"دانشگاه" چرا "تخریب" شد؟

فرارو- "اگر شما در پیاده‌رو بگویید "آقای دکتر!" هفت-هشت نفر سر بر می‌گردانند؛ این یعنی هرکسی به‌راحتی می‌تواند سر کلاس‌های دانشگاهی بنشیند و مدرک بگیرد."

"این روزها همه دکترند!" این جمله را حتما زیاد شنیده‌اید. کسانی‌که این حرف را می‌زنند درواقع قصد دارند بگویند هرکسی، حتی نالایق، به‌راحتی می‌تواند وارد تحصیلات تکمیلی دانشگاه‌ها شود و به‌خاطر همین دیگر مدرک گرفتن ارزشی ندارد.

همین جمله یا جمله‌های مشابه این است که در دو سه‌سال اخیر دهان به دهان چرخیده‌اند تا نتیجه بگیرند دانشگاه دیگر جایِ رفتن نیست.

چه شده؟ در چندسال گذشته چه اتفاقی افتاده که دانشگاه پر رمز و راز، فضایی که قرار بود خیلی‌ها را پای حرف‌هایی از جنس دانستن بنشاند، به این روز افتاده‌ است؟

خیلی‌ها می‌گویند "آن روزها که ما دانشجو بودیم همه‌چیز بهتر بود! از کلاس‌های درس گرفته تا انجمن‌های دانشجویی و جلسات پرشورش".

آیا دانشگاه رو به افول رفته‌است؟ تا کجا؟

دکتر اسلامی در گفتگو با فرارو به برنامه‌ای تعمدانه برای تخریب دانشگاه اشاره کرد. به گفته این استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی تعمدی در کم‌کردن منزلت اجتماعی و مرجعیت دانشگاه در سال‌های اخیر وجود داشته‌است.

این استاد دانشگاه می‌گوید: در ایران در چندسال قبل و بعد از انقلاب دانشگاه مرجعیتی ویژه داشت. گسترش غیرهوشمندانه دانشگاه‌ها و تجاری‌سازی تحصیلات تکمیلات موجب تضعیف دانشگاه در سال‌های اخیر شده است.

دکتر اسلامی در ادامه اظهار کرد: در گفتگوی قبلی‌ام با فرارو با عنوان "حراج مدرک" به گسترش بی‌رویه تحصیلات تکمیلی و ضربه دانشگاه پیام‌نور و دانشگاه آزاد در پذیرش دانشجوی دکتری، قبول همه افراد در دانشگاه بدون توانایی علمی، اصرار بر چاپ مقالات و اصرار بر چاپ مقاله توسط دانشجوی دکتری که منجر به کپی‌کردن و بی‌ارزش‌کردن پایان‌نامه‌ها شده و رفتنِ محیط علمی به راسته خیابان انقلاب اشاره کردم.

این کارشناس معتقد است: در حال‌حاضر در دانشگاه‌ها در بسیاری از واحدها تعداد دانشجوها بسیار زیاد است؛ آن‌گونه که نه نیاز جامعه، نه بازار، نه اقتصاد، نه سیاست و... نیست.

عضو هیات علمی دانشگاه شهید بهشتی با اشاره به نظارت کم وزارت علوم بر رخدادهای علمی گفت: همه افراد امروز از دانشگاه فارغ‌التحصیل می‌شوند آن‌هم با مدارکی بدون کیفیت؛ در عین‌حال این افراد توقع اشتغالی مرتبط با رشته‌شان را نیز دارند. بسیاری از آن‌ها دست به نوشتن کتاب‌های بی‌محتوا می‌زنند که نشان‌دهنده پایان‌نامه‌ای بدون کیفیت است. باعث تاسف است که بر این امر وزارت علوم نظارت لازم را ندارد.

تجاری‌شدن علم
به گفته رضا اسلامی رشته‌های دانشگاهی در دانشگاه آزاد و دولتی تجاری شده‌اند، همانگونه که آموزش تجاری شده و همان‌طور که بر مسئله کنکور نگاهی تجاری حاکم است.

این استاد دانشگاه معتقد است بی‌کفایتی مسئولان و مسئولان بی‌کفایت و گروه‌های فشار برنامه‌ریزی کرده‌اند تا مرجعیت دانشگاه را از میان ببرند و ما می‌بینیم که امروز دانشگاه دیگر مرجعیت سابق را ندارد.

اما دلیل این اتفاق چیست؟ این استاد دانشگاه پاسخ می‌دهد که به‌این‌دلیل که خواسته‌اند دانشگاه محل مراجعه عموم نباشد و مردم از آنچه در دانشگاه گفته می‌شود حمایت نکنند.

اسلامی با اشاره به تعداد زیاد افرادی که مدارک بالای تحصلی دارند گفت: در حال حاضر ما می‌بینیم که بسیاری افراد تحصیلات تکمیلی می‌خوانند. اگر شما در پیاده‌رو بگویید "آقای دکتر!" 7،8 نفر سر بر می‌گردانند؛ این یعنی هرکسی به‌راحتی می‌تواند سر کلاس دانشگاهی بنشیند و مدرک بگیرد.

وی همچنین اظهار کرد: این در حالی است که دانشگاه برای آن نیست که هرکس به هردلیل خواست به آن وارد شود، بلکه باید افرادی وارد آن شوند که به اندازه نیاز جامعه باشند.

استاد و دانشجو به هم بی‌اعتماد نیستند
این استاد دانشگاه همچنین معتقد نیست که میان استاد و دانشجو بی‌اعتمادی شکل گرفته‌است. نظام دانشگاهی به اعتقاد من همگی متاثر از این تخریب هست. ما اساتیدی در دانشگاه‌ها داریم که بدون تامین نیاز معیشتی چندجا تدریس می‌کنند؛ بنابراین آن‌ها قربانی این تخریب هستند.

وی همچنین با اشاره به تزریق اجباری برخی استادها به نظام دانشگاهی ادامه داد: ما اساتیدی تزریقی هم داریم که به دانشگاه‌ها تزریق شده‌اند درحالی‌که صلاحیت آن را ندارند.

وی با ابراز تاسف درباره تقلب‌های علمی تاکید کرد: متاسفانه سیاست‌های دانشگاهی دانشجویان را به‌سمت تقلب‌نویسی و میدان انقلاب کشانده است.

دکتر اسلامی با انتقاد به اجبار بر چاپ مقاله‌های ISI برای دانشجویان تحصیلات تکمیلی گفت: تاکید بر مقاله ISI در دولت‌های قبل یکی از اشتباهاتی است که ضربه زیادی به دانشگاه زده‌است. این در حالی است که بسیاری از مجلات معتبر جهان در لیست ISI قرار ندارند. با این‌حال تاکید بر این است که دانشجویان این مقالات را در هر کشوری چاپ کنند.

استاد حقوق دانشگاه شهید بهشتی در انتها با ذکر این نکته که این اجبار بیش از هرچیز جنبه‌ای سیاسی دارد اظهار کرد: این کار بیش‌ از همه جنبه‌ای سیاسی دارد. اصرار بر این کار بیش از هرچیز به‌درد اخبار رادیو و تلویزیون می‌خورد که نشان دهد ما در منطقه در رتبه‌ اول علمی قرار داریم. حال آن‌که این‌کار بی‌محتواست و تاثیری در بهبود زندگی ما ندارد.