پیش از آنکه این تحریم‌ها به بخش عملیاتی و اجرایی برسند اثرات روانی آن موجب می‌شود که بسیاری از کمپانی‌های بزرگ حاضر به حضور در ایران نشوند
فرارو- یک تحلیلگر مسائل بین‌الملل گفت: «پیش از آنکه این تحریم‌ها به بخش عملیاتی و اجرایی برسند اثرات روانی آن موجب می‌شود که بسیاری از کمپانی‌های بزرگ حاضر به حضور در ایران نشوند. در چنین شرایطی دولت‌های اروپایی هم کار خاصی نمی‌توانند انجام دهند. مثلا دولت آلمان نمی‌توانند زیمنس را مجبور کند که در ایران سرمایه‌گذاری کند. زیرا مسئولان این شرکت معتقدند که به جای اینکه سه ماه یا شش ماه دیگر سرمایه‌شان در خطر قرار بگیرد بهتر است از الان وارد ایران نشوند.»
علی خرم دیپلمات سابق کشورمان طی گفتگو با فرارو با اشاره به تاثیرات تحریم‌های اخیر ایالات متحده آمریکا عنوان کرد: «اعمال تحریم‌های ایالات متحده حتی اگر از لحاظ عملی کارساز هم نباشد، اما از لحاظ روانی بسیار تاثیرگذار است. زیرا سرمایه‌گذاران به دنبال دردسر نمی‌گردند. شرایط امروز ایران اینگونه است که به عنوان مثال فکر کنید بگویند در فلان سالن فرودگاه بمب‌گذاری شده است و سه روز دیگر منفجر می‌شود یا شاید هم منفجر نشود، اما هیچ کس حاضر نیست از نزدیکی آن سالن هم عبور کند؛ بنابراین اقدامات و تصمیمات ترامپ جدا از اینکه چقدر در عمل تاثیرگذار است، باید دید از لحاظ روانی تا چه میزان می‌تواند به سرمایه‌گذاری در ایران آسیب بزند که به نظر من زیاد است.»
وی افزود: «بنابراین پیش از آنکه این تحریم‌ها به بخش عملیاتی و اجرایی برسند اثرات روانی آن موجب می‌شود که بسیاری از کمپانی‌های بزرگ حاضر به حضور در ایران نشوند. در چنین شرایطی دولت‌های اروپایی هم کار خاصی نمی‌توانند انجام دهند. مثلا دولت آلمان نمی‌توانند زیمنس را مجبور کند که در ایران سرمایه‌گذاری کند. زیرا مسئولان این شرکت معتقدند که به جای اینکه سه ماه یا شش ماه دیگر سرمایه‌شان در خطر قرار بگیرد بهتر است از الان وارد ایران نشوند.»
او در پاسخ به این سوال که اقدامات و حمایت‌های اروپایی‌ها و بیانیه اخیر موگرینی در خصوص مواضع اتحادیه اروپا تا چه حد می‌تواند بار روانی تحریم‌های ایالات متحده را کم کند، گفت: «خب خانم موگیرینی و اتحادیه اروپا به دنبال این هستند که بتوانند تمام تلاش خود را انجام دهند، اما بایستی گفت: این تلاش در برابر هجمه آمریکا که قدرت تخریبی دارد، خیلی تاثیرگذار نیست. زیرا آمریکا به دنبال تخریب است و نیازی هم به ادله ندارد، اما این اتحادیه اروپا است که برای درست کردن باید بسیاری را قانع کند. در این میان ما فقط می‌توانیم این تلاش را برای اینکه یک ترمزی باشد بر روی سرعت پیاده شدن تحریم‌ها استفاده کنیم.»
این استاد دانشگاه ادامه داد: «در بهترین حالت ممکن اتحادیه اروپا می‌تواند به شرکت‌های سرمایه‌گذار اعلام کنند که در ایران فعالیت خود را آغاز کنند یا ادامه دهند و در صورتی که با ضرر و زیانی مواجه شدند، ما آن را جبران می‌کنیم، اما بیشتر از این امکان پذیر نیست و اروپا توان مقابله با آمریکا را ندارد. زیرا شرکت‌هایی که آسیب‌پذیرتر هستند یا شرکت‌هایی مهم در آمریکا مستقر هستند یا سرمایه دارند، زودتر دچار ضرر و زیان و تحریم‌های آمریکا می‌شوند به همین دلیل بسیاری از این شرکت‌ها با وجود تعهد اروپا حاضر نخواهند شد در ایران سرمایه گذاری کنند.»
این تحلیلگر مسائل بین‌الملل در پاسخ به این سوال که با توجه به این مسائل پس لزوم مذاکره با اروپا چیست، اظهار کرد: «ببینید ما راه دیگری نداریم. یعنی یک زمانی هست که ما مثلا چندین گزینه داریم و از بین آن‌ها انتخاب می‌کنیم. اما در شرایط فعلی تنها گزینه ما مذاکره با اروپایی‌ها و چین و روسیه است. البته می‌توانیم گزینه فعالیت هسته‌ای و بازگرداندن به شرایط به قبل از برجام هم مد نظر قرار دهیم، اما در اون حالت با برخورد نظامی آمریکا که ترامپ به آن اشاره کرده مواجه خواهیم شد. در این وضعیت باید در نظر داشت که اتحادیه اروپا به دنبال حمایت از ایران است و سعی دارد از تندتر شدن فضا علیه ایران جلوگیری کنند پس هرچند تنها گزینه است، اما گزینه بی‌فایده‌ای نیست.»
وی درباره اینکه پیامد‌های نظامی علیه ایران تا چه حد جدی است، گفت: «به هرحال ترامپ این تهدید را انجام داده که اگر ایران به فعالیت‌های هسته ای خود برگردد با عواقب بسیار سنگین و خطرناکی مواجه خواهد شد. از طرف دیگر حرکت‌های اسرائیل و عربستان را هم که دیدیم. حتی اگر خاطرتان باشد اسرائیل با هماهنگی روسیه نیرو‌های ایران در سوریه زد. مجموع این مسائل نشان می‌دهد که شرایط را به گونه‌ای فراهم کرده‌اند که دیگر نمی‌توان گفت: احتمال هیچ جنگی وجود ندارد؛ بنابراین باید بسیار محتاطانه عمل کرد که وارد یک بازی از قبل تعیین شده توسط دشمنان نشویم.»
او با اشاره به اظهارات اخیر یکی از مقامات روسیه مبنی بر اینکه ایران باید برای حفظ برجام امتیاز بدهد، ادامه داد: «متاسفانه یک اعتماد بیش از حد به روسیه در ایران وجود دارد که این بسیار خطرناک است. زیرا با وجود اعتمادی که به این کشور در ایران وجود دارد، اما آن‌ها در چند صحنه نشان دادند که اصلا قابل اعتماد نیستند. نباید فراموش کنیم که روسیه یکی از کشور‌هایی بود که قبل از برجام از قطعنامه‌های تحریمی حمایت می‌کرد از سوی دیگر در سوریه هم به جای اینکه به تعهدات خود عمل کند به اسرائیل اجازه داد مواضع ایران را مورد حمله هوایی قرار دهد. این در حالی بود که مسئولیت مراقبت از آسمان سوریه بر عهده روسیه بود و بعد از این حمله نتانیاهو اعلام کرد که این اتفاق با هماهنگی روسیه رخ داده است.»
این دیپلمات سابق افزود: «اینها صرفا بخشی از مواردی هستند که نشان می‌دهد روسیه به هیچ عنوان قابل اعتماد نیست و باید مواردی مانند سکوت آن‌ها در قبال انتقال پایتخت اسرائیل به قدس را هم اضافه کرد که حتی اروپایی‌ها به این تصمیم اعتراض کردند، اما روسیه کاملا سکوت اختیار کرد. حالا در مسئله برجام هم می‌بینید که روسیه آرام آرام در حال تغییر موضع است. آن‌ها ابتدا اعلام کردند از ایران حمایت می‌کنیم بعد الان همان حرف آمریکایی‌ها را می‌زند و می‌گوید ایران باید برای حفظ برجام امتیاز بدهد؛ بنابراین به عقیده من به هیچ عنوان این کشور قابل اعتماد نیست و این اعتماد بیش از حد مسئولان بسیار نگران کننده است و ممکن است هزینه‌های زیادی برای ایران داشته باشد.»
خرم در پایان با اشاره به سفر‌ها و دیدار‌های محمدجواد ظریف وزیر امور خارجه کشورمان عنوان کرد: «هرچند هنوز مشخص نیست چه توافق‌هایی انجام شده، اما به نظر می‌آید این سفر‌ها دستاورد‌هایی برای ایران داشته باشد و من هم امیدوارم ایران دست به اقدامات عجولانه نزند و شرایط موجود را به سمت آرامش پیش ببرد، اما با اینحال نمی‌توان این نکته را نادیده گرفت که امتیازاتی که ایالات متحده آمریکا از آن صحبت می‌کند به نوعی خط قرمز‌های نظام هستند و اگر آن‌ها در این بابت کوتاه نیایند ممکن است در نهایت به خروج ایران از برجام منجر شود.»
