اسراف، زیاده روی و عدم مدیریت صحیح در مصرف مواد غذایی از مواردی به شمار می رود که در فرهنگ و اعتقادات ایرانیان به شدت نهی شده،اما گویی این منع و پرهیز تنها بر روی کاغذ باقیمانده است.
به گزارش باشگاه خبرنگاران جوان، برخی از ما ایرانیان با همه محاسن و فرهنگ فاخری که از آن برخوردار هستیم، بعضا در مواردی آنچنان لنگ می زنیم که مشابه و نمونه چنین نقایصی اگر نگوییم در هیچ کجای این عالم خاکی،اما در کمتر جامعه ای می توان بدیل و نمونه ای از آن را یافت.
یکی از این معایب جدی که به مثابه آفتی برای جیب خانوارها و نظام تولید کشور محسوب می شود به اسراف و حیف و مال هایی است که در مواد غذایی مشاهده می کنیم.
کافی است در پایان مراسم عزا یا عروسی، سیری اجمالی بر بشقاب های میهمانان از آن ضیافت حزن یا شادی بیفکنیم، کم نیستند پسمانده غذایی که بر حاشیه بشقاب ها بصورت نیمه خور باقیمانده، میوه هایی فاسد و پلاسیده یخچال ها،شیرهای تاریخ مصرف گذشته که در غفلت مادر خانواده آنچنان به فراموشی سپرده شده اند تا اینکه تاریخ مصرف آن از حد استاندارد و معمول گذشته و دیگر امکان استفاده و تناول آن مسیر نیست،حکایت نان باقیمانده از سفره ایرانی ها نیز خود حدیث مفصلی است که واکاوی و بررسی آن مجالی دیگر را می طلبد.
فائو (سازمان جهانی خواربار) چندی پیش به انتشار آماری مبنی بر میزان مواد غذایی دور ریختنی کشورهای جهان اقدام کرد، که متاسفانه ایران نیز در این لیست سهم و نقش بسزایی ایفا می کرد.
اشاره سازمان مذکور،به حیف و میل 35 میلیون تنی مواد غذایی در ایران پرده ای نه تنها تاسف آور،بلکه وحشتناک از این واقعیت تلخ برداشت که شوربختانه ما ایرانی ها در مدیریت مصرف مواد غذایی به نحوی بسیار عجیب و تامل برانگیز لنگ می زنیم.
دور ریز این مواد فاسد شدنی،که بر اساس گزارشات منتشر شده،شکم 15 میلیون گرسنه را در این جهان سیر می کند،حکایت امروز و دیروز نیست،مدت های مدیدی است که به چنین رفتاری انس گرفته ایم و متاسفانه گویی به یک قاعده تلخ و روال ناهنجار در میان خانوارها مبدل شده است.
*انگ خِساست یا قبح اسراف!
اعتقادات جامعه ایرانی و شعائر دینی و اسلامی مبنی بر حفظ حرمت و شیوه صحیح مصرف آنچه که به عنوان برکت پروردگار از آن یاد می شود،نشان دهنده سبکی از زندگی است که از بسیاری دور ریزها و غذاهای نیم خور جلوگیری می کند.
کیومرث شرافتی،جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی،با اشاره به هراس از چسبیدن انگ خساست در میان برخی از طبقات اجتماعی گفت:متاسفانه عده ای گمان می کنند هر آنچه حیف میل بیشتری داشته باشند،صفت دست و دلباز و لارژ بودن برازنده آنها می شود،اما این تلقی و ذهنیت وارونه ای است که به اشتباه در میان برخی افراد شایع شده است.
جامعه شناس و آسیب شناس مسائل اجتماعی عنوان کرد:ظاهرا برخی از ما تفسیر و برداشت غلطی از این واقعیت داریم که دقت نظر در مدیریت مصرف و برخورداری از هنر مصرف بهینه به مفهوم خساست نیست که برخی به دلیل هراس از چسبیدن چنین انگی،از لحاظ کردن و رعایت آن اجتناب می کنند.
*عامل اصلی اسراف ،فراوانی و دسترسی آسان
برخی از کارشناسان معتقدند یکی از دلایل اصلی چنین اسراف و حیف و میلی در مواد غذایی به فراوانی و سهولت دسترسی به آن باز می گردد.
فعالیت مداوم چرخه تولید و دامنه فراگیر توزیع از دلایل اصلی چنین رویکرد و رفتاری به شمار می رود که البته ریشه اصلی آن به فرهنگ غلط مصرف باز می گردد.
شاید اگر برای تهیه قرصی نان مجبور بودیم ساعت ها در صف انتظار بایستیم و در آخر با پرداخت مبالغی بسیار آن را دریافت کنیم،یا شاید اگر میوه و سبزیجاتی که به جزئی لاینفک از پسماند باقیمانده در سطل های زباله بسیاری از خانوارهای ایرانی تبدیل شده با محدودیت و هزینه سنگین تری توزیع می شد،امروز اینچنین شاهد حیف و میل افسار گسیخته مواد خوراکی و غذایی نبودیم.
*پز توانمندی اقتصادی با دور ریز و اسراف
صدیقه نوبهار،کارشناس علوم رفتاری در گفت و گو با باشگاه خبرنگاران جوان،در تشریح عوامل بروز و ظهور چنین رفتارهایی عنوان کرد:متاسفانه برخی گمان می کنند حیف و میل بسیار،نمایشِ اقتدارِ اقتصادی افراد و تصویری است که در اذهان عمومی،موید توانمندی و بضاعت مالی آنها خواهد بود !
وی افزود:این تصور غلط،بعضا فقیر و غنی نیز نمی شناسد و برخی از افراد که احساس می کنند به تصویر کشیدن تمکن مالی برای آنها ضرورتی اجتناب ناپذیر است به حیف و میل هایی مبادرت می ورزند که با اصول اقتصادی، اجتماعی،انسانی،اخلاقی و اعتقاداتی همخوان و سازگار نیست.
این کارشناس آسیب های اجتماعی و علوم رفتاری عنوان کرد:باید نسبت به آموزش،اطلاع رسانی و فرهنگ سازی هر چه بیشتر،اقداماتی جدی لحاظ شود و این امر خطیر در سایه تعامل و عزم جدی رسانه های تصویری، شنیداری،مکتوب،شبکه های اجتماعی و...قابل حصول خواهد بود.
امید آن می رود جامعه ایرانی با تمامی شایستگی ها و نکات برجسته اخلاقی و فرهنگی به نقطه ای برسد که دیگر از عنوان سومین کشور دور ریز مواد غذایی در جهان فاصله بگیرد،حیف و میلی که ارزش اقتصادی آن در طول سال،بین 5 تا 8 میلیارد دلار برآورد می شود و این نقیصه اخلاقی از آفاتی به شمار می رود که در نقطه مقابل اقتصاد مقاومتی قرار دارد،اقتصادی که اسراف،به مثابه شوکرانی برای آن خواهد بود.