم‌هایی کمک گیرند تا خطای راننده را کم کنند و آموزش رانندگان موضوع جدی است. ضمن آن که قوانین نیز اجازه استفاده از خودرو برای افرادی که سابقه رانندگی درستی نداشته‌اند و بار‌ها جریمه شده‌اند را نباید بدهد.

چرا در حالی که باید بر اساس قوانین بالادستی موضوعاتی از قبیل واردات دانش فنی، امکانات پیاده‌سازی تست تصادفات و ارزیابی عملکرد ایمنی خودرو در سازمان ملی استاندارد اجرایی شود، این امر هنوز محقق نشده است؟

یک دلیل آن بحث تحریم‌هاست که در چند سال اخیر محدودیت‌هایی را ایجاد کرده و ایران نمی‌تواند با شرکت‌های دارای دانش فنی چندان در تعامل باشد. اما موضوع اصلی‌تر این است که عرضه محصولات در ایران بسیار محدود است و با توجه به افت سطح دستمزد خودروسازان و بدهی آن‌ها هزینه‌کردن مجموعه خودروسازی‌ها در تحقیقات و تکنولوژی‌های پیشرفته محدودتر از قبل شده است و به نظر می‌رسد برای این که خودروسازان بخواهند به وضعیت مطلوبی بازگردند باید در وهله اول اقتصاد کشور بهبود پیدا کند؛ چرا که تا زمانی که در سطح کلان شاخص‌های اقتصادی مطلوبی نداشته باشیم نمی‌توانیم از خودروسازان انتظار سرمایه‌گذاری‌های عظیم در حوزه تکنولوژی‌هایی که منجر به بهبود کیفیت خودرو‌ها و ایمنی آن‌ها می‌شود را داشته باشیم بنابراین کشور باید به سمت ترمیم اقتصادی پیش برود تا خودروسازان نیز تحت شرایط مناسبی اقدام به سرمایه‌گذاری در بخش تکنولوژی‌های روز و ایمنی بیشتر کنند البته این موضوع نیازمند پیش نیاز‌هایی نیز هست که یکی از آن‌ها رفتن به سمت بازار آزاد و رقابت‌پذیرشدن بازار است. البته در کنار این قضیه موضوع واردات خودرو نیز مطرح است، اما واردات خودرو به صورت محدود و از سوی عده‌ای خاص که تنها مربوط به واردکردن خودرو‌های لاکچری تنها برای افراد خاصی باشد، فایده‌ای ندارد، زیرا باید اقشار پایین‌تر جامعه را نیز در نظر گرفت که اگر محصولاتی قرار است وارد شود در وهله اول کمک کند تا واردات این محصولات به گونه‌ای با تولیدات داخلی در رقابت باشند و باعث تحرک بازار داخلی شوند.

ضعف در ایمنی خودرو‌ها به‌خصوص در بخش بازنشدن ایربگ‌ها متوجه خودروسازان است یا قطعه‌سازان؟

نصب ایربگ جزو استاندارد‌های اجباری است و خودروسازان در حال حاضر نیز ایربگ را در ساخت خودرو‌ها استفاده می‌کنند، اما این که ایربگ‌ها دارای مشکل هستند یا نواقصی دارند باید مورد ارزیابی جدی قرار گیرد. یکی از الزامات در ایمنی خودرو‌ها نصب ایربگ است که متاسفانه باید گفت راه زیادی در پیش است تا ایمنی خودرو‌ها در ایران به سطح مطلوبی برسد. ضرورت دارد تا سطح ایمنی همسو با سطح رفاه داخلی خودرو برای استفاده‌کننده در نظر گرفته شود تا ایمنی نیز با شرایط بین‌المللی همخوانی پیدا کند.

چرا تست تصادفات در ایران صورت نمی‌گیرد و سرمایه‌گذاری چندانی هم در این خصوص انجام نشده است؟

هر چند اقداماتی در این زمینه در دست انجام است، اما بسیار محدود است و این موضوع ضروری است که در داخل ایران نیز آزمایشگاه‌هایی برای تست تصادف باشد، اما معنای این که آزمایشگاه تست تصادف در ایران وجود ندارد این نیست که تست تصادف خودرو‌های ایرانی انجام نمی‌شود، زیرا تست تصادف همه خودرو‌هایی که برای اولین بار در داخل کشور عرضه می‌شوند طبق دستور سازمان استاندارد و بر اساس آزمایش‌های هومولوگیشن در خارج از کشور انجام می‌شود و سازمان استاندارد و سازمان بازرسی و وزارت صمت این تست‌ها را مورد ارزیابی قرار می‌دهند. اما پایش این موضوع در ادامه تولید که حفظ کیفیت و الزامات استاندارد برای ادامه تولیدات داخل است جای سوال دارد که لازمه آن این است که به صورت تصادفی برخی از خودرو‌ها را به خارج از کشور برای تست تصادف ارسال کنند تا نسبت به تست اولیه تولید اطمینان حاصل شود. ضمن آن که باید در بخش سرمایه‌گذاری‌ها برای تست تصادف در داخل کشور نیز جدی‌تر عمل شود.»