هنگامی که مقام معظم رهبری در هفدهم ابان ماه سال گذشته حکم ابقای عزت الله ضرغامی در جام جم را صادر کردند، کمتر تحلیل گری این حکم را نشانه رضایت ایشان از عملکرد صدا وسیما در پنج سال گذشته ارزیابی کرد.
این افراد برای اثبات ادعای خود دست کم سه دلیل محکم داشتند. نخست این که برخلاف سنت معمول دو دهه گذشته، حکم تمدید دور دوم مسولیت رئیس صدا وسیما بیش از 4 ماه پس از اتمام دور نخست فعالیت وی توسط مقام معظم رهبری صادر شد.
همین امر هم گمانه زنی های زیادی را درباره جانشینان احتمالی ضرغامی در ان مقطع زمانی به همراه داشت. در همان ایام رویداد دیگری باز نگاه ها را به سمت مدیریت جام جم معطوف ساخت. ماجرا از این قرار بود که در جریان دیدار و گفتگوی جوانان نخبه علمی کشور با مقام معظم رهبری، یکی از حاضران بدون هماهنگی با مجری مراسم و به دعوت شخص ایشان ، پشت تریبون قرار گرفت و به شکل صریح، از برخی سیاستها و رویه‌های نظام انتقاد کرد. این دانشجو در بخشی از اظهارات خود با انتقاد از عملکرد صدا وسیما از رهبری پرسید:« آیا صدا و سیمای ما تصویر درستی از كشور و جهان ارائه می‌دهد یا تصویری غیرواقعی و كاریكاتورگونه؟آیا صداو سیما به عقاید مختلف اجازه دفاع از خودشان را می‌دهد؟ عقایدی كه به‌خصوص در همین رسانه مورد نقد و یا حتی حمله قرار می‌گیرد؟»
مقام معظم رهبری در پاسخ این جوان تاکید کردند:« خیال نکنید که حالا بنده چون رئیس صدا و سیما را انتخاب می کنم، همه برنامه‌هاى صدا و سیما را مى‌آورند، دانه دانه بنده نگاه کنم، امضاء کنم. نخیر، از خیلى از برنامه‌هاى صدا و سیما بنده راضى هم نیستم. از جمله، از همین من راضى نبودم که از سه ماه قبل از انتخابات - انتخابات بیست و دوم خرداد بود - از ماه اسفند، بلکه زودتر از اسفند، بعضى از سفرهاى تبلیغاتى و حرفهائى که زده شد و تظاهراتى که می شد و مجادلاتى که انجام می گرفت، از تلویزیون پخش شود، که متأسفانه تو تلویزیون پخش شد؛ به خاطر همین، که یعنى ما آزاداندیشیم! اینها توهم است.»
ایشان در ادامه تصریح کردند: «صدا و سیما آیا وضعیت واقعى کشور را نشان می دهد؟ نه، ناقص نشان می دهد. خیلى پیشرفتهاى برجسته و بزرگ هست که صدا و سیما نشان نمی دهد. والّا اگر صدا و سیما می توانست همان جور که تلویزیون فلان کشور غربى با یک سابقه و تجربه‌ى فراوان و با استفاده‌هاى هنرى دروغهاى خودش را راست جلوه می دهد، واقعیات موجود کشور را درست منعکس کند، شما بدانید امروز امید نسل جوان، دلبستگى نسل جوان به کشورش، به دینش، به نظام جمهورى اسلامى‌اش، بمراتب بیشتر از حالا بود.» (8 ابان ماه89- خبرگزاری مهر)
فارغ از دو موردی که به آن شاره شد، حکم مقام معظم رهبری خطاب به ضرغامی خود به تنهایی گویای نظر صریح ایشان درباره کارنامه پنج ساله رئیس صدا و سیما بود. ایشان در فراز پایانی حکم تمدید ریاست ضرغامی تاکید کردند:« از تجربه های موفق یا ناموفقِ دوره پنجساله باید برای رساندن این رسانه به کیفیت برتر سود ببرید و با زمانبندی برنامه ها و تعیین شاخصهای قابل اندازه گیری حرکت مجموعه را تکمیل یا تصحیح نمایید. انتظار دارد نشانه های این تحول در اولین سال مسئولیت جنابعالی مشاهده شود.»
تعیین مدت زمانی یک ساله برای اشکار شدن تحولات در سازمان تحت امر عزت الله ضرغامی در حکم رهبری نشان از انتظار ایشان برای تحول جدی در این سازمان بود.شایان ذکر است درج علنی این گونه شروط در احکام انتصاب مقام معظم رهبری تا کنون بی سابقه بوده است.
ضرغامی و جام جمدرست یک سال مانده به انتخابات ریاست جمهوری نهم، مقام معظم رهبری طی حکمی عزت الله ضرغامی را به ریاست صدا وسیما منصوب کردند. بسیاری از تحلیل گران، حضور عزت الله ضرغامی در راس جام جم را با توجه به نزدیکی وی در آن دوره به علی لاریجانی، رئیس سابق سازمان صدا وسیما، منشا تحول در رویکرد این رسانه ارزیابی نمی کردند. آن ها بر این باور بودند که در بهترین حالت ضرغامی می تواند ادامه دهنده دوران لاریجانی در این رسانه باشد.با این حال صدر نشینی ضرغامی در جام جم در ماه های نخست با تغییراتی در عملکرد خبری وسیاسی صدا وسیما همراه شد.
از سویی در برخی از بخش های خبری خطوط قرمز کم رنگ تر شدند و از سوی دیگر در برنامه های نزدیک به ایام انتخابات، اخبار بخش عمده ای از جریان های سیاسی کشور مورد توجه قرار گفت.
ایجاد بخش خبری 20:30 در شبکه دوم سیما در کنار اخبار سایه روشن ساعت بیست شبکه خبر و همچنین اخبار ویژه رادیو پیام که به انعکاس اخبار غیر رسمی در محافل سیاسی و پایگاه های خبری اینترنتی می پرداخت برای بسیاری از مخاطبان رسانه ملی شگفت آور به شمار می رفت.هر چند که بسیاری از فعالان سیاسی منتقد به این مشی جدید بدبین بودند اما نفس این اقدام نشان از جسارت بیان طرح های نو توسط رئیس جدید را نشان می داد.
با پیروزی محمود احمدی نژاد در دور دوم انتخابات ریاست جمهوری نهم و گام نهادن وی بر فرش قرمز ساختمان پاستور، ضرغامی و سازمان تحت امر وی پس از مدتی کوتاه عملا به مدافعان تام و تمام اقدامات دولت نهم بدل شدند. این عنایت ویژه در ادامه مشمول حال دولت دهم نیز شد.
بسیاری از کارشناسان امور رسانه تاکید می کنند:«با گذشت چند سال از فعالیت های رئیس جدید صدا وسیما تقریبا در نوع و کیفیت محصولات صدا وسیما تحولی رخ نداده است. نه تعداد شبکه های تلویزیونی برای مخاطبان داخلی افزایش یافت ونه محصولات این رسانه کیفیت بهتری پیدا کرده است.»
به طور نمونه شبکه «خبر» پس از یک دهه فعالیت هنور امکان پخش بیست وچهارساعته نیافته است و دیگر خبری از تولید سریال های فاخر و موفقی چون هزاردستان، امام علی و کوچک جنگلی به گوش نمی رسد. این امور در کنار ظهور چند شبکه قدرتمند ماهواره ای فارسی زبان احتمال ریزش مخاطبان این رسانه را افزایش می دهد.
بخش های خبری ویژه ای نیز که با حضور ضرغامی در برخی شبکه های تلویزیونی ورادیویی کشور ایجاد شده بودند به مرور زمان به تریبون هایی برای حمله گسترده به منتقدان دولت بدل شدند.
کوزه سفارشی برای کوزه گرشاید بسیاری بر این باور باشند که دردوران سکونت ضرغامی در جام جم هیچ گونه وجه تمایزی نسبت اسلاف وی یافت نشود. با این حال از حق نباید گذشت که دست کم در یک مورد عملکرد وی با گذشتگان انطباق نداشته است.
اگر به یاد داشته باشید در دوره های گذشته، صدر نشیان جام جم به صورتی ظریف مصداق ضرب المثل «کوزه گر از کوزه شکسته آب می خورد» شده بودند و در نتیجه در موارد بسیار محدود، موفق به دیدن تصاویر خود از جعبه جادویی می شدند.همین امر نیز سبب می شد که بخش عمده ای از مخاطبان از تماشای جمال و همچنین شنیدن کمالات روسای این سازمان محروم شوند. با این حال به نظر می رسد که عزت الله ضرغامی در این زمینه رفتاری کاملا متفاوت با مدیران سابق در پیش گرفته است و احتمالا کوزه سفارشی بر خود تهیه کرده است.
در چند سال گذشته در حالی که اخبار جلسات و دیدار های بسیاری از مسولان تراز اول نظام از جمله رئیس مجلس خبرگان رهبری، رئیس قوه قضائیه، رئیس مجلس و...به صورت تلگرافی در بخش های خبری محدود منتشر می شود برنامه ها و اخبار رئیس جام جام دست و دلبازانه آنتن را اشغال می کند. به جرات می توان اعلام کرد که صدا وسیما در پوشش مشروح فعالیت های مسولان نظام پس از رئیس دولت دهم بیشترین همت و مساعی خود را در انتشار برنامه های رئیس جام جم معطوف کرده است. از پوشش سفرهای متعدد خارجی ضرغامی به ونزوئلا، سوریه، تاتارستان،آذربایجان، افغانستان و... گرفته تا دیدار های پی در پی با دست اندرکاران سریال ها تولید سازمان صدا وسیما.
تا به حال از خود پرسیده اید پوشش مشروح دیدارهای مهم و عمومی رئیس مجمع تشخیص مصلحت، رئیس قوه قضائیه، رئیس مجلس،بسیاری از وزرا، شهردار پایتخت، نمایندگان مجلس و...که اتفاقا مورد توجه ویژه مخاطبان این رسانه است، در مرحله چندم اولویت های مدیران این غول رسانه ای قرار دارد؟ ویا اینکه اصولا مخاطبان صدا وسیما به دلیل ارتکاب کدامین گناه مستحق عذاب تماشای جلسات کسل کننده رئیس جام جم با کادر تحت امر خود در بهترین ساعات شامگاه هستند؟!
شاید برخی مخاطبان این گونه اقدامات را فردی و یا نوعی بد سلیقگی مدیران میانی این رسانه ارزیابی کنند، اما اگر به بخش های دیگر نقشه جغرافیای سیاست درایران و نوع تحرکات رئیس سازمان صدا و سیما توجه کنیم می توانیم با کنار هم قرار دادن برخی از قطعات یک پازل بزرگ تا حدودی تصویر اصلی این پازل را پیش بینی کرد.
در اواسط بهار امسال عزت الله ضرغامی به عنوان مهمان ویژه کنگره جمعیت ایثارگران به اردوگاه شهید باهنر رفت و در جمع این حزب حامی محمود احمدی نژاد به سخنرانی پرداخت. نفس حضور رئیس یکی از نهادهایی که همه دلسوزان نظام خواهان فرا جناحی عمل کردن آن هستند برای بسیاری ابهام بر انگیز بود. قرار گرفتن این قطعه پازل در کنار برخی دیگر از قطعاتی که تا کنون کشف شده اند به احتمال زیاد پیام آور برخی تحولات عمده در صف حامیان دولت در ماه های آتی خواهد بود.
فراوانی حضور ضرغامی در سیمای بیت المالآقای ضرغامی که سازمان تحت امرش ، با آن همه عرض و طول و نیرو از محل بیت المال اداره می شود، از آبان ماه 86 تا خرداد 89 به بهانه های زیر ، سوژه خبری در ساعات مهم شبانه روز و از شبکه های مختلف صدا و سیما بوده است:
دیداربا دست اندرکاران مجموعه های تلویزیونی میوه ممنوعه و اغما 6 آبان 86
دیداربا دست اندرکاران مجموعه تلویزیونی پدرخوانده 25 بهمن 86
نشست صمیمی فیلم نامه نویسان با رئیس سازمان صداوسیما 8 تیر 87
دیداربا دست اندرکاران مجموعه های تلویزیونی بزنگاه وساعت شنی
مراسم سالگرد تاسیس شبکه خبری پرس تی وی 13تیر 87
مراسم اختتامیه طرح بزرگ قرآنی 1442 7 شهریور 87
دیداربا دست اندرکاران مجموعه تلویزیونی ترانه مادری 13 شهریور 87
تجلیل از عوامل تولید مستند دفاع مقدس و برنامه های رمضان 28 مهر 87
دیداربا دست اندرکاران مجموعه تلویزیونی روزگار قریب 25 آبان 87
دیداربا دست اندرکاران مجموعه تلویزیونی مرگ تدریجی یک رویا 10 آذر 87
حضور در برنامه دو قدم مانده به صبح 21 اسفند 87
سخنرانی در یازدهمین همایش افق رسانه 21 اسفند 87
بازدید از مراحل پیشرفت مختارنامه 1 اردیبهشت 88
دیداربا دست اندرکاران مجموعه تلویزیونی یوسف پیامبر (ع) 6 خرداد 88
دیداربا دست اندرکاران مجموعه تلویزیونی رستگاران 1 شهریور 88
سخنرانی در مراسم اختتامیه و قرعه کشی طرح قرآنی نسیم 1443 13 شهریور 88
دیداربا دست اندرکاران مجموعه تلویزیونی نردبام آسمان 15 آبان 88
دیداربا دست اندرکاران مجموعه تلویزیونی دلنوازان 24 دی 88
سخنرانی در در نخستین جشنواره فیلم های تلویزیونی 3 بهمن 88
دیداربا دست اندرکاران مجموعه های نمایشی نوروزی 15 فروردین 89
دیداربا دست اندرکاران فیلم سینمایی ملک سلیمان 25 فروردین 89
سخنرانی در در همایش حکمت مطهر 13 اردیبهشت 89
سخنرانی در مراسم اختتامیه یازدهمین جشنواره بین المللی رادیو و سومین اجلاس جهانی صدا 7 خرداد 89
دیداربا دست اندرکاران مجموعه تلویزیونی در چشم باد 11 خرداد 89
بازگشت به خویشتن یا...روزنامه جام جم، ارگان مکتوب سازمان صدا وسیما، چند روز مانده به تمدید حضور ضرغامی در راس این سازمان، در سر مقاله خود با عنوان «ديدار سه‌شنبه» از ملاقات خصوصی رئیس و مدیران ارشد صدا وسیما با رهبری خبر داد. در بخشی از این نوشته که به قلم شخص عزت الله ضرغامی به رشته تحریر درآمده بود ، تاکید شده بود: «مثل هميشه نگاه عميق و كارشناسانه مقام معظم رهبری به موضوعات جدي تربيتي و ديني فرصت مغتنمي فراهم آورد تا زواياي پنهان بعضي آسيب‌هاي موجود در توليدات رسانه، پرتوافكني شده و مسير براي ادامه راه هموارتر شود. تحول در برنامه‌هاي معرفتي و ضرورت طرح غيرمستقيم، جذاب و تاثيرگذار آموزه‌هاي ديني به جاي بعضي برنامه‌هاي مستقيم، نگاه صحيح و ظريف به خانواده و الگوسازي موثر براي آحاد جامعه، توجه به هدايت و ارتقاء رفتار مردم به جاي دنباله‌روي از بعضي روابط ناسالم نهادينه شده، گذار از نگاه سطحي در طرح موضوعات به پردازش عالمانه و توجه عميق براي تاثيرگذاري دراز مدت در همه ساختارها، مراقبت و پاسداشت حريم مقدس زن در جامعه، آن گونه كه شايسته مقام زن مسلمان است و تربيت نيروي انساني كارآمد و متعهد، از جمله مواردي بود كه درباره آنها بحث و بررسي شد.جان اين ديدار تاكيد بر اين واقعيت بود كه «خودت باش!» چراكه وقتي از منظر اعتقادي خودت و نه جايگاه مديريتي صرف به عملكرد رسانه نگاه مي‌كني، همان هستي كه از تو توقع دارم و مواظبت كن تا فضاسازي‌هاي هميشگي و سطحي شما را از اين طريق صحيح باز ندارد.»(25 مهرماه)
حضور پی درپی رئیس صدا وسیما در شبکه های مختلف تلویزیونی شاید برای برخی از مخاطبان نکته سنج، یادآور یکی از بزرگترین نقایص شبکه های ماهواره ای فارسی زبان مستقر در لس انجلس باشد. بسیاری از این شبکه ها به دلیل ناتوانی در برنامه سازی روزانه ساعت ها انتن خود را در اختیار روسای شبکه قرار می دهند. با این حال نباید از این تفاوت عمده به آسانی گذر کرد. حداقل روسای این شبکه ها مدعی هستند که از جیب خود هزینه این برنامه ها را تامین می کنند در حالیکه ریال به ریال هزینه های صدا وسیما از جیب شهروندان ایرانی تامین می شود.
بیش از هشت ماه از ضرب الاجل تلویحی مقام معظم رهبری برای عزت الله ضرغامی سپری شده است. باید منتظر ماند و دید در پایان این مدت رئیس صدا وسیما به خود خواهدرسید؟ ویا اینکه شبیه بعضی روسای شبکه های آن ور آبی شده است؟ این پرسشی است که تا 4 ماه آینده پاسخ آن را خواهیم یافت.
