ریسک بورس در دو سناریو

آخرین آمارهای منتشر شده از سوی شرکت بورس تهران نشان می‌دهد متوسط نسبت قیمت بر درآمد ناشران بورس تهران (P/ E) در پایان آبان با افزایش ۱۵/ ۰ واحدی نسبت به پایان مهر به ۷۷/ ۶ واحد رسیده است.

به گزارش دنیای اقتصاد، شاخص سهام در حالی رشد ۱۴۴ واحدی را تجربه کرد که ارزش معاملات به کمتر از ۱۰۰ میلیارد تومان کاهش یافت. مقایسه این وضعیت با روزهای کم‌رمق بورس نشان می‌دهد شناسایی سود و نااطمینانی‌های سیاسی از دلایل کم‌واکنشی معامله‌گران به عوامل مثبت است.

 

همچنین، نسبت قیمت به درآمد (P/ E) نمادهای بورسی به‌عنوان شاخصی از ریسک، هنوز تعداد شرکت‌های پرریسک را بالاتر نشان می‌دهد. بنابراین در صورت عدم‌جذب پول‌های جدید، جابه‌جایی نقدینگی از سهام با ریسک بالاتر به نمادهای کم‌ریسک‌تر دور از انتظار نخواهد بود.
 
آخرین آمارهای منتشر شده از سوی شرکت بورس تهران نشان می‌دهد متوسط نسبت قیمت بر درآمد ناشران بورس تهران (P/ E) در پایان آبان با افزایش ۱۵/ ۰ واحدی نسبت به پایان مهر به ۷۷/ ۶ واحد رسیده است.

 

در این میان با نگاهی به وضعیت ۳۲۵ نماد حاضر در تابلوی معاملات بورس تهران از منظر نسبت متوسط قیمت بر درآمد (P/ E) می‌توان دریافت که در حال حاضر این نسبت در ۲۰۹ نماد معاملاتی (معادل ۶۴ درصد) بالای ۷۷/ ۶ (متوسط P/ E بازار در آبان) است.

 

کمترین میزان P/ E نیز به شرکت‌های بزرگی تعلق دارد که همچنان برای معامله‌گران از منظر بنیادی جذاب هستند. از سهام این گروه روند افزایشی نرخ دلار و رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی حمایت می‌کنند.
 
در این میان معامله‌گران با یک دوراهی مواجه هستند. از طرفی در صورتی که P/ E انتظاری بازار (نرخ سود) ثابت بماند و نقدینگی جدیدی نیز وارد بازار سهام نشود، انتظار می‌رود در ادامه شاهد اصلاح بیشتر نسبت قیمت بر درآمد در نمادهای کوچکتر و حرکت نقدینگی به سمت سهام بنیادی (با P/ E کمتر) باشیم. در مقابل اما ورود پول‌های جدید و همچنین افزایش انتظارات در بازار می‌تواند زمینه افزایش P/ E بازار را فراهم آورد.

رصد مهم‌ترین‌ تغییرات قیمت بر درآمد
آمارها نشان می‌دهد تا پایان آبان ماه، ۱۳۴شرکت بورسی شاهد افزایش نسبت قیمت بر درآمد بودند. بیشترین میزان افزایش P/ E به یکی از نمادهای قطعه‌ساز بازار سهام اختصاص پیدا کرد.

 

بر این اساس شرکت تولید محور خودرو با ارزش بازار حدود ۹۳ میلیارد تومانی به دلیل تعدیل منفی ۵۰ درصدی سود هر سهم، شاهد افزایش قابل توجه نسبت قیمت بر درآمد به میزان ۵/ ۴۸۰واحد بود. پس از «خمحور»، نماد معاملاتی شرکت سیمان ایلام بیشترین رشد P/ E را تجربه کرد.

 

به این ترتیب «سیلام» نیز با توجه به تعدیل منفی ۶۵ درصدی سود هر سهم در پیش‌بینی درآمد ۶ماهه، شاهد افزایش بیش از ۲۹۱ مرتبه‌ای نسبت قیمت بر درآمد بود.  در این میان، نماد معاملاتی شرکت سرمایه‌گذاری توسعه شهری توس گستر از جمله شرکت‌های گروه انبوه‌سازی بازار بود که با ارزش بازاری بالغ بر ۱۹۱ میلیارد تومان، با توجه به تعدیل منفی سنگین ۸۹ درصدی سود هر سهم خود، شاهد افزایش بیش از ۶۹ واحدی نسبت P/ E بود.
 
در مقابل اما شرکت کمک فنر ایندامین با وجود عدم تغییر پیش‌بینی سود هر سهم، به دلیل کاهش حدود ۱۱ درصدی قیمت هر سهم خود در معاملات آبان ماه، شاهد بیشترین میزان کاهش نسبت قیمت بر درآمد بود.

 

شرکت آلومراد نیز در آبان‌ماه با توجه به تعدیل مثبت ۱۸۳ درصدی سود هر سهم خود شاهد کاهش نسبت قیمت بر درآمد بود. به این ترتیب «فمراد» با انتشار پیش‌بینی درآمد هر سهم برای سال منتهی اسفند ۹۶ براساس عملکرد ۶ ماهه، سود هر سهم خود را از ۳۶ به ۱۰۲ ریال تبدیل کرد. این تعدیل مثبت ۱۸۳ درصدی سبب شد تا P/ E مهر «فمراد» نیز کاهش حدود ۸۳ واحدی را تجربه کند.

سهام بورسی از منظر P/ E
براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان آبان ۹۶، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد (P/ E) مربوط به یکی از شرکت‌های فعال در گروه خودرو و ساخت قطعات است، به‌طوری‌که سهام شرکت تولید محور خودرو با برآورد سود ۲ ریالی، نسبت قیمت به درآمد ۱۱۰۷ واحدی را به خود اختصاص داده تا از این منظر، جایگاه اول نماد با بیشترین P/ E را در اختیار خود داشته باشد.

 

رتبه دوم نیز به کارخانجات سایپا شیشه تعلق گرفت. به این ترتیب نسبت P/ E آبان «کساپا»، با سود پیش‌بینی شده ۲ ریالی برای سال مالی منتهی به اسفند ۹۶، ۷۰۳ واحد اعلام شد.
 
سهام کارخانجات کاشی و سرامیک حافظ نیز با نسبت ۶۷۸ واحدی در جایگاه سوم بیشترین میزان P/ E قرار گرفته است. در مجموع در حال حاضر تعداد ۱۷ نماد با نسبت قیمت بر درآمد بالای ۱۰۰ واحد در تابلوی بورس مورد معامله قرار می‌گیرند و ۱۲۵ نماد با نسبت P/ E دو رقمی و بالاتر از ۱۰ واحد در بازار سهام وجود دارند.

 

همچنین طبق آمارهای موجود، ۱۵۹ نماد معاملاتی در بورس تهران، دارای P/ E زیر ۱۰‌واحد هستند. یکی از مشکلات موجود درخصوص محاسبه نسبت قیمت بر درآمد مربوط به شرکت‌هایی است که سودآور نیستند و از این‌رو پیش‌بینی EPS منفی دارند. بر این اساس محاسبه P/ E درخصوص سهام این شرکت‌ها محلی از اعراب ندارد. در حال حاضر ۲۴ نماد بورسی به دلیل پیش‌بینی زیان در این گروه قرار می‌گیرند.

نگاهی به وضعیت برخی صنایع بورسی
براساس آخرین قیمت‌های موجود برای سهام در پایان آبان ۹۶، بیشترین نسبت قیمت بر درآمد مربوط به صنعت محصولات چرمی است. به این ترتیب این گروه با تک نماد «وملی» و نسبت قیمت بر درآمد ۸۶/ ۷۷ مرتبه در صدر دیگر صنایع بورسی قرار گرفته است.

 

رتبه دوم بالاترین P/ E در میان صنایع بورسی نیز به میزان ۵۱/ ۶۴ واحد به گروه محصولات کاغذی با دو نماد «چکارن» و «چکاوه» اختصاص پیدا کرده است. اما نکته قابل توجه، قابل محاسبه نبودن نسبت قیمت به درآمد در دو گروه بانک‌ها و منسوجات در زمان تهیه گزارش است.

 

بر این اساس به واسطه شناسایی زیان بانک صادرات به‌عنوان بزرگ‌ترین نماد حاضر در گروه بانک (از لحاظ ارزش بازار) به میزان ۲۴۵‌ریال برای هر سهم و پیش‌بینی زیان‌ بانک تجارت به میزان ۲۶۸ ریال برای هر سهم، رقمی منفی را به کسر نسبت قیمت بر درآمد این صنعت تحمیل کرد.

 

در عین حال گروه منسوجات نیز با زیان ۱۵۸ ریالی «نبروج» مواجه شد تا این دو صنعت تنها گروه‌هایی باشند که بازار قادر به محاسبه P/ E برای آنها نیست.
 
فلزی‌ها: همان‌طور که پیش از این به دفعات در گزارش‌های «دنیای اقتصاد» بررسی شد، طی ماه‌های گذشته با توجه به رشد قیمت‌ها در بازارهای جهانی و افزایش نرخ دلار شاهد پیشتازی گروه‌های وابسته به بازارهای کالایی (کامودیتی‌ها) بودیم.

 

موضوعی که سبب شد تا اغلب نمادهای زیرمجموعه گروه فلزات اساسی با رشد قیمت همراه شوند. افزایش نسبت P/ E بازار نیز تا حدود زیادی با افزایش قیمت سهام این صنایع بورسی در ارتباط است. به این ترتیب P/ E گروه فلزات اساسی از ۸۳/ ۵ مرتبه در پایان مهرماه به ۹۹/ ۵ مرتبه درپایان آبان‌ماه افزایش پیدا کرد.
 
شیمیایی‌ها: عنوان بزرگ‌ترین صنعت بورسی در حال‌حاضر با ارزش بازاری بالغ بر ۷۴ هزار میلیارد تومان در اختیار گروه محصولات شیمیایی است.

 

در این گروه ۲۸ ‌شرکت قرار گرفته‌اند. در این میان شرکت صنایع پتروشیمی خلیج‌فارس بیشترین ارزش بازار به میزان ۲۴ هزار میلیارد تومان را نه‌تنها در میان شیمیایی‌ها بلکه در میان ۳۲۵ شرکت مورد بررسی از آن خود کرده است. نسبت قیمت بر درآمد «فارس» که در حال‌حاضر ۳۵ درصد از کل ارزش این گروه را در اختیار گرفته، ۸۵/ ۵ مرتبه است.

 

بیشترین میزان P/ E این گروه به شرکت بین‌المللی محصولات پارس تعلق گرفت. کمترین نسبت قیمت بر درآمد نیز از آن «شاراک» بود. همچنین از میان ۲۸ شرکت حاضر در گروه محصولات شیمیایی، ۴ شرکت در آخرین گزارش ارسالی زیان شناسایی کرده‌اند که شامل پلی‌اکریل ایران، پتروشیمی فارابی، پتروشیمی آبادان و تولید مواد اولیه الیاف مصنوعی می‌شوند. «شفارا» به‌عنوان زیان‌ده‌ترین نماد این گروه، در آخرین پیش‌بینی خود بر اساس عملکرد ۶‌ماهه با سرمایه ۱۵ ‌میلیارد تومانی به ازای هر سهم ۲۰۵۴ ریال زیان اعلام کرد.
 
خودرویی‌ها: گروه خودرو و ساخت قطعات یکی از گروه‌های بزرگ و فعال بازار سهام است. ارزش این گروه حدود ۱۵ هزار میلیارد تومان است و بیش از ۴ درصد از بازار کل را در اختیار دارد. در مجموع از میان ۳۰ شرکت مورد بررسی در گروه «خودرو و ساخت قطعات» ۶ شرکت در آخرین گزارش ارسالی خود روی سامانه کدال زیان شناسایی کرده‌اند.

 

این شرکت‌ها شامل ایران‌خودرو دیزل، صنعتی محورسازان ایران‌خودرو، رینگ‌سازی مشهد، سایپا‌دیزل، لنت ترمز ایران و ایران و فنرسازی خاور می‌شوند. همچنین ۵ شرکت در این گروه، نسبت قیمت به درآمد سه رقمی داشته‌اند. بالاترین P/ E این گروه را شرکت تولید محور خودرو به میزان ۱۱۰۷ مرتبه با برآورد سود ۲ ریالی به خود اختصاص داده است.

 

«خساپا» و «خودرو» نیز که بیشترین سهم از ارزش این گروه را در اختیار دارند و به‌عنوان لیدرهای گروه خودرو و ساخت قطعات شناخته می‌شوند، به ترتیب نسبت قیمت به درآمد ۹/ ۸ و ۳۲/ ۲۳ مرتبه را در اختیار دارند.
 
خاکستری‌های بورس: گروه سیمان، آهک و گچ بیشترین تعداد نماد بورسی (۳۱ شرکت) را در خود جای داده است. ارزش این گروه حدود ۶ هزار میلیارد تومان است( حدود ۲ درصد). سیمان فارس و خوزستان بزرگ‌ترین شرکت حاضر در این گروه است که بیشترین ارزش بازار سیمانی‌ها، (حدود ۶۸۵ میلیارد تومان) را از آن خود کرده است.

 

سیمان دورود تنها شرکت حاضر در این گروه است که طی آخرین گزارش ارسالی خود روی سامانه کدال، زیان ۶ ریالی پیش‌بینی کرده است. در حال حاضر ۲۳ شرکت حاضر در گروه سیمان، آهک و گچ نسبت قیمت به درآمد بالای متوسط P/ E بازار در آبان داشته‌اند.

 

بیشترین میزان P/ E به میزان ۴۱۱ واحد به شرکت سیمان ایلام اختصاص دارد. «سیلام» از ابتدای سال تاکنون زیانی معادل ۳۱ درصد به سهامداران خود تحمیل کرده است. همچنین این شرکت طی آخرین گزارش ارسالی خود روی سامانه کدال، خبر از تعدیل منفی ۶۵ درصدی سود هر سهم داد.

 

بازارهای صادراتی از اهمیت ویژه‌ای برای شرکت‌های سیمانی برخوردارند. بازارهایی که عمدتا به کشورهای همسایه خلاصه می‌شوند. وضعیت نامناسب سیاسی این کشورها و جنگ‌های داخلی اما چشم‌انداز صادراتی شرکت‌های سیمانی را خدشه‌دار کرده است. در بازارهای داخلی نیز همچنان رکود بر بخش مسکن و ساختمان سایه افکنده است.
 
مواد و محصولات دارویی: دارویی‌ها با دارا بودن ۲۸ نماد فعال، ارزش بازاری بیش از ۱۲ هزار میلیارد تومان به‌خود اختصاص داده‌اند. شرکت سرمایه‌گذاری دارویی تامین با ارزشی حدود ۵/ ۱هزار میلیارد تومان بیشترین میزان ارزش بازار در گروه مواد و محصولات دارویی (۱۴ درصد) را به خود اختصاص داده است.

 

در میان ۲۸ شرکت حاضر در گروه مواد و محصولات دارویی هیچ شرکتی در آخرین گزارش خود زیان شناسایی نکرده‌ است. بیشترین میزان سود به داروسازی اسوه تعلق دارد. ۱۲ شرکت حاضر در این گروه نسبت قیمت به درآمد بالاتر از متوسط P/ E بازار داشته‌اند که بیشترین مقدار P/ E ۲۶۸ واحد از آن شرکت داروسازی زاگرس فارمد پارس بوده است.

 

در این میان تحمیل هزینه‌های مالی قابل‌توجه به موجب اجرایی شدن طرح سلامت و بدهی بالای دولت به شرکت‌های دارویی، این شرکت‌ها را در وضعیت نامناسبی قرار داده است، از این‌رو گزارش‌های ۶ ماهه دارویی‌ها نیز بعضا بدون تغییر مثبت نسبت به گزارش‌های ۳ ماهه همراه شد.