در روزهای گذشته چند موضوع ازجمله استعفای پر سر و صدای معاون نخبه سازمان محیطزیست، حذف تصویر یوزپلنگ از پیراهن تیمملی و همینطور باران و برف بهاری ازجمله موضوعاتی بوده که توجه بسیاری از مردم کشور را به خود جلب کرده است.
به گزارش شهروند، محیطزیست ایران در روزهای گذشته با اتفاقات و حاشیههای بسیاری همراه بوده. اگرچه این حوزه در سالهای گذشته جزو موضوعات لوکس به شمار میرفت و گروههای کوچکی از آن حرف میزدند، اما در سالهای اخیر با درگیرشدن جوامع مختلف با تأثیرات مشکلات محیطزیستی، بسیاری نسبت به این موضوع حساس شدند.
بهطوری که حالا موضوعاتی که محیطزیست کشور و دنیا را درگیر کرده، به گوش خیلیها آشناست و اتفاقات ریز و درشت آن واکنشهایی در جامعه و همینطور در شبکههای مجازی اینترنتی به همراه داشته و باعث شده کاربران برای محیطزیست هم هشتگ بسازند و موج راه بیندازند.
در روزهای گذشته چند موضوع ازجمله استعفای پر سر و صدای معاون نخبه سازمان محیطزیست، حذف تصویر یوزپلنگ از پیراهن تیمملی و همینطور باران و برف بهاری ازجمله موضوعاتی بوده که توجه بسیاری از مردم کشور را به خود جلب کرده است.
در گزارش پیشرو به این موارد و مسائل دیگری که افکار عمومی را در حوزه محیطزیست درگیر کرده میپردازیم.
گریز «یوز» از پیراهن تیمملی و جهش به هواپیمای ترانسفر
انقراض یوز به پیراهن تیمملی فوتبال کشور هم رسید. موضوع حذف تصویر یوزپلنگ آسیایی از پیراهن فوتبالیها، نخستینبار شهریور پارسال درز کرد. وقتی نهم شهریور تیمملی در چارچوب مرحله انتخابی جامجهانی 2018 به مصاف کرهجنوبی رفته بود معلوم شد که در طرح جدید پیراهنهای تیم ملی، عکس یوزپلنگ از روی آن پاک شده است. از طرفی گفته شد که آدیداس، طراحی لباس شاگردان کیروش را برای این دیدار تغییر داده و طرح یوزپلنگ ایرانی را از روی پیراهنها حذف کرده است.
این درحالی است که یوزپلنگ از جامجهانی ۲۰۱۴ تصویر زمینه لباس تیمملی فوتبال ایران شده بود و فعالان محیطزیست و حیات وحش برای روی دادنش تلاش بسیاری کرده بودند. حالا اما به نظر میرسد با رونمایی از لباس جدید تیم ملی، موضوع این حذف جدیتر از این حرفهاست. یوز آسیایی یکی از مهمترین گربهسانان بزرگجثهای است که شمار آن به کمتر از 50 مورد رسیده است؛ یعنی به انقراض این دونده زیبا تنها 50 قدم باقی مانده است.
دیروز پس از سر و صدای بسیار بر سر حذف تصویر یوز، سازمان محیطزیست از فدراسیون فوتبال درخواست تشکیل جلسه کرد. این طور که مجید خرازیان مقدم، مدیرکل دفتر حیات وحش سازمان حفاظت محیطزیست به ایسنا گفته معاونت محیطزیست طبیعی برای فدراسیون فوتبال نامهای فرستاده و با توجه به اهمیت باقی ماندن تصویر یوز روی پیراهن تیمملی فوتبال ایران از فدراسیون فوتبال درخواست شده دلایل حذف یوز از پیراهن این تیم را اعلام کند. از سوی دیگر از فدراسیون فوتبال هم درخواست شده تا جلسهای با معاونت طبیعی سازمان محیطزیست برگزار کند تا حرفهای مسئولان فدراسیون فوتبال شنیده و دلایل حذف تصویر یوز معلوم شود.
با این همه اگرچه طرح یوز ایرانی از روی پیراهن تیمملی حذف شده اما شرکت پشتیبان هواپیمای تیمملی در جامجهانی گفته طرحهای پیشنهادی بدنه این هواپیما که نماد یوز نداشته باشد بررسی نمیشود. این شرکت با صدور فراخوان از تمام طراحان و علاقهمندان به طراحی خواست در مسابقه طراحی بدنه هواپیمای حامل بازیکنان تیمملی فوتبال ایران با محوریت یوز ایرانی شرکت کنند.
بنابر آنچه در فراخوان این شرکت هواپیمایی آمده، از طراحان خواسته شده تا در مسابقه طراحی بدنه هواپیماهای بویینگ ۷۳۷، ایرباس ۳۲۰ و همچنین امبرائر ۱۴۵ این شرکت که ترانسفر اعضای تیمملی فوتبال ایران، از جامجهانی روسیه تا جام ملتهای آسیا به عهده خواهد داشت، شرکت کنند. بر این اساس طراحی بدنه هواپیماهای گفته شده باید با محوریت یوز ایرانی باشد و هر طراحی که بدون استفاده از نماد یوز پلنگ ایرانی باشد در مسابقه شرکت داده نخواهد شد. از سوی دیگر گفته شده که مهلت ارسال آثار تا هفتم اردیبهشتماه خواهد بود و برنده طرح برتر، ۱۰ سکه بهار آزادی دریافت خواهد کرد.
«فرار مغزها» از سازمان محیطزیست
از سه روز پیش زمزمهها درباره رفتن کاوه مدنی از ایران و استعفای او جدیتر شد؛ نخبه دهه شصتی، تنها 6 ماه در سازمان حفاظت محیطزیست دوام آورد. آن هم در سازمانی که مثل تمام نهادها در ایران به استخدام و نگهداشتن مدیران سپید موی و به قول معروف «باتجربه» بیشتر رغبت نشان میدهد.
در جریان بازداشت گروهی از فعالان محیطزیست فعال در حوزه یوز، کاوه مدنی هم بازداشت و خیلی زود آزاد شده بود، بعضی رسانههای تندرو از نوروز با انتشار تعدادی از عکسهای او در محافل خصوصی او را متهم کرده بودند. دیروز بالاخره کاوه مدنی، معاون آموزش و پژوهش سازمان حفاظت محیطزیست پس از توییتهای مبهم روزهای گذشته و گله از حاشیهسازیها، خبر خروجش را از کشور تأیید کرد.
او در توییتی با کنایه به هشتگی که مخالفان تندرو برای او راه انداخته بودند نوشت: «آری، متهم گریخت از سرزمینی که در آن جاهلان مجازی، علم و دانش و تخصص را پس میزنند و با توهم توطئه در جستوجوی محکومی بودند تا همه مشکلات را بر گردن گیرد چرا که آنها خوب دریافته بودند که پیدا کردن مقصر و دشمن و جاسوس، از مسئولیتپذیری و مشارکت در حل مشکلات، بسی آسانتر است.» او کارتونی را هم ضمیمه توییتش کرد که در آن گوشی موبایلی که تصویر شبکههای اجتماعی اینترنتی در آن پیداست، دسته گلف دستش گرفته و با عصبانیت میخواهد کتاب را مثل توپی به دوردستها پرتاب کند.
اشاره مدنی به رسانههای تندرویی بود که دو تابعیتی بودنش را بهانه حملهها به او کرده بودند و به جریان مجازی که با بیاطلاعی او را مقصر خشکیدن دریاچه ارومیه میدانست. این استاد امپریال کالج لندن که افتخارات علمی بسیاری آفریده و تخصصش در حوزه مدیریت آب میتوانست به ایرانی که دچار خشکسالی و کمآبی است کمک کند، بالاخره با فشارهای زیادی که برای ناامیدکردنش به او وارد شد، رفت.
همین دیروز تأیید شد که در حكمى از سوى عيسى كلانترى معاون رئيسجمهوری و رياست سازمان حفاظت محيطزيست، ناصر مقدسى، بهعنوان سرپرست مرکز امور بینالملل و کنوانسیونهای سازمان حفاظت محیطزیست منصوب شده است.
کاوه مدنی در طول کمتر از هفت ماه در سمت معاونت آموزشوپژوهش همچنین سرپرستی امور بینالملل این سازمان فعالیت کرد. اگرچه حضور او به دعوت عیسی کلانتری بود اما سازمان حفاظت محیطزیست و رئیس آن در کسوت معاون رئیس جمهوری، هنوز در برابر استعفای معاون این سازمان واکنشی نشان نداده است و به نظر میآید حمایت نکردن از این معاون نخبه در طول فعالیتش در مقابل فشارها باعث شد او تصمیم به مهاجرت بگیرد.
مذاکره درباره بازداشتیهای محیطزیست
«ما هم اطلاعات دقیقی نداریم. رئیسجمهوری گروهی چهارنفره را برای پیگیری گذاشته که در حال مذاکره هستند؛ اطلاعات ما هم در این مورد خیلی زیاد نیست باید دید چه در پیش است. امیدواریم که هر چه سریعتر تعیین تکلیف شوند. اگر مقصری در میان آنهاست طبق قانون با آنها برخورد شود و اگر نه هر چه سریعتر آزاد شوند.»
این اولین و آخرین واکنش عیسی کلانتری، رئیس سازمان حفاظت محیطزیست به بازداشت گروهی از اعضای موسسه حیات وحش میراث پارسیان بود؛ موضوعی که با پرداختن به آن در شبکههای اجتماعی و با توجه به وضع محیطزیست کشور، مورد توجه مردم و کاربران شبکههای اجتماعی قرار گرفت. اکنون 84 روز از بازداشت اعضای این انجمن فعال در حوزه حیات وحش و بهویژه یوزپلنگ میگذرد.
در ماههای گذشته پس از بازداشت هومن جوکار که در پورتال سازمان حفاظت محیطزیست بهعنوان مدیر ملی پروژه یوز معرفی شده و همینطور نیلوفر بیانی، امیرحسین خالقی، طاهر قدیریان، سام رجبی، سپیده کاشانی و على فرهادزاده از اعضای فعال این موسسه محیطزیستی، تعداد دیگری از محیطزیستی هم بازداشت شدند و هنوز از پرونده و اتهام آنها اطلاع دقیقی وجود ندارد.
در حالی که پس از بازداشتهای دو ماه اخیر در سرنوشت پروژههای موسسه حیات وحش میراث پارسیان و همچنین پروژههایی همچون لقاح مصنوعی ابهامهایی به وجود آمده، در روزهای آخر اسفند 96 وقتی که سازمان حفاظت محیطزیست آخرین نشست سال را برگزار میکرد، موضوع بازداشتیها و سرنوشت پروژه حفاظت از یوز سوالی بود که از سوی «شهروند» پرسیده شد.
حمید ظهرابی، معاون محیطزیست طبیعی سازمان حفاظت محیطزیست درباره این موارد به «شهروند» اینطور پاسخ داد: «پروژه حفاظت از یوزپلنگ آسیایی پروژهای بینالمللی بوده که از سال 1380 بین سازمان حفاظت محیطزیست و UNDP آغاز شده است. موسسه میراث پارسیان در برههای از زمان برای همکاری با این پروژه وارد شد، بنابراین بودن یا نبودنش ارتباطی به سرنوشت پروژه حفاظت از یوز نخواهد داشت. این پروژه تمدید شده، با منابع مالی محدودی، همین چند روز پیش بار دیگر برای ادامه پروژه اعلام آمادگی کردند و بر این اساس شایعاتی در اینباره که UNDP خود را از پروژه بیرون کشیده، اشتباه است.»
او درباره این شایعات توضیحات بیشتری هم داد: «موضوع فقط این بود که UNDP اعلام کرد که دیگر نمیتواند به ایران در این مورد کمک مالی مستقیم کند. این بدین معنی است که کشور ایران از سطح درآمدی به وضعی رسیده که دیگر محتاج کمک نیست و میتواند تنها در اجرای برنامه مشارکت کند. بر همین اساس با دیوان محاسبات در حال پیگیری هستیم تا منابع مالی مشترکی را برای ادامه پروژه حفاظت از یوز آسیایی اختصاص دهیم.»
او همچنین با توضیح اینکه در اسفند ماه قرار بود گروهی از پژوهشگران بینالمللی برای پیگیری پروژه یوز به ایران بیایند، گفت: «در جریان بازداشتها این اتفاق نیفتاد و حالا بنا شده این کار در قالب یک قرارداد رسمی چارچوبدار انجام شود.»
شکایت یک شرکت معدنی از فعالان محیطزیست شاهرود
در حالی که حاشیههای محیط زیستی کشور بسیاری از مردم را درگیر کرده است، موضوع شکایت یک شرکت معدنی از سمن محیطزیستی «جمعیت دیدهبان طبیعت شاهرود» هم از روز دوشنبه به این اتفاقات اضافه شده است.
اینطور که این سازمان مردمنهاد محیطزیستی خبر داده «شرکت معدن بوکسیت» به اتهام عجیبی از سه نفر از اعضای این «انجیاو» شکایت کرده است: «تشویش اذهان عمومی» این در حالی است که اخطارها به فعالیت ضد محیطزیستی این شرکت معدنی خرداد سال پیش از سوی مدیرکل حفاظت محیطزیست سمنان هم مطرح شده بود. او گفته بود: «معدن بوکسیت شاهوار از سازمان حفاظت محیطزیست هیچ مجوزی نگرفته و ما اخطارهای قانونی برای آنها فرستادهایم که رونوشت آنها در وزارت صنعت ومعدن ارسال شده است.»
شکایت این شرکت از فعالان محیطزیست در حالی است که تخلفات محیطزیستی این معدن محرز بوده و مدیرکل محیطزیست سمنان به اسکاننيوز گفته که «پرونده این شرکت را به اتهام آلودهکردن محیطزیست و سفرههای زیرزمینی و تخریب شاهوار» به قوه قضائی فرستاده است؛ اما تا امروز این شرکت از ادارهکل و یا مدیران آن شکایتی نکردهاند. با این روند بهنظر میرسد مسئولان شرکت بوکسیت تلاش دارند به جای درگیرشدن با دستگاههای دولتی ازجمله محیطزیست، فعالان محیطزیست را تحت فشار بگذارند و از میدان به در کنند.
برف، باران، سیلاب، طوفان؛ بهار
تمام مسائل مختلف محیطزیست در حالی است که از روز شنبه موجی از بارش برف و باران بسیاری از نقاط کشور را درگیر خود کرده است. سازمان هواشناسی در چهار روز گذشته هر 24ساعت یک اخطاریه صادر کرد. دیروز حتی وقوع طوفان در یزد مسألهساز شده و از پیش گفته شد که بارانهای موقتی در سیستان و بلوچستان به کاهش گردوخاک در این استان کمکی نمیکند. از طرف دیگر بسیاری از کشاورزان و باغداران از برف و سرمای دیررس خسارت دیدند و سیلاب هم مشکلاتی در کشور به وجود آورد. این پاییز و زمستانی بود که بسیاری از مردم کشورمان بعد از تجربه اسفندی گرم و کم بارش در بهار دیدند.
دیروز هواشناسی در اخطاریه تازهاش نسبت به وقوع سیلاب و وزش باد شدید هشدار داد و از از مردم خواست که با توجه به احتمال سیلابیشدن مسیلها از توقف در حاشیه رودخانهها و مسیلها خودداری کنند.در اطلاعیه هواشناسی براساس تحلیل آخرین نقشههای پیشیابی هواشناسی و تداوم فعالیت سامانه بارشی مستقر بر کشور پیشبینی شد که در روز چهارشنبه بارش باران گاهی به شکل رگبار و رعدوبرق و وزش باد شدید و آبگرفتگی معابر و احتمال سیلابیشدن مسیلها و رودخانهها در مناطقی از سیستان و بلوچستان، بخشهایی از جنوب یزد، بارش در مناطق سردسیر و کوهستانی خراسانهای شمالی و رضوی بهصورت برف و باران باشد.