پالایش بورس از موج‌سواران

شاخص کل بورس تهران روز گذشته با افت 373 واحدی (معادل 5/ 0 درصد) در سطح 80 هزار و 281 واحد متوقف شد. فشار فروش از لحظات ابتدایی بازار عاملی برای نزول قیمت‌ها بود. با وجود اینکه در سمت خریدار نیز شاهد فعالیت بالای خریداران بودیم اما زیر فشار سنگین عرضه، قیمت عمومی سهام در روند نزولی قرار گرفت.

 در این میان، همچنان تایید و تکذیب اخبار در گروه خودرویی بر روند قیمتی نمادهای این گروه اثر‌گذار بود. به هر ترتیب همچنان گروه خودرو به‌عنوان لیدر بازار در کانون توجه فعالان بازار قرار دارد. در کنار این موضوع باید به شناسایی سود قابل توجهی که سهامداران در این گروه کسب کرده‌اند، نیز توجه کرد.

قرار گرفتن در سطوح بالای قیمتی در نمادهای خودرویی (رشدهای مداوم در سه ماه پایانی سال گذشته) هراس را در میان سهامداران ایجاد کرده است به‌طوری که نگرانی از اصلاح جدی قیمتی در میان سهامدارانی که بازدهی چشمگیری را کسب کرده‌اند و همچنین در میان سهامدارانی که در زمان اوج قیمت‌ها به این نمادها وارد شده‌اند، در شرایط کنونی فشار فروش را افزایش داده است. پس از عبور از صعودهای هیجانی بازار سهام، شاهد اصلاح و درجا زدن شاخص در روزهای اخیر بودیم. همان طور که اشاره شد، علاوه بر شناسایی سود، برخی از فعالان بازار و به خصوص کم تجربه‌ها که معمولا بدون تحلیل مشخص به سهام وارد شده‌اند در شرایط کنونی با هراس از نزول قیمت سهام، فروش حتی در زیان را در دستور کار خود قرار داده‌اند.

بر این اساس، با عبور از دوران سودگیری‌های هیجانی از بازار سهام قرار گرفتن در فاز اصلاح قیمتی، غربالگری معامله‌گران مورد انتظار است. فعالان با شناسایی سود حداکثری و همچنین کم‌تجربه‌های بازار که در قیمت‌های بالا اقدام به خرید کرده‌اند، با هراس موجود از تداوم اصلاح قیمت‌ها فشار فروش را تشدید کرده‌اند. در این میان،‌ پایداری حجم و ارزش بالای معاملات کاملا به فاصله گرفتن از دوران رکودی تاکید دارد. بر این اساس گرچه انتظار برای رشدهای شدید شاخص کل کاهش یافته است، اما نزول شدید شاخص نیز دور از انتظار است. در این میان، کارشناسان فضای اصلاحی همراه رشد آرام شاخص تا فصل مجامع را محتمل‌ترین سناریو برای بورس تهران عنوان می‌کنند.

آینده اقتصاد در گرو تصمیمات سخت
در سه ماه پایانی سال 1500 میلیارد تومان نقدینگی وارد بازار سهام شد. از روزهای ابتدای سال با خروج آهسته حقیقی‌ها شاهد خروج تدریجی نقدینگی از بازار بودیم. این موضوع به نوعی بر هراس از تداوم روند نزولی تاکید دارد. در این خصوص، علیرضا عسگری مارانی، مدیر عامل سرمایه‌گذاری ملی ایران، در گفت‌وگو با «دنیای‌اقتصاد» به این موضوع تاکید داشت که معاملات کنونی اثراتی از فضای رکودی را نداشته و از این رو احتمال تداوم خروج سرمایه‌گذاران با دید میان‌مدت تا بلند‌مدت اندک است اما خروج سرمایه‌گذاران با نگاه کوتاه‌مدت از بازار سهام دور از انتظار نیست. این کارشناس ارشد بازار سهام افزود: در روزهای صعودی بازار اعتبارات سنگینی به فعالان بازار از سوی کارگزاران داده شد. این اعتبارات خود بر نگاه‌های کوتاه‌مدت تاکید دارد. در شرایط کنونی نیز خروج این سرمایه‌های پرریسک و همچنین خروج افرادی که در فضای هیجانی و به دور از تحلیل به خرید سهام اقدام کرده‌اند، وجود دارد. عسگری‌مارانی درخصوص آینده بازار سهام افزود: در صورتی که نگاه‌های بلند‌مدت بر بازار سهام حاکم باشد، خرید سهام با استراتژی مناسب می‌تواند در بسیاری از صنایع سودهای مطلوبی را برای سهامداران به همراه داشته باشد.

مارانی تشریح کرد: امید به بهبود وضعیت اقتصادی کشور در شرایط کنونی را می‌توان در معاملات بازار سهام نیز مشاهده کرد. سهامداران باید به آینده بازار سهام و دولت اطمینان کنند چرا که در صورت در پیش گرفتن سیاست‌های مناسب از سوی دولت پس از اتفاق بزرگ برجام می‌‌توان انتظار بهبود وضعیت کنونی اقتصاد را نیز داشت. با این حال، حرکت چرخ اقتصاد به تصمیم‌گیری‌های جدی مشابه آنچه در مذاکرات هسته‌ای صورت گرفت، نیاز دارد. علاوه بر این، سیاست‌های مناسب گمرکی و همچنین یکسان‌سازی نرخ ارز از جمله اقدامات حمایتی دولت به شمار می‌روند. البته درخصوص نرخ ارز باید به این موضوع توجه داشت که نباید با تک‌نرخی شدن ارز فشار را بر نرخ دلار افزایش داد، به‌طوری که با تقویت صادرات به بدنه تولید ضربه وارد شود. وی درخصوص اثر هیجانی گروه خودرو بر بازار نیز با اشاره به انتخاب نادرستی که بازار درخصوص لیدر خود داشته است، گفت: خودروسازان ما نیاز به بهبود ساختار مالی خود دارند تا به این ترتیب بتوانند روند رو به بهبودی را در پیش بگیرند.

هراس «کوتاه‌مدت» در بازار سهام
در ماه‌های صعودی بازار، حضور افراد کم‌تجربه که در تلاش برای جا نماندن از شیب تند بازار بودند، مشاهده شد. علاوه بر این شناسایی سود و دست به دست شدن سهام قدیمی با قیمت‌های پایین‌تر در میان معامله‌گران نیز فشار فروش را تشدید کرد. این موضوع به خصوص در گروه خودرویی که در ماه‌های اخیر بخش زیادی از سرمایه‌ها به خصوص از سوی حقیقی‌ها را جذب کرده‌اند، مشاهده می‌شود. در این خصوص، ابوالفضل شهرآبادی، از مدیران تامین سرمایه لوتوس پارسیان، با اشاره به حساس شدن قیمت نمادهای خودرویی در شرایط کنونی، به این موضوع اشاره کرد که انگیزه شناسایی سود و همچنین هراس از افت قیمت‌ها باعث افزایش فشار فروش شده است. در این میان، خروج سرمایه‌گذاران با نگاه کوتاه‌مدت را شاهد هستیم. شهرآبادی افزود: در شرایط کنونی روند متعادل معاملات، بازار به اصلاح قیمتی نیازمند است. وی درخصوص ادامه روند اصلاحی افزود: توجه به وضعیت بنیادی شرکت‌ها می‌تواند همچنان رشد قیمت را به دنبال داشته باشد. با این حال، رشد با شتاب قبلی (مشابه زمستان 94) محتمل نیست و در این میان، تا نزدیک شدن به فصل مجامع انتظار رشد آرام در بازار وجود دارد. در فصل مجامع نیز در صورت انعکاس عوامل مثبت به شرکت‌ها رشد قیمت سهام می‌تواند ادامه یابد.

هیجان در کم‌تجربه‌های بازار
مازیار فتحی، کارشناس بازار سهام نیز با دسته بندی چهارگانه معامله‌گران گفت: فعالان بازار سهام را می‌توان در گروه‌های حقوقی، تحلیلگران بازار، قدیمی‌ترها و در نهایت کم تجربه‌ها تقسیم بندی کرد. این افراد غیر حرفه‌ای بر اساس سیگنال‌ها و اخبار اقدام به خرید و فروش می‌کنند و تحلیل در معاملات این گروه بسیار کمرنگ است. در حالی که ممکن است این معامله‌گران حتی سهام را در قیمت‌های بالاتری خریده باشند اما احتمال خروج آنها با زیان وجود دارد. این کارشناس بازار سهام در ادامه گفت: با وجود فشارهای فروش روند کلی بازار نگرانی ندارد و پس از حذف ریسک سیاسی از بازار سهام احتمال شروع دوران رکودی بسیار کاهش یافته است. در این میان، حجم بالای معاملات و همچنین امیدواری نسبت به سیاست‌های اقتصادی دولت خوشبینی را به آینده بازار سهام نگه داشته است. درخصوص صنعت خودرو نیز وی با اشاره به روند اصلاحی این گروه گفت:پس از جهش‌های قیمت سهام در این گروه اصلاح کاملا منطقی است. با این حال، اصلاح شاخص این گروه را باید بر اساس رشدهای پیشین آن تحلیل کرد که در شرایط کنونی اثراتی از اصلاح جدی و عجیب در این گروه وجود ندارد.

در شرایط کنونی نیز همچنان معامله‌گران از فرصت‌های خرید به منظور کسب بازدهی در نماد‌های مختلف خودرویی استفاده می‌کنند. وی در پایان افزود: احتمال حرکت پرشتاب بازار کاهش یافته است و به نظر می‌رسد تا زمان مجامع شاهد رشد آرام بازار باشیم. همان‌طور که اشاره شد، شاخص کل بورس تهران با افت حدود 5/ 0 درصدی در روز گذشته به حرکت در کانال 80 هزار واحدی ادامه داد. از سوی دیگر، شاخص کل هم وزن (با اثرگذاری یکسان نمادها) با رشد مواجه شد. این موضوع همچنان به رشد نمادهای کوچک تر اشاره دارد. برخلاف معاملات روز قبل که با افت مواجه بودند، در روز گذشته با صف‌های خرید معاملات را به پایان رساندند. بار دیگر فضای منفی در گروه مورد توجه بازار نیز اثر خود را بر کل بازار گذاشته است. خودرویی‌ها در روز گذشته با تکذیب خبر خرید سهام ایران خودرو توسط فیات در مسیر نزولی قرار گرفتند. در این میان، فضای ملتهب این گروه بار دیگر صف‌های فروش را برای نمادها ایجاد کرد. در نماد «خودرو» با وجود جمع شدن چندباره صف‌های فروش، فشار عرضه همچنان در کمترین بازه قیمتی روزانه، وجود داشت. معاملات بالای گروه خودرویی همچنان نمادهای «خودرو» و «خساپا» را در صدر پرمعامله ترین سهام قرار داده است.

این موضوع به تداوم جریان بالای نقدینگی اشاره دارد. با وجود ثبت رشدهای عجیب در سال گذشته توسط نمادهای این گروه، حجم بالای معاملات نگرانی را در میان سهامداران درخصوص عدم نقد شدن سهام کاسته است. پس از دو نماد خودروساز نیز نماد خبرساز «آکنتور» حضور داشت. این نماد نیز روز گذشته با عرضه‌های سنگین مواجه شد. در این نماد نیز در کمترین بازه روزانه قیمتی (منفی 5 درصد) عرضه‌های سنگینی اتفاق افتاد. در میان نمادها با بیشترین اثر بر شاخص «اخابر»، «خودرو» و همچنین «شبندر» بیشترین اثر منفی را بر شاخص داشتند. رشد قیمتی دو نماد «حکشتی» و همچنین «وصندوق» نیز نتوانست مانع از افت بیشتر شاخص شود. با وجود افت شاخص کل همچنان حجم و ارزش معاملات در سطوح بالایی قرار دارد (مشابه زمان صعود شاخص). این موضوع نگرانی از قرار گرفتن در شرایط رکودی را کاهش داده است. در این شرایط، همان طور که کارشناسان نیز تاکید داشتند در صورتی که سهامداران با نگاه بلندمدت خرید سهام را در دستور کار قرار دهند همچنان می‌توانند بازدهی قابل توجه و بیش از انتظار بازارهای رقیب را کسب کنند.