بدشنوایی: عامل افت تحصیلی در دانش‌آموزان و بدخلقی در بزرگسالان!

بدشنوایی عبارتست از نقص در پردازش محرکات شنوایی، که در این حالت، دانش­‌آموز صدای معلم یا دیگران را به راحتی می‌شنود، اما در توجه کردن به صدا و تفکیک اصوات از یکدیگر دچار مشکل است. بدشنوایی، به معنای تنبلی گوش است، درست مانند تنبلی چشم. این کودکان صدا را می‌­شنوند، اما نمی‌­توانند به آن توجه کنند. برخلاف کم شنوایی که معمولا نیاز به استفاده از سمعک دارد، بدشنوایی از طریق روش ­های توانبخشی به آسانی قابل درمان است. اگر این مقاله را مطالعه می کنید و فرزندتان در گوش دادن به صحبت های معلم مشکل دارد، امروز برای ارزیابی بدشنوایی اقدام کنید. درمان بدشنوایی معمولا با یک دوره درمانی سه تا شش ماهه امکان پذیر است و نیاز به استفاده از هیچ وسیله دیگری ندارد.  

دانش­ آموزانی که بدشنوایی دارند، علایم زیر را نشان می­دهند:

1. نقص توجه و حواسپرتی
2. بلند کردن صدای تلویزیون
3. با صدای بلند صحبت کردن
4. خستگی و کلافه شدن در محیط شلوغ
5. مشکل در خواندن، تلفظ و یادگیری
6. ضعف در دایره لغات و حفظ کردن
7. درخواست مداوم برای تکرار مطالب
8. مشکل در انجام چند دستور کلامی پشت سر هم
9. بی­قراری در محیط کلاس درس یا مهد کودک

در بسیاری از موارد، بدشنوایی و پرشنوایی با مشکل نقص توجه و بیش فعالی (ADHD) و حتی اوتیسم اشتباه گرفته می­شود، زیرا یکی از علایم همراه با اختلال نقص توجه، بیش فعالی و اوتیسم، بدشنوایی و پرشنوایی می­باشد که علایم مشابهی با این اختلالات دارند لذا با تشخیص به ­موقع، به­راحتی می­توان آن­را درمان کرد.

نکاتی در مورد کودکان بدشنوا از زبان والدین

هنگامی که پسرم کلاس اول بود معلمش به من شکایت کرد که او در کلاس توجه نمی­کند و گوش نمی‌­دهد و لجبازی می_­کند. من توضیح دادم که پسر من بدشنوا است. او معمولا پسر بسیار خوبی است، اما کلاس درس برای او پر سر و صدا و غیر قابل تحمل است و نمی‌­تواند به صحبت­‌های معلم گوش دهد. متاسفانه برخی از پرسنل مدرسه که نمی­‌دانند بدشنوایی چیست، کودکان بدشنوا را لجباز و گستاخ تصور می‌­کنند.

در اینجا به مواردی اشاره می‌­کنم که امیدوارم مردم، ما را درک کنند و به آن­ها عمل کنند:

1. پسرم لجباز نیست.

زمانی که پسرم نمی­ تواند درست پاسخ دهد و آنچه می­‌گویید را نمی­‌فهمد به این معنا نیست که لجباز و گستاخ است، بلکه او نتواسته است صحبت‌­های شما را درک کند.

2. ارتباط بین بدشنوایی و شنیدن می­تواند گیج ­کننده باشد.

بدشنوایی به معنای کم‌­شنوایی نیست. شنوایی پسرم خیلی خوب است که البته این خود می­تواند بخشی از مشکلات او باشد. برای مثال دستگاه ریش­‌تراش همسرم زمانی که در حال شارژ است صدای تیزی تولید می­کند که پسرم را آزار می‌­دهد، در صورتی که افراد دیگر در فامیل و خانواده متوجه آن نمی‌­شوند. پسرم به صداهایی توجه می­‌کند که به نظر نمی­‌رسد کسی آن ­را شنیده باشد.

3. گفتن جمله­ «با دقت گوش کن» و یا «حواست رو جمع کن» اصلا کمک ­کننده نیست.

بعضی بدشنوایی را با بیش فعالی/ نقص توجه اشتباه می‌­گیرند. بدشنوایی می­تواند با مشکلاتی در توجه و تمرکز و حتی بی‌­قرار بودن همراه باشد. زمانی که مغز صداهای را به هم ریخته پردازش می­کند، گفتن «حواست رو جمع کن» و «با دقت گوش کن» فایده­ایی ندارد. درست شبیه این است که زبانی که به ندرت شنیده­‌اید، دائما به شما گفته شود "با دقت گوش کن، متوجه می‌شوی!"

4. بهتر است به جای تکرار جملات، آن­ها را به گونه‌­ی دیگری بیان کنید.

هنگامی که پسرم در پاسخ به صحبت­ های من می­گوید: «چی؟؟» به نظر می­رسد که او می ­خواهد من حرف‌­هایم را تکرار کنم و یا با صدای بلند­تر بگویم. برای او درک معنای بعضی کلمات و اصطلاحات سخت است. مثلا اگر صداها مشابه باشند و یا کلمات پیچیده و طولانی باشند، بیان جملات به شکلی دیگر به جای تکرار مجدد کلمات با صدای بلندتر، کمک زیادی به درک گفتار او می کند.

5. تشخیص بدشنوایی مهم است.

قبل از آن که بدشنوایی پسرم مشخص شود، به مراکز سنجش شنوایی زیادی مراجعه کرده بودم. در اکثر موارد نتایج آزمایش­ ها نشان می‌­داد که شنوایی فرزندم مشکلی ندارد. با تکمیل یک پرسشنامه برایم مشخص شد که واکنش او نسبت به صداها عادی نیست و مشکلات زیادی برایش ایجاد کرده است.

علایم بدشنوایی در افراد بزرگسال

بدشنوایی در افراد بزرگسال نیز مشکلات رفتاری و محدودیت­‌های عملکردی ایجاد می­کند که قابل بررسی، ارزیابی و کنترل می‌باشند. این افراد به مراکز ارزیابی شنوایی زیادی مراجعه کرده‌­اند، ولی تنها پاسخی که دریافت کرده­‌اند این است که از نظر شنوایی مشکلی ندارند. نتایج آزمون­‌ها  نشان می دهد که مشکلی وجود ندارد، اما خود این افراد مطمئن هستند که از نظر شنیدن صداها مشکلی دارند که کسی نمی‌­تواند آن را تشخیص دهد. از آنجا که این افراد به خوبی می ­توانند مشکلاتشان را بیان کنند؛ در ادامه به شکایت‌­های یک فرد بزرگسال بدشنوا از زبان خودش اشاره می‌­کنیم:

• از سر و صدای مزاحم خوشم نمی‌­آید. این صداها من را کلافه و بدخلق می­کند.
• سعی می­کنم در مهمانی­‌ها و جاهایی که تعداد افراد زیاد است، نروم.
• وقتی چند نفر با هم صحبت می­کنند، من سردرگم می­‌شوم و نمی­ توانم بفهمم چه گفته می‌­شود.
• وقتی می ­خواهم روی موضوعی تمرکز کنم، سر و صدا باعث می­شود که حواسم پرت شود و حتما باید محیط ساکت باشد. گاهی اوقات مجبورم در گوش­‌هایم پنبه بگذارم.
• اگر کسی تند تند صحبت کند، من متوجه نمی‌­شوم که چه می­‌گوید و باید شمرده صحبت کند. انگار که برای درک صحبت­‌ها به زمان بیشتری نیاز دارم.
• در کلاس ­های دانشگاه و محیط­‌های آموزشی از گوش دادن زود خسته و کلافه می­شوم و صحبت­ های استاد را متوجه نمی‌شوم. در کودکی هم همینطور بودم و همیشه باید خودم برای یادگرفتن تلاش می کردم چون نمی توانستم به حرف‌های معلم گوش دهم. حوصله‌­ی گوش دادن به صحبت­های دیگران را ندارم، به خصوص اگر طولانی شود.
• تمایلی به صحبت کردن با تلفن ندارم. انگار که متوجه­ صحبت­‌ها نمی­‌شوم. گاهی اوقات اگر زیاد با تلفن صحبت کنم گوش­‌هایم درد می‌­گیرد.
• همیشه خانواده شکایت می­کنند که چرا صدای تلویزیون را بلند می­کنم. البته فکر می­کنم اگر صدای تلویزیون را بلند کنم بهتر متوجه می­شوم.
• حافظه­ خوبی ندارم. همیشه چیزهایی را که باید به خاطر بسپارم یادداشت می­‌کنم.
• تمایلی به گوش دادن به موسیقی (با کلام) ندارم. چون نمی­‌توانم شعر و کلمات را درک کنم و آن­ها را به صورت کلمات به هم پیوسته می­‌شنوم.
• اعضای خانواده همیشه شکایت می­کنند که من نمی‌­شنوم و از من می­‌خواهند که گوش­‌هایم را معاینه کنم. چون هر موقع من را صدا می­زنند، متوجه نمی‌شوم و باید چند بار موضوعی را تکرار کنند.

• بدشنوایی باعث نقص توجه و حواس‌پرتی در کودکان می شود.
• بزرگسالان بدشنوا: از سر و صدای مزاحم خوشم نمی آید. این صداها من را کلافه و بدخلق می کند.
• حواس‌پرتی، نقص توجه، خسته شدن در محیط شلوغ، با صدای بلند صحبت کردن و بلند کردن صدای تلویزیون از علایم مهم بدشنوایی در کودکان است.

• بزرگسالان بدشنوا: سعی می کنم در مهمانی ها و جاهایی که تعداد افراد زیاد است، نروم.
• کودکان مبتلا به نقص توجه/بیش فعالی (ADHD) و کودکان اتیسم دچار بدشنوایی و پرشنوایی هستند.

• با تشخیص به موقع بدشنوایی، می توان آن را به آسانی درمان کرد.