خواص گوجه فرنگی؛ از کنترل دیابت و محافظت از قلب تا کاهش فشار خون

 

فرارو- گوجه فرنگی یکی از محبوب‌ترین مواد غذایی است که اکثر افراد به طور روزانه از آن‌ها استفاده می‌کنند، گوجه فرنگی در حال حاضر چهارمین سبزی از نظر محبوبیت در میان سبزی‌های تازه در بازار بعد از سیب زمینی، کاهو و پیاز است. جدا از طعم خوب گوجه فرنگی و استفاده‌های فراوان دیگری می‌توان از این سبزی کرد، این ماده غذایی دارای مزایای شگفت انگیزی برای ارتقای سطح سلامتی و پیشگیری از ابتلا به بیماری‌ها و ناخوشی‌ها است.

خواص گوجه فرنگی برای سلامتی انسان شامل موارد نظیر، مراقبت از چشم، حفظ سلامت معده و دستگاه گوارش و کاهش فشار خون می‌شود. آن‌ها همچنین به پیشگیری از دیابت، مشکلات پوستی و عفونت‌های مجاری ادراری نیز کمک می‌کنند. علاوه بر این، آن‌ها فرایند هضم را بهبود می‌بخشند، گردش خون را افزایش می‌دهند، سطوح کلسترول را در خون کاهش داده، تعادل مایعات و الکترولیت‌ها حفظ می‌کنند، سبب محافظت از کلیه و سم زدایی بدن می‌شوند و همچنین در پیشگیری از پیری زودرس و کاهش التهاب نقش بسزایی دارند.

گوجه فرنگی دارای مقادیر زیادی از آنتی اکسیدان‌ها است که در مقابله با انواع متفاوت سرطان کاربرد دارند. همچنین این مواد غذایی یک منبع سرشار از ویتامین‌ها و مواد معدنی است و بر روی پیشگیری از ابتلا به بیماری‌های قلبی عروقی موثر هستند.

 

گوجه فرنگی جزو دو دسته میوه و سبزی‌ها قرار می‌گیرد و یک ماده جدایی ناپذیر از غذا‌های مصرفی در سراسر جهان، به ویژه در منطقه مدیترانه‌ای است. مصرف روزانه گوجه فرنگی به همراه بهبود طعم غذا سبب افزایش سلامتی می‌شود. هر فرد می‌تواند آن‌ها را در مواد غذایی و غذا‌های مختلفی مانند ماکارونی، پیتزا، کچاپ و نوشیدنی‌های مختلف پیدا کنید. آن‌ها معمولا به آسانی کشت می‌شوند و یک منبع غذای فوق العاده به شمار می‌روند که دلیل عمده آن این است که گوجه فرنگی غذای اصلی بسیاری از ملیت‌ها است.

نام علمی گوجه فرنگی Solanum lycopersicum است و باور‌ها بر این است که این ماده غذایی بومی مکزیک است. با این وجود، استعمار آمریکا و آمریکای شمالی توسط اسپانیا سبب گسترش کاشت گوجه فرنگی شد. آن‌ها در واقع یک بوته هستند که به صورت سالانه رشد می‌کنند و در خوشه‌هایی از میوه‌های قرمز کوچک و متوسط اندازه گیری می‌شوند. همچنین دارای گوشت قرمز نرم و صورتی و تعدادی از دانه‌ها و طعم کمی شیرین هستند. وزن تقریبی آن‌ها تقریبا ۴ اونس است.

---

بیشتر بخوانید

امروزه گوجه فرنگی‌ها در سراسر جهان کشت می‌شوند و هزاران ارقام و نوع از آن وجود دارد که می‌تواند مزایای سلامتی منحصر به فرد را به فرد ارائه دهد.

 

از خواص گوجه فرنگی برای سلامتی انسان می‌توان به مملو بودن این ماده غذایی از مواد مغذی و ویتامین ها، از جمله وجود میزان قابل توجهی از ویتامین A، C، ویتامین K. و ویتامین B۶، فولات و تیامین، اشاره کرد. ان‌ها همچنین منابع خوبی از پتاسیم، منگنز، منیزیم، فسفر و مس هستند و دارای مقادیر زیادی از فیبر غذایی و پروتئین و همچنین تعدادی از ترکیبات ارگانیک مانند لیکوپن می‌باشند. علاوه بر این‌ها گوجه فرنگی‌ها حاوی فولات هستند.

تمامی این مواد کمک می‌کنند تا سطح هموسیستئین در بدن افراد متعادل شود. هوموسیستئین یک اسید آمینه است که از تجزیه پروتئین بدست می‌آید و گفته می‌شود خطر ابتلا به حملات قلبی و سکته مغزی را نیز افزایش می‌دهد. مدیریت سطوح هموسیستئین توسط فولات یکی از عوامل خطر در ابتلای به بیماری قلبی را کاهش می‌دهد.

فواید گوجه فرنگی در حفظ سلامتی انسان از زمان‌های قدیم شناخته شده است. گوجه فرنگی‌ها منابع غنی از آنتی اکسیدان‌ها هستند و بر اساس تحقیقات مشخص شده است که در مقابله با رادیکال‌های آزاد و انواع سرطان‌ها به طور موثر عمل می‌کنند. بهتر است جزئیات را در مورد مزایای این ماده غذایی مورد بحث قرار دهیم.

۱. آنتی اکسیدان
گوجه فرنگی دارای مقدار زیادی از لیکوپن است. لیکوپن یک پلی فنول یا ترکیب گیاهی است که با یک نوع پیشگیری از سرطان پروستات ارتباط دارد. همچنین لیکوپن آنتی اکسیدان است که در دفع رادیکال‌های آزاد کننده سرطان بسیار موثر است. محصولات گوجه فرنگی ۸۰ درصد از لیکوپن رژیم غذایی مصرف شده روزانه در ایالات متحده را تأمین می‌کنند. این مزیت ناشی از مصرف گوجه فرنگی حتی می‌تواند با مصرف محصولات گوجه فرنگی گرم شده مانند کچاپ نیز حاصل شود. لیکوپن در گوجه فرنگی در برابر ابتلای به سرطان از انسان دفاع می‌کند و تایید شده است که در مبارزه با سرطان پروستات، سرطان دهانه رحم، سرطان معده و سرطان رکتوم و همچنین سرطان‌های گلو و مری موثر و مفید است.

طبق تحقیقات منتشر شده توسط دانشکده بهداشت عمومی هاروارد، این ماده غذایی ما را در برابر ابتلای به سرطان سینه و دهان محافظت می‌کند. البته برای بررسی نقش احتمالی لیکوپن در پیشگیری یا درمان سرطان، به تحقیق بیشتر در زمینه انسان نیاز است.

۲. منبع غنی از ویتامین‌ها و مواد معدنی
یک گوجه فرنگی تنها می‌تواند نزدیک به ۴۰ درصد از نیاز روزانه فرد را به ویتامین C. تامین کند. ویتامین C. یک آنتی اکسیدان طبیعی است که از تاثیر رادیکال‌های آزاد کننده سرطان در آسیب رساندن به سیستم‌های بدن پیشگیری می‌کند. این ماده غذایی همچنین حاوی ویتامین A. و پتاسیم فراوان و همچنین ماده آهن است. پتاسیم نقش حیاتی در حفظ سلامت عصبی دارد و دارای آهن است که برای حفظ گردش خون طبیعی ضروری است. ویتامین K. که در لخته شدن خون و کنترل خونریزی ضروری است، در گوجه فرنگی به فراوانی یافت می‌شود.

۳. محافظت از قلب
لیکوپن موجود در گوجه فرنگی از اکسیداسیون لیپید سرمی جلوگیری می‌کند، در نتیجه تاثیر محافظتی در پیشگیری از بیماری‌های قلبی عروقی دارد. مصرف منظم گوجه فرنگی به منظور کاهش میزان کلسترول LDL و تری گلیسیرید در خون تایید شده است. این چربی‌ها عامل اصلی بروز بیماری‌های قلبی-عروقی محسوب می‌شوند و در نهایت منجر به رسوب چربی‌ها در رگ‌های خونی می‌شوند.

۴. مقابله با اثرات سیگار کشیدن
اسید کوماریک (coumaric acid) و اسید کلروژنیک در گوجه فرنگی، علیه نیتروزامین‌ها که اصلی‌ترین مواد سرطان زای موجود در سیگار محسوب می‌شوند، مبارزه می‌کنند. حضور ویتامین A. در مقادیر زیاد در گوجه فرنگی نشان می‌دهد که سبب کاهش اثرات سرطان زایی ناشی از سیگار کشیدن می‌شود و می‌تواند فرد را در برابر سرطان ریه محافظت کند.

۵. حفظ بینایی
ویتامین A. موجود در گوجه فرنگی، سبب تقویت قدرت دید و جلوگیری از کوری شب و دژنراسیون ماکولا در فرد می‌شود. ویتامین A. آنتی اکسیدانی قوی است که می‌تواند از اضافه شدن بتا کاروتن در بدن تشکیل شود. به علت اثرات منفی رادیکال‌های آزاد ممکن است مشکلات فراوانی برای بینایی ایجاد کند، ویتامین A. که یک آنتی اکسیدان است می‌تواند در پیشگیری از آن کمک کند. در مطالعات اخیر مربوط به بیماران مبتلا به سرطان چشم (AREDS) نشان داده شده است که افرادی که دارای مصرف بالای مواد غذایی از کاروتنوئید‌ها (لوتین و زاکسنتین) هستند، ۳۵ درصد کاهش خطر ابتلا به AMD در آن‌ها وجود دارد.

 

۶. کمک در هضم
گوجه فرنگی اغلب به عنوان یک میوه ملین (ضد یبوست) شناخته می‌شود این ماده غذایی فیبر و حجم زیادی را به مدفوع اضافه می‌کند و برای کاهش یبوست از طریق اضافه کردن مقادیر فراوانی فیبر و کمک به روده بزرگ در این زمینه مفید است. مقدار فراوان فیبر در گوجه فرنگی سبب تحریک حرکت در عضلات صاف گوارشی و آزاد شدن شیره گوارشی و هضم کننده می‌شود. این امر می‌تواند حرکات روده فرد را تنظیم کند، در نتیجه سبب بهبود کلی سلامت دستگاه گوارش و در پیشگیری از ابتلا به مشکلاتی مانند سرطان کولورکتال کمک کند.

۷. کاهش فشار خون بالا
مصرف روزانه گوجه فرنگی عموما ممکن است خطر ابتلا به هایپرتنشن را کاهش دهد که می‌تواند به عنوان فشار خون بالا شناخته شود. این امر به علت سطوح قابل توجهی از پتاسیم موجود در گوجه فرنگی است. پتاسیم یک وازودیلاتور است، به این معنی که فشار در عروق خونی و شریان‌ها را کاهش می‌دهد، بنابراین با افزایش گردش خون و کاهش استرس در قلب سبب از بین بردن فشار خون بالا می‌شود.

 

۸. کنترل دیابت
در یک مطالعه انجام شده توسط مجله انجمن پزشکی آمریکا مشخص شده است که مصرف روزانه گوجه فرنگی سبب کاهش استرس اکسیداتیو در دیابت نوع ۲ می‌شود. مطالعات حاکی از آن هستند که افراد مبتلا به دیابت نوع ۱ که دارای رژیم‌های حاوی فیبر بالا هستند سطح گلوکز خون پایین تری دارند.

۹. مراقبت از پوست
گوجه فرنگی در حفظ سلامت استخوان ها، دندان ها و مو و پوست موثر است. استفاده موضعی از آب گوجه فرنگی حتی برای درمان آفتاب سوختگی شدید نیز شناخته شده است. مصرف روزانه این ماده پوست را در برابر آریتمی ناشی از UV محافظت می‌کند. علاوه بر این گوجه فرنگی به عنوان یک ماده غذایی ضد پیری رتبه خوبی دارد.

 

۱۰. پیشگیری از ابتلا به عفونت‌های دستگاه ادراری
مصرف گوجه فرنگی از بروز عفونت‌های دستگاه ادراری و همچنین سرطان مثانه جلوگیری می‌کند. این به این دلیل است که گوجه فرنگی دارای مقدار زیادی آب است که می‌تواند دفع ادرار را تحریک کند. به همین دلیل، آن‌ها دیورتیک هستند. این امر سبب حذف سموم از بدن و همچنین آب اضافی، نمک، اسید اوریک و برخی از چربی‌های اضافی از بدن می‌شود.

 

۱۱. پیشگیری از تشکیل سنگ‌های صفراوی
مصرف پیوسته گوجه فرنگی ممکن است از ایجاد سنگ‌های صفراوی پیشگیری کند. مطالعات متفاوتی به منظور اثبات تاثیر گذاری این ماده غذایی در برابر بسیاری از بیماری‌های مزمن و انواع سرطان انجام شده است. خواص آنتی اکسیدانی گوجه فرنگی می‌تواند از غذا‌های فرآوری شده مانند کچاپ و پوره نیز حاصل شود. مصرف روزانه گوجه فرنگی‌ها نیاز بدن انسان به ویتامین‌ها و مواد معدنی را تأمین می‌کند و اثر محافظتی کلی بر روی بدن دارد.

گوجه فرنگی‌های ارگانیک، بر اساس یک تحقیق در دانشگاه کالیفرنیا، در محیط‌هایی تولید می‌شود که دارای مواد افزودنی کمتری هستند، زیرا کود شیمیایی سرشار از نیتروژن به آن‌ها اضافه نمی‌شود. این امر منجر به وجود مقادیر بالایی از آنتی اکسیدان‌هایی مانند کورستین و کومپفرول در گوجه فرنگی‌های ارگانیک می‌شود. همان طور که همه می‌دانیم، آنتی اکسیدان‌ها برای سلامتی مفید هستند و در کاهش بروز بیماری‌های قلبی عروقی در انسان کمک می‌کنند.

علاوه بر این، تولید گوجه فرنگی مبتنی بر افزودن مواد شیمیایی از طریق اسپری کردن مقدار زیادی آفت کش‌ها و حشره کش‌ها به گوجه فرنگی است. گوجه فرنگی یک محصول بسیار افشانه شده در سراسر جهان است. در نتیجه، بسیاری از دوستداران این ماده غذایی ارگانیک بر این باورند که آن‌ها از آلودگی شیمیایی محافظت می‌شوند، در زمانی که آن‌ها به جای آن از مواد ارگانیک استفاده می‌کنند پس آن‌ها استفاده از گوجه فرنگی ارگانیک را ترجیح می‌دهند. البته به جز این، کشاورزی ارگانیک نیز برای محیط زیست مفید و خوب است.