فرش قرمز تورم تک‌رقمی

 بررسی‌ها نشان می‌دهد نرخ تورم در ماه جاری تک‌رقمی خواهد شد. این روند هم از آمار شاخص بهای مصرف‌کننده و هم از آمارهای شاخص بهای تولیدکننده مشخص است. روز گذشته بانک مرکزی، آمار شاخص بهای تولیدکننده را منتشر کرد و بر اساس این آمار میزان تورم متوسط این شاخص در اردیبهشت ماه با ثبت رقم 3/ 4درصد به کمترین میزان طی 25 سال گذشته رسیده است. تورم نقطه به نقطه شاخص بهای تولیدکننده نیز با ثبت رقم 1/ 3 درصد نسبت به ماه قبل 4/ 0 واحد درصد کاهش یافت.

کارشناسان از تورم تولیدکننده به‌عنوان تورم پیش‌نگر یاد می‌کنند، زیرا معتقدند تغییرات این شاخص با یک وقفه زمانی به شاخص بهای مصرف‌کننده منتقل می‌شود. تورمی که در ادبیات اقتصادی یا در ادبیات عامه به کار می‌رود، از تغییرات شاخص بهای مصرف‌کننده استخراج می‌شود، همچنین رصد شاخص بهای تولیدکننده نیز در جهت‌یابی آن موثر است، زیرا در بلندمدت جهت حرکتی این دو شاخص همسو هستند. آمارهای شاخص بهای تولیدکننده و مصرف‌کننده نشان می‌دهد که با احتمال بالایی تورم در ماه خرداد تک‌رقمی خواهد شد و به نظر می‌رسد در ماه‌های پیش‌رو نیز به در مسیر نزولی حرکت خواهد کرد. از سوی دیگر، برخی از کارشناسان معتقدند که در حال حاضر، رکود اقتصادی روند تورم را تحت تاثیر قرار داده است و باعث شده زمان حصول تورم تک‌رقمی، کوتاه‌تر شود.

نوسان تورم نقطه به نقطه در سطح 3 درصد
بانک مرکزی دومین آمار شاخص بهای تولیدکننده در سال جاری را منتشر کرد. این گزارش، آماری درخصوص رقم شاخص بهای کل و تغییرات ماهانه و سالانه در گروه‌های شاخص بهای تولیدکننده منتشر می‌کند. آخرین آمارها نشان می‌دهد شاخص بهای تولیدکننده در اردیبهشت ماه سال جاری به 6/ 217 واحد رسیده است. این رقم در فروردین ماه معادل 3/ 216 ثبت شده بود. بنابراین تورم ماهانه تولیدکننده در دومین ماه سال جاری معادل 6/ 0 درصد گزارش شد. این رقم در نخستین ماه سال جاری معادل 2/ 0 درصد ثبت شده بود. میانگین تورم ماهانه در سال گذشته معادل 3/ 0 درصد بوده است. این سومین ماه متوالی است که تورم ماهانه شاخص بهای تولیدکننده مثبت گزارش شده است. تورم ماهانه، رشد شاخص بهای تولیدکننده در یک ماه نسبت به ماه قبل است.

 کمترین تورم ربع قرن
اما دیگر آمار گزارش بانک مرکزی مربوط به رشد نقطه به نقطه شاخص بهای تولیدکننده است. این متغیر تغییرات شاخص را در یک ماه مشخص نسبت به مدت مشابه سال قبل در نظر می‌گیرد. مطابق آمارها این رقم در اردیبهشت ماه به 1/ 3 درصد رسیده است. این رقم در ماه نخست سال جاری معادل 5/ 3 درصد گزارش شده بود و کمی نسبت به حداقل تورم در دی ماه سال 94 افزایش یافته بود. در دی ماه سال گذشته تورم نقطه به نقطه تولید با ثبت رقم 8/ 2 درصد به کمترین میزان از ابتدای انتشار آمار این شاخص در ابتدای دهه 70 رسیده بود، این متغیر پس از رسیدن به کف خود افزایش یافت و به سطح 3 درصد رسید. در 4 ماه گذشته نیز تورم نقطه به نقطه در این سطح نوسان کرده است.

یکی دیگر از آمارهایی که از شاخص بهای تولیدکننده استخراج می‌شود، رشد متوسط تورم تولیدکننده است. این شاخص دارای حافظه 24 ماهه است و نشان می‌دهد رشد شاخص در 12 ماه منتهی به یک ماه مشخص نسبت به مدت مشابه سال قبل چقدر بوده است. آمارها نشان می‌دهد که تورم متوسط تولیدکننده در اردیبهشت ماه به رقم 3/ 4 درصد رسیده است. این رقم کمترین میزان از ابتدای انتشار آمارهای تورم تولیدکننده (طی 25 سال گذشته) بوده و نسبت به بیشترین مقدار خود در شهریور 92 بیش از 41 واحد درصد کاهش یافته است.

اثر تورم تولیدکننده بر مصرف‌کننده
شاخص بهای تولیدکننده (Producer Price Index) که به شکل اختصار به PPI مشهور است، یکی از شاخص‌های قیمتی است که اطلاعاتی را درخصوص قیمت گروهی از کالاها و خدمات ارائه می‌کند. این شاخص میزان تغییر قیمت کالا و خدمات را که از سوی تولیدکنندگان خرید و فروش می‌شود،‌ اندازه‌گیری می‌کند. از این رو، برای برخی از سرمایه‌گذاران، صاحبان صنایع و سیاست‌گذاران اقتصادی شامل اطلاعات مفیدی خواهد بود. به‌طور کلی دو نوع شاخص بهای تولیدکننده در اکثر موسسه‌های آماری دنیا منتشر می‌شود. شاخص بهای تولیدکننده بازده (Output PPI) که این شاخص، معیاری است که قیمت کالا و خدمات فروخته شده از سوی تولیدکنندگان را در نظر می‌گیرد و بر این اساس، اصل بر آن است که این شاخص قیمتی که از تولیدکنندگان دریافت می‌کند، اندازه‌گیری کند.

همچنین شاخص بهای تولیدکننده نهاده (Input PPI) که قیمت کالا و خدمات فروخته شده از سوی تولیدکنندگان را در نظر می‌گیرد. ارزش افزوده شاخص بهای تولیدکننده یک میانگین وزنی از دو شاخص مذکور است. اما در ادبیات اقتصادی از این شاخص به‌عنوان یک شاخص پیش‌نگر (Leading Indicator) یاد می‌شود، به این معنی که هر افزایش یا کاهش قیمت در شاخص بهای تولیدکننده می‌تواند با یک وقفه زمانی در شاخص بهای مصرف‌کننده نیز مشاهده شود. از این رو از تغییرات شاخص بهای تولیدکننده به‌عنوان حسگر شاخص بهای مصرف‌کننده نیز نامگذاری می‌شود. البته تاثیرپذیری شاخص بهای مصرف‌کننده از شاخص بهای تولیدکننده با توجه به عوامل موثر در هر اقتصاد متفاوت است و جهت و اندازه آن باید در مطالعات اقتصادی مشخص شود.

روند متضاد صنعت و کشاورزی
در گزارش شاخص بهای تولیدکننده که از سوی بانک مرکزی منتشر می‌شود، 708 قلم کالا و خدمات تولیدی در 8 گروه اصلی و سه گروه اختصاصی تقسیم‌بندی شده است. در این تقسیم‌بندی، کالاها و خدمات تولیدی در سه دسته‌بندی «کشاورزی، جنگلداری و ماهیگیری» (در این گزارش این گروه را به اختصار کشاورزی می‌نامیم)، «ساخت (صنعت)» و «خدمات» قرار می‌گیرند. در گزارش شاخص بهای تولیدکننده، وزن هر یک از گروه‌ها اهمیت آن را در محاسبه شاخص بهای تولیدکننده مشخص می‌کند. در این محاسبات، ضریب اهمیت کل شاخص مساوی عدد 100 قرار می‌گیرد. به‌عنوان مثال گروه ساخت یا صنعت با ضریب اهمیت 52 واحد حدود نیمی از وزن کل شاخص بهای تولیدکننده را تشکیل می‌دهد.

علاوه بر این، در گزارش شاخص بهای تولیدکننده، گروه کشاورزی معادل 17 درصد و کل خدمات نیز 31 درصد از وزن کل را در اختیار دارند. بنابراین می‌توان عنوان کرد در مجموع حدود دوسوم وزن شاخص بهای تولیدی از کالاهای تولیدکننده و حدود یک‌سوم وزن کل شاخص را خدمات تشکیل می‌دهد. آمارها نشان می‌دهد در اردیبهشت ماه تورم ماهانه ساخت (صنعت) به 1/ 1 درصد رسیده است که نسبت به ماه‌های گذشته در سطح بالایی قرار دارد، هر چند این روند باعث نشده تورم نقطه به نقطه گروه ساخت مثبت شود. رشد شاخص صنعت نسبت به مدت مشابه سال قبل معادل منفی 8/ 0 درصد بوده است. گروه کشاورزی روند متفاوت از گروه صنعت داشته است، به‌طوری که تورم ماهانه این گروه منفی 6/ 0 درصد بوده، اما تورم نقطه به نقطه این گروه 3/ 0 درصد گزارش شده است. در دومین ماه سال جاری نیز تورم ماهانه خدمات معادل 6/ 0 درصد، گزارش شده، همچنین تورم نقطه به نقطه این بخش بالاتر از سطح کالاها و معادل 5/ 11 درصد ثبت شده است.