
بعد از نقشه راه و اجلاس چهارجانبه ایالات متحده، اتحادیه اروپا، روسیه و سازمان ملل متحد، اجلاس آناپولیس فرصتی دیگر برای حلوفصل بحران فلسطین ـ اسرائیل است.
لوموند در گزارشی از اوضاع داخلی اسرائیل در آستانه نشست صلح آناپولیس گزارش داد؛ در اجلاس چهارجانبه قرار بود تا 31 دسامبر 2005 دولت مستقل فلسطینی تأسیس شود. موضوعی که تاکنون عملی نشدهاست. رهبران دو کشور این اجلاس را شانسی بزرگ برای حلوفصل اختلافات میدانند؛ اما خبرها حاکی از آن است که دولت اولمرت در آستانه این واقعه مهم در معرض مشکلات عدیده بسیاری قرار دارد. اولمرت اعلام کرده درصدد است تمامی مشکلات تاریخی را که اسرائیلیها را از فلسطینیها جدا میکند، بررسی کند اما وظیفه او در هدایت مذاکرات در اجلاس آناپولیس که کمتر از دو هفته دیگر برگزار میشود، آسان نیست.
برخی از اعضای دولت ا ئتلافی اولمرت بدون اینکه با رهبران اپوزیسیون گفتوگویی کرده باشند، از هماکنون انتقادهایی را نسبت به روند مذاکرات ابراز داشتهاند.
افزایش اختلافات در کابینه ائتلافیایهود باراک رهبر حزب کارگر، متحد اصلی دولت از فرصت استفاده کرده و تردیدهای خود را در مورد ابتکار صلح بیان داشتهاست. تنازع میان باراک و اولمرت موضوعی رایج است، اما اختلاف جدید بدین معناست که فصلی نو از تنشی بزرگ در قلب دولت اسرائیل فرارسیدهاست.
باراک که در ژوییه 2000 در کمپدیوید، مسئولیت هدایت مذاکرات را برعهده داشت، حفاظت از منافع امنیتی اسرائیل را قبل از واگذاری هرگونه امتیاز به فلسطینیها در اولویت قرار میدهد. ایهود باراک همچنین با خروج ارتش اسرائیل از کرانه باختری قبل از استقرار سیستم رهگیری راکتهایی که بتوانند از این منطقه شلیک شوند، مخالف بود. اقدامی که چندین سال زمان میبرد. او همچنین اصرار دارد هرگونه قراردادی باید قطعی باشد و پیش از آن نیز جنگ میبایست تمامشده تلقی شود.
این خواستهها قبلا در زمان مذاکرات کمپدیوید ارائه شدهبودند. امروز برخی از رهبران حزب کارگر از جمله رئیس سابق این حزب "امیر پرتز" از اتخاذ برخی مواضع ابراز نگرانی کردهاند.این نگرانی تا آنجا افزایش یافته که قرار است در اجلاس آتی کمیته مرکزی، طرح مخالفت با صلح را بررسی کنند.
دو عضو دیگر ائتلاف دولت، "اویگدور لیبرمن" وزیر امورخارجه و "الی ییشائی" رئیس حزب اولترا ارتدوکس "شاس" بدگمانی خود را نسبت به اجلاس آناپولیس بیان کردهاند. در شورای وزیران مورخ یکشنبه 11 نوامبر این دو نسبت به خطرهایی که از آناپولیس ناشی میشود به اولمرت هشدار دادهاند.
توافقات باید به تصویب کنست برسند
اویگدور لیبرمن هفته پیش سعی کرد با همراهی حزب شاس جبهه متحدی را برای مخالفت با روند صلح تشکیل دهد. الی ییشائی این خواسته را رد کرد، اما روز دوشنبه در جلسه دیگری با رهبر معنوی حزب شاس "خاخام اووادیا یوسف" و رهبر لیکود، بنیامین نتانیاهو که او نیز خواستار تشکیل جبهه ضدآناپولیس است، شرکت کرد.
رهبر اپوزیسون هشدار داد: «آناپولیس برای اسرائیل خطرناک است. دولت اولمرت در این اجلاس همه امتیازی میدهد و هیچچیز به دست نمیآورد، جز تروریسم.»
تا این زمان لیبرمن برای متحد کردن مخالفان آناپولیس موفق نشدهاست. با این وجود خاخام یوسف گفت: «نسبت به خطرهای آناپولیس برای امنیت اسرائیل، اورشلیم و اماکن مقدسه آگاه است.»
لیبرمن که تشکیلات "اسرائیل خانه ما"را رهبری میکند، قبلا هشدار داده بود که هر توافقی باید به تصویب کنست (پارلمان) برسد و اعلام کرد هرگونه متنی که با فلسطینیها تنظیم میشود، قبل از طرح آن در آناپولیس باید به تصویب کابینه برسد.
سایه فروپاشی بر فراز کابینه اولمرتمذاکرات با محمود عباس، باعث هراس اکثریت شده، بهگونهای که بسیاری از آنها از خطر فروپاشی ائتلاف نگرانند و از بقای سیاسی اولمرت اطمینان ندارند. اما موضوعی که تا حدودی موجب رضایت خاطر اولمرت و مسئولان تیم مذاکرهکننده را فراهم میکند، شناسایی اسرائیل بهعنوان دولتی یهودی است. این خواستهای جدید است که بدون آن دولت مستقل فلسطینی از سوی اسرائیلیها پذیرفته نمیشود.
این خواسته از سوی "صائب عریقات" مسئول فلسطینی مذاکرات رد شدهاست. او اخیرا اعلام کردهاست: «در جهان دولتی وجود ندارد که هویت ملی خود را به هویت مذهبیاش وصل کند.» در واقع این موضوع باعث خواهد شد مذاکرات در مورد یکی از موضوعهای بحثبرانگیز یعنی موضوع آوارگان منحرف شود. پیش از این بحث "دو ملت؛ دو دولت" مطرح بودهاست. به اعتقاد عریقات "این منطق جدید غیرقابلقبول است."
تاریخ 26 نوامبر برای برگزاری اجلاس همچنان بهصورت رسمی اعلام نشدهاست. همچنانکه "احمد قریع" رئیس هیئت نمایندگی فلسطین اعلام کردهبود مذاکرات برای رسیدن به موضعی واحد بهشدت ادامه دارد. به گفته مطبوعات اسرائیلی عمر این اجلاس به زحمت به یک روز میرسد و تنها به تصویب سندی منجر خواهد شد که میبایست از سوی شورای امنیت و گروه چهار (امریکا، اتحادیه اروپا، روسیه و سازمان ملل متحد) برای برگزاری اجلاس بینالمللی بهتری تصویب شود.
واضح است که این متن هیچ راهحلی را برای اختلافات بنیادین ارائه نمیدهد و تنها طرفین را برای حل مسائل متعهد میکند.