بیماری اقتصاد ایران چیست؟

فرارو- دکتر مسعود نیلی مشاور اقتصادی رئیس جمهور در نشستی با هیات نمایندگان اتاق تهران از بیماری اقتصاد ایران رونمایی کرد و گفت: بیماری اقتصاد ایران، رکود نیست، بلکه رشد پایین است. بیماری رشد پایین می‌تواند عمیق‌تر از رکود باشد و سال‌ها اقتصاد ما را گرفتار کند. نیلی گفت: گاهی این انگاره مطرح می‌شود که اصرار دولت به کاهش تورم منجر به کاهش تحرک اقتصاد شده است. درحالی‌که باید بسیار مراقب بازگشتن نرخ تورم به نرخ‌های پیشین بود تا ثبات اقتصاد کلان به رشد پایدار منتهی شود؛ چنان‌که اگر ثبات اقتصاد کلان در سال ٩٦ نیز حفظ شود، روند افزایش تقاضای مصرفی، افزایش تولید گاز، تسهیل تجارت و صادرات می‌تواند رشد اقتصادی در این سال را تضمین کند.

آیا اصرار دولت به کاهش تورم منجر به افزایش رکود نشده است؟

دکتر مهدی پازوکی استاد دانشگاه و کارشناس مسائل اقتصادی در گفتگو با فرارو گفت: «بنده با صحبت دکتر نیلی موافقم چراکه بر اساس گزارش مرکز آمار، اقتصاد ایران در سه ماهه اول سال 95 رشد 4.4 درصدی داشته و اطلاعاتی که بنده دارم در سه ماهه دوم نیز روند نرخ رشد اقتصادی مثبت است. لذا وقتی نرخ رشد اقتصادی برای چند فصل پیاپی مثبت باشد به معنای این است که این اقتصاد از رکود خارج شده است.»

وی ادامه داد: «اقتصاد ایران با توجه به ظرفیت هایی که دارد بالقوه توان نرخ رشد هشت درصدی را دارد منتهی شروط اصلی از نظر امنیت سرمایه گذاری، ثبات اقتصادی و هماهنگی میان مجموعه حکومت و به خصوص سه قوه نقش بسزایی در افزایش نرخ رشد اقتصادی دارد. بنابراین باید گفت اکنون رشد اقتصادی ایران پایین است و باید نرخ رشد، بالای هفت درصد باشد تا رکود در اقتصاد قابل رویت نباشد.»

این استاد دانشگاه با بیان اینکه میزان تولید کشور به قیمت های ثابت در مقایسه با سال 89 هنوز کمتر است اظهار کرد: «بنابراین اگر نرخ رشد کنونی به هشت درصد برسد کاملا در زندگی و معیشت مردم و سرانه رفاه جامعه دیده خواهد شد که اقتصاد ایران اکنون وارد این روند شده است و سیاست گذاری های دولت می تواند نقش بسزایی در این موضوع داشته باشد.»

پازوکی گفت: «بخشی از نرخ رشد 4.4 درصدی در سه ماهه اول امسال مربوط به افزایش فروش نفت است که در واقع یکی از اثرات برجام است در حالی که متاسفانه مخالفان این جو را ایجاد کردند که برجام هیچ دستاورد اقتصادی نداشته است.»

وی ادامه داد: «به نظر من اگر ایران FATF را بپذیرد تا تحریم های بانکی از کشور برداشته شود و اقتصاد به روال طبیعی خود برگردد، زمینه برای سرمایه گذاری در صنعت نفت باز خواهد شد و تولید ناخالص داخلی کشور افزایش خواهد یافت و این موضوع بسیار به نفع کشور است.»

وی افزود: «اقتصاد ایران اکنون هم به سرمایه گذاری و هم به تکنولوژی نیاز دارد و اگر FATF را بپذیریم و با جهان تعامل داشته باشیم باعث افزایش سرمایه گذاری در کشور خواهد شد و مهم تر از آن تکنولوژی نیز به خصوص در صنعت نفت وارد کشور خواهد شد.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که آیا دولت به قیمت افزایش رکود، تورم را کاهش نداده است؟، گفت: «وقتی نرخ رشد اقتصادی مثبت می شود یعنی از رکود خارج شده ایم. اقتصاد ایران در برنامه ششم بالغ بر 1000 میلیارد دلار سرمایه گذاری نیاز دارد. اگر این سرمایه گذاری انجام بگیرد قطعا اقتصاد ایران از رشد شکوفا و بالا برخوردار خواهد شد.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که چرا علی رغم افزایش نقدینگی در جامعه نرخ تورم کاهش یافته است؟، گفت: «بخشی از علت کاهش نرخ تورم ناشی از کاهش انتظارات تورمی در اقتصاد ایران بعد از روی کار آمدن دولت روحانی و سپس برجام است. از سوی دیگر اگر نقدینگی با سیاست گذاری های بخردانه دولت به سمت فعالیت های تولیدی سوق پیدا کند اتفاقا تاثیر منفی بر رشد تورم خواهد داشت، اما اگر نقدینگی وارد فعالیت های دلالی، سوداگری و واسطه گری شود موجب افزایش نرخ تورم خواهد شد.»

وی ادامه داد: «در دولت احمدی نژاد نرخ ارز مدام در حال افزایش بود چنانکه در سال 92 که دولت روحانی روی کار آمد نرخ دلار 3650 تومان بود؛ اما امروز علی رغم تورم 15 درصدی میانگین در سه سال گذشته، نرخ دلار افزایشی نداشته است.»

وی افزود: «لذا قیمت ارز در دولت روحانی نه تنها گران نشده بلکه ارزان شده است که یکی از دلایل آن این است که دولت توانسته عرضه و تقاضای ارز در بازار را مدیریت کند و اکنون نیز که قصد دارد به یکسان سازی نرخ ارز اقدام کند که قطعا جلوی بخشی از فساد و رانت اقتصادی را خواهد گرفت که باز هم به نفع تولید و سرمایه گذاری خواهد بود.»

پازوکی در پاسخ به این سوال که بیماری نرخ رشد پایین در اقتصاد ایران از کجا نشات می گیرد؟، گفت: «نرخ رشد پایین اقتصاد ایران با ظرفیت اقتصاد ایران تجانس ندارد که عمده ترین دلیل آن عدم افزایش نرخ رشد سرمایه گذاری در اقتصاد کشور است؛ چراکه باید توجه داشت که این سرمایه گذاری است که در نهایت منجر به افزایش نرخ رشد اقتصادی می شود.»

وی ادامه داد: «طبق گزارش بانک مرکزی، در ایران مشکل پس انداز وجود ندارد و حجم پس انداز ملی بالا است منتهی مکانیسمی که این پس انداز را تبدیل به سرمایه گذاری کند ایراد دارد.»

وی افزود: «منافع تندروها در ایران این است که هر روز یک بحران ایجاد کنند و سپس بحران را مدیریت کنند. لذا اگر دولت بتواند جلوی بحران های سیاسی را بگیرد و ثبات و امنیت اقتصادی را ابتدا برای سرمایه گذاران داخلی و به دنبال آن سرمایه گذاران خارجی فراهم کند زمینه برای افزایش نرخ رشد اقتصاد مداوم و بالای 5 درصد در اقتصاد ایران ایجاد خواهد شد.»