برنامه‌محوری در محاق وعده‌های شیرین

ایکنا نوشت:

اولین مناظره انتخابات ریاست جمهوری روز گذشته برگزار شد و شش کاندیدای ریاست جمهوری به بیان دیدگاه‌ها و نقد برنامه‌های همدیگر پرداختند که در این یادداشت بنا داریم به نقد این مناظره بپردازیم.

ایکنا روز پنجشنبه در گزارشی با عنوان «چهار ویژگی برای تبدیل مناظرات انتخاباتی به جدال احسن» به تبیین یک مناظره از منظر دینی و در تراز مردمسالاری دینی پرداخت و حال می‌توان با انجام مناظره اول میزان نزدیکی این مناظره با ویژگی‌های ذکر شده را مورد بررسی قرار داد.

به عنوان نقطه ضعف اول برنامه مناظره روز گذشته می‌توان به زمان در نظر گرفته شده برای هر کاندیدا اشاره کرد. در واقع در نظر گرفتن زمان ۳ ساعت مناظره و تقسیم آن بین ۶ نفر به همراه یک زمان استراحت ۱۵ دقیقه‌ای، فرصت کوتاهی برای ارائه جزئیات برنامه نامزدها می‌داد و از طرفی برخلاف مناظره ۴ سال گذشته، آیتم بحث‌های رو در روی نامزدها نیز حذف شده بود و همین مسئله از میزان تضارب آرا و چالش برانگیزی مناظره کاسته بود. لذا به نظر می‌رسد می‌توان زمان مناظره را به ۵ ساعت افزایش داد و یا تعداد مناظرات را از ۳ برنامه، بیشتر کرد.

نقطه ضعف دوم که ریشه در نقطه ضعف اول داشت کلی‌گویی و شعارگرایی اغلب نامزدها بود. به واقع زمان اندکی که به هر نامزد اختصاص یافته بود باعث شده بود که نامزدها وارد جزئیات برنامه نشوند و به بیان یک سری اهداف کلی و مباحث شعارگونه بسنده کرده و در غالب «باید این کار بشود» سخنان خود را ارائه دهند در حالی که انتظار این است که مناظره جایی برای «چگونه باید بشود»ها باشد.

نقطه ضعف سوم مناظره، که البته در برخی لحظات آن رخ داد سیاسی شدن فضای مناظره و بروز برخی بداخلاقی‌ها بود. در واقع می‌توان گفت در لحظات چالشی مناظره میان نامزدها به جای استدلال محوری، تمرکز بر «قول سدید» و گفتار مستند و منطقی، این احساسات و هیجانات سیاسی و حرف‌های به ظاهر جذاب و جنجال‌برانگیز بود که بر فضای مناظره حاکم شد و مسیر مناظره را از «جدال احسن» به «قول زور» منحرف ساخته بود.

نقطه ضعف چهارم به بی‌توجهی نامزدها به سؤالات مطرح شده و بیان پاسخهای بعضا بی‌ارتباط با سؤالات مطروحه بر می‌گردد. البته این ضعف از طرفی به مجری برنامه نیز باز می‌گشت که اقدامی برای توجه دادن نامزدها به پاسخ دادن به سؤال مطروحه و تذکر به نامزدها در این راستا نمی‌کرد و تنها به فکر رعایت زمان بود.

براین اساس به نظر می‌رسید با توجه به تجربه مناظرات دو انتخابات گذشته، انتظار می‌رفت طراحی بهتری برای برنامه مناظره صورت می‌گرفت همانطور که بخش پاسخ‌های کوتاه به سؤالات تصویری در مناظره انتخابات ۹۲ امسال اجرا نشد، تا یک هیجان معقول، نه غیر اخلاقی براین برنامه حاکم می‌شد.

در نهایت باید به دو نکته اشاره کرد؛ اول اینکه برنامه مناظره روز گذشته به لحاظ رعایت اصول اخلاقی به نسبت مناظرات انتخابات قبل در وضعیت بهتری قرار داشت اما همچنان با نقطه مطلوب که مورد ادعای نظام مردمسالاری دینی و در تطابق با آموزه`های دینی و قرآنی است فاصله دارد.