با استخوان هایمان مهربان باشیم

بیستم اکتبر (29مهرماه) روز جهانی پوکی استخوان نامیده شده است. هدف از نامگذاری این روز افزایش آگاهی جهانی در مورد پیشگیری، تشخیص و درمان پوکی استخوان و بیماری های مزمن استخوان است.

به گزارش ایرنا، ایده اصلی روز جهانی پوکی استخوان برای اولین بار با کمپینی توسط انجمن ملی پوکی استخوان انگلیس در سال 1997 میلادی آغاز شد و کمیسیون اروپا با حمایت از این کمپین روز 20 اکتبر را روز جهانی پوکی استخوان نامگذاری کرد.

شعار 2016 روز جهانی پوکی استخوان، 'استخوان هایتان رو دوست بدارید تا آینده را تضمین کنید' انتخاب شده است و تمرکز آن پیشگیری از این بیماری با ورزش منظم، رژیم غذایی سالم و ترک عادات زیان بار برای سلامتی است. کمپین روز جهانی پوکی استخوان امسال از عموم مردم خواسته است گام های اولیه را برای حفاظت از استخوان ها و عضلات بردارند تا دوران سالمندی مستقل و باکیفیتی داشته باشند. اطلاع رسانی و افزایش آگاهی در زمینه سلامت استخوان ها، عضلات و مفاصل از طریق رسانه های عمومی، نهادهای سیاست گذاری، متخصصان بهداشت و عموم مردم در دستور کار کمپین پوکی استخوان قرار دارد. اولویت های کمپین روز جهانی پوکی استخوان 2016 به قرار زیر است :

-ترویج آگاهی در سراسر جهان در مورد پوکی استخوان و تلفات سنگین آن، در صورت عدم پیشگیری و درمان

-آموزش آحاد افراد جامعه در مورد عوامل خطر

-تشویق افراد مبتلا به درمان و پیشگیری از پیشرفت بیماری

*** پوکی استخوان چیست

پوکی استخوان بیماری مربوط به استخوان هاست. در این بیماری اصطلاحا استخوان ها متخلخل می شوند. ساختار میکروسکوپی استخوان ها به صورت لانه زنبوری است. منافذ و خانه های استخوان پوک بسیار بزرگتر از استخوان سالم است. در این حالت استخوان ها به تدریج جرم و چگالی خود را از دست می دهند و بسیار حساس و شکننده می شوند.

متاسفانه این بیماری هیچ علامت اولیه ای ندارد و زمانی بروز می کند که یکی از استخوان ها ( معمولا استخوان لگن و مچ) می شکند؛ به همین دلیل به آن بیماری خاموش گفته می شود.

***علل پوکی استخوان

استخوان ها از فیبرهای کلاژن و مواد معدنی تشکیل شده اند. از بدو تولد تا اوایل 20 سالگی، سلول های استخوانی با جذب مواد مغذی و معدنی رشد می کنند و متراکم می شوند. معمولا اوج تراکم استخوان ها در 20 سالگی است.

رشد و توسعه استخوان ها تا حدود 25 سالگی ادامه دارد و پس از آن به ندرت کاهش می یابد. پس از 45 سالگی و با افزایش سن، تراکم استخوان ها به تدریج کاهش می یابد و کلسیم لازم برای بدن از ذخیره استخوان ها تامین می شود.

کاهش تراکم استخوان ها با افزایش سن کاملا طبیعی است ولی برخی عوامل این فرآیند را تسریع می کند.

برخی از این علل عبارتند از :

-کم تحرکی

-عدم استفاده از مواد حاوی کلسیم

-کاهش ویتامین D در بدن

-ابتلا به بیماری های خاص مانند سرطان

-استفاده از داروهای استروئیدی

-یائسگی زودرس (کمتر از 45 سال)

-استعمال دخانیات

-کاهش استروژن در بدن

-شرایط پزشکی خاص مانند پرکاری تیرویید، بیماری سلیاک، نارسایی مزمن کلیه، آرتریت روماتویید، بیماری های مزمن کبدی، دیابت نوع 1

*** احتمال بروز پوکی استخوان در این افراد بیشتر است

-افرادی که در خانواده خود بیمار مبتلا به پوکی استخوان دارند

-افرادی با استخوان بندی متوسط و کوچک

-افرادی با نژاد آسیایی

-افرادی که سابقه زمین خوردن و شکستگی استخوان دارند

- افرادی که برای مدت زمان بیشتر از 3 ماه از داروهای استروئیدی (کورتون) استفاده کرده اند

*** پیشگیری و درمان

گرچه علایم مختلفی در پیشرفت بیماری پوکی استخوان موثر هستند ولی می توان پیشرفت این بیماری را با چند راهکار ساده متوقف کرد. برخی از مهمترین روش های پیشگیری و توقف بیماری خاموش عبارتند از :

1-تغذیه مناسب و استفاده از مواد حاوی کلسیم و ویتامین D

2-ورزش، حداقل 30 دقیقه پیاده روی تند در روز توصیه شده است

3-استفاده از نور خورشید، این مورد باید با رعایت اصول یعنی استفاده از کلاه و دستکش و کرم ضد آفتاب انجام شود

4-هورمن درمانی در زنان یائسه زیر نظر پزشک

5-استفاده از مکمل های ویتامین D و کلسیم

*** نقش تغذیه در پیشگیری از پوکی استخوان

استخوان ها حداقل به هزار تا هزار و دویست میلی گرم کلسیم در روز نیاز دارند. این میزان با افزایش سن و در زنان یائسه افزایش پیدا می کند. یک لیوان شیر ، 50 گرم پنیر و یک کاسه ماست تقریبا معادل تمام نیاز بدن به کلسیم در روز است. سویا، بادام، اسفناج، انواع کلم، برگه زردآلو و انجیر خشک، منبع کلسیم هستند.

بدن برای جذب کلسیم به ویتامین D نیاز دارد. ویتامین D مورد نیاز از طریق خورشید، مواد غذایی حاوی ویتامین D و مکمل ها تامین می شود. شیر، حبوبات، ماهی و روغن ماهی، تخم مرغ، آب پرتقال، قارچ، انواع پنیر و خاویار حاوی ویتامین D هستند.