چرا در ایران "قیمت خودرو" افزایش می‌یابد، "کیفیت" نه؟

فرارو- تازه‌ترین گزارش کیفیت خودروهای داخلی در شهریور در حالی اعلام شد که طبق آن، 51.4 درصد خودروها دارای کیفیت پایین هستند. بر اساس گزارش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران که خودروها را در پنج دسته قیمتی مورد بررسی قرار داده تنها 22.8 درصد خودروها، کیفیت متوسطی دارند. این گزارش در حالی منتشر شده است که اخیرا اخباری درباره افزایش قیمت محصولات ایران خودرو در شش ماه دوم سال منتشر شده است.

رئیس شورای رقابت با اشاره به اینکه بر اساس دستورالعمل قیمت گذاری شورای رقابت در خردادماه امسال به ترتیب مجوز متوسط افزایش قیمت 1.8 درصدی و 0.4 درصدی محصولات ایران خودرو و سایپا صادر شده است، اظهار داشت: براساس این مصوبه خودروسازان می توانند به اختیار خود و در چارچوب آن نسبت به افزایش قیمت محصولات اقدام کنند. رضا شیوا با اشاره به اینکه ایران خودرو تصمیم گرفته در نیمه دوم سال جاری مجوز افزایش قیمت‌ها را اجرایی کند، گفت: اخیراً صحبت‌های مبنی بر افزایش قیمت 206 و سمند ایران خودرو مطرح است که شورای رقابت حتماً این موضوع را بررسی می کند تا بیش از حد مجاز نباشد.

این افزایش قیمت در حالی مطرح شده است که بر اساس گزارش شرکت بازرسی کیفیت و استاندارد ایران هیچ کدام از این محصولات نسبت به ماهها قبل با افزایش کیفیت روبرو نشده اند.

چرا قیمت خودرو در ایران بدون هیچگونه افزایش کیفیتی، افزایش می یابد؟

دکتر مهدی پازوکی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «در تمام دنیا وقتی وقتی طراحی جدیدی در خودرو انجام می گیرد یا کیفیت خودرو افزایش یافته یا آپشن های جدیدی به آن اضافه می شود قیمت آن افزایش می یابد. اما در ایران خودروها بدون آنکه هیچ تغییری کنند با افزایش قیمت روبرو می شوند.»

وی ادامه داد: «به نظر من این افزایش قیمت به دلیل انحصار بازار خودرو در ایران توسط دو سه خودروساز داخلی است که مصرف کننده ایرانی را محکوم به استفاده از تولیدات خود می کنند.»

وی افزود: «سال هاست که واردات خودرو در ایران بسیار سخت گرفته می شود در حالی که عوارض گمرکی و سود بازرگانی مربوط به خودرو را باید به صورتی تنظیم کرد که به افزایش کیفیت خودروهای تولید داخل منجر شود. به طور مثال باید در یک دوره هفت تا ده ساله از صنعت خودرو به صورتی حمایت کرد که بعد از آن بتواند با تولیدات مشابه خارجی رقابت کند. اما متاسفانه صنعت خودروسازی در ایران که قدمت بیشتری از کره جنوبی دارد اکنون در شرایطی است که تولیدات آن در هیچ کشوری به قیمت های داخلی فروش نمی رود.»
 
این استاد دانشگاه اظهار کرد: «سود بازرگانی باید به صورتی تنظیم شود که باعث افزایش کیفیت و تولید صنعت خودروسازی شود و حداقل بازارهای منطقه ای را بدست آورد؛ اما اکنون حمایت دولت از خودروسازان باعث شکل گیری انحصار برای خودروسازان وطنی شده و صنعت خودروسازی ایران مُنگُل (عقب مانده) شده است.»

وی ادامه داد: «به عبارت دیگر از آنجا که حمایت ها از صنعت خودروسازی اصولی نبوده و باعث بوجود آمدن بازار انحصاری شده این صنعت در ایران عقب مانده است.»

این کارشناس مسائل اقتصادی گفت: «سال ها است در ایران مصرف کننده را محکوم به مصرف خودروی داخلی می کنند در حالی که به نظر من این کار سوءاستفاده از اقتصاد مقاومتی است و خودرو را بدون هیچگونه طراحی و نوآوری جدید به مصرف کننده تحمیل می کنند.»

وی ادامه داد: «اکنون خودروهایی در کره جنوبی تولید می شود که اگر سود بازرگانی در ایران 50 درصد کاهش یابد قیمت آن به اندازه ای است که مصرف کننده ایرانی قطعا اقدام به خرید این محصولات خواهد کرد.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که چرا در ایران سازمانی وجود ندارد که خودروسازان را موظف به افزایش کیفیت تولیدات خود کند؟، گفت: «البته این وظیفه بر عهده سازمان استاندارد است. مصرف کننده ایرانی این اندازه هوش دارد که در صورت توانایی مالی اقدام به خرید خودروی خارجی با کیفیت کند چنانکه وجود انواع خودروهای خارجی گران قیمت در کشور موید این نظر است.»

وی ادامه داد: «منتهی این افراد طبقه متوسط و پایین جامعه هستند که از شرایط حاکم بر صنعت خودروسازی کشور متضرر می شوند وگرنه کسانی که جزو طبقات بالای جامعه بوده و از توانایی مالی بالایی برخوردار هستند از آخرین مدل خودروی خارجی استفاده می کنند.»

وی افزود: «بنابراین انحصار موجود بر صنعت خودروسازی ایران طبقات متوسط و پایین جامعه را مورد تهدید قرار می دهد چنانکه محکوم به مصرف خودروهای داخلی با قیمت بالا و کیفیت پایین هستند.»

پازوکی خاطرنشان کرد: «موضوع وقتی تاسف آمیز می شود که بدانیم اکثر کسانی که در ایران ماشین های مدل بالای خارجی سوار می شوند فرار مالیاتی دارند یا دارای درآمدهای نجومی هستند و درآمدهای آنها از راههای غیرمولد بدست می آید.»

وی ادامه داد: «بنابراین شورای رقابت باید به خودروسازان داخلی مهلت 5 الی 7 ساله بدهد که کیفیت تولیدات خود را حداقل به سطح تولیدات کره جنوبی برسانند و سپس قیمت خود را افزایش دهند. اما اکنون خودروسازان قیمت را افزایش می دهند و کیفیت هم هیچ تغییر نمی کند و مصرف کننده هم محکوم به مصرف است چون انتخاب دیگری ندارد.»

وی افزود: «لذا بعد از اتمام مهلت موردنظر دولت دیگر نباید صنعت خودروسازی را مورد حمایت قرار دهد چرا که ادامه این حمایت موجب تداوم عقب ماندگی صنعت خودروسازی کشور می شود.»

پازوکی با طرح این سوال که چرا کره جنوبی که دیرتر از ایران شروع به تولید خودرو کرد و شرایط اقتصادی آنها هم از ایران بدتر بود اکنون به جایی رسیده که صنعت خودروی این کشور در بازارهای آمریکا با صنعت خودروی ژاپن رقابت می کند؟، گفت: این موضوع صرفا به دلیل مدیریت و صحیح در این کشور بود.»

وی تاکید کرد: «از نگاه اقتصادی مصرف کننده ایرانی رفتار عقلایی دارد و اگر مشاهده می کنیم کسانی که قدرت خرید دارند گرایش به استفاده از تولیدات خارجی دارند کاملا طبیعی است چراکه مصرف کننده به دنبال کالای با کیفیت و با قیمت پایین تر است، در حالی که خودروهای داخلی نسبت به تولیدات مشابه خارجی هم کیفیت پایین تر دارند و هم مصرف آنها بالاتر است.»

وی افزود: «لذا باید گفت صنعت خودروسازی ایران در واقع از حُجب و حیای طبقات متوسط جامعه سوء استفاده می کند.»