ایران، آمریکا و عربستان باز هم به رسیدند؛ این بار در آوردگاه یمن. جایی که همچون سایر تحولات منطقه ای سال های اخیر، جمهوری اسلامی ایران - نه به صورت آشکار- دست برتر را دارد و عربستان و آمریکا را یا برای تغییر موازنه قدرت در این کشور و یا به دلیل منافع مشترک نیازمند ایران کرده است.
فرارو- ایران، آمریکا و عربستان باز هم به رسیدند؛ این بار در آوردگاه یمن. جایی که همچون سایر تحولات منطقه ای سال های اخیر، جمهوری اسلامی ایران - نه به صورت آشکار- دست برتر را دارد و عربستان و آمریکا را یا برای تغییر موازنه قدرت در این کشور و یا به دلیل منافع مشترک نیازمند ایران کرده است.
به گزارش فرارو، پس از گذشت چهار سال از بهارعربی، انقلاب در یمن با تسلط نسبی، جنبش انصار الله یا حوثی ها شکل تازه ای به خود گرفته و آمریکا و عربستان متحدان خود در این کشور را از دست رفته می بینند.
انقلاب یمن، ادامه بهار عربی است که در سال 2011 به واسطه اعتراضات و مطالبات زنان و مردان از سوسیالیست و سکولار گرفته تا اسلام گرایان میانه رو وارد یمن شد.
«میدان تغییر» صنعا، مرکز تجمعاتی بود که با آرزوی پایان دادن به 33 سال دیکتاتوری علی عبدالله صالح و تبدیل فقیرترین کشور عرب به جامعه ای دموکراتیک و مدرن هر روز جوانان بیشتری را به خود جذب می کرد.
حال پس از چهار سال، تسلط بخش عمده ای از یمن آشوب زده به دست حوثی ها افتاده است و آنها پایتخت این کشور را در کنترل دارند، صالح و پس از آن عبد ربه منصور هادی رییس جمهور پیشین یمن از قدرت برکنار شده اما به واسطه حضور وفاداران داخلی و خارجی شان در صحنه سیاسی و نظامی، قدرتشان همچنان باقی است.
با این حال شیعیان حوثی در یمن روز جمعه، 17 بهمن (ششم فوریه) در بیانیه‌ای از تشکیل «کمیته عالی انقلاب» خبر دادند و محمد علی الحوثی را رهبر آن کمیته معرفی کردند.
کمیته عالی انقلاب هم ضمن انحلال پارلمان آن کشور، اعلامیه قانون اساسی برای مرحله انتقالی جدید در این کشور را صادر کرد که از مهمترین مفاد آن تشکیل مجلس ملی انتقالی به جای مجلس نمایندگان منحل شده بود.
در پی انحلال پارلمان یمن از سوی حوثی ها، مقامات سازمان ملل متحد، آمریکا و عربستان نسبت به تحولات این کشور ابراز نگرانی کردند.
استفان دوژاریک، از سخنگویان سازمان ملل متحد، پس از آنکه حوثی ها قدرت را در یمن در دست گرفتند، گفت که بان کی‌مون، دبیرکل آن سازمان، نگران خلاء قدرت در یمن است و در عین حال موقعیت را از نزدیک تحت نظر دارد. مقامات آمریکا هم اعلام کردند از اینکه قدرت در یمن به دست حوثی ها افتاده «عمیقا نگران» هستند.
کشورهای عرب حاشیه خلیج فارس و در راس آن عربستان سعودی هم از جامعه جهانی خواسته‌اند که در مقابل تحولات یمن موضع قدرتمندتری نشان بدهند.
آمریکا و عربستان از بازیگران عمده و بانفوذ در یمن به شمار می‌روند که پیشروی‌های حوثی ها، به موقعیت این کشورها در یمن ضربه وارد کرده است. پیشروی این نیروها باعث شد تا عبد ربه منصور هادی، رئیس‌جمهوری یمن که از متحدان آمریکا و عربستان بود، از قدرت کناره‌گیری کند.
در همین راستا علاوه بر عربستان و آمریکا، کشورهای آلمان، ایتالیا، بریتانیا و فرانسه، به دلیل آنچه وخامت اوضاع امنیتی در یمن خوانده شد سفارت‌خانه های خود را در یمن تعطیل کردند.
کشورهای عربی و غربی مدعی اند که حوثی ها تحت نفوذ جمهوری اسلامی ایران هستند و ایران از آنها پشتیانی مالی و تسلیحاتی می کند. این ادعایی است که هم از سوی جمهوری اسلامی ایران و هم از سوی حوثی ها رد شده است.
در دیدار وزرا و مقام‌های ارشد کشورهای عربستان، امارات عربی متحده، قطر، کویت، عمان و بحرین با جان کری وزیر امور خارجه آمریکا در حاشیه کنفرانس امنیتی مونیخ، درباره نفوذ ایران در یمن بحث شد اما در این دیدار هیچ تصمیمی برای تماس با تهران درباره موضوع یمن اتخاذ نشد.
با این حال به نظر می رسد که این تنها موضع رسمی این کشورها است و در موضع پنهایی و غیر علنی، آنها از چنین تماسی استقبال می کنند چرا که حداقل ایران و آمریکا در یمن دارای منافع مشترکی هستند.
در یمن، اگر چه آمریکا در واکنش به قدرت گرفتن حوثی ها سفارت خود در صنعا را تعطیل کرد؛ اما به گفته یک مقام ارشد وزارت دفاع آمریکا، واحد عملیات ویژه این کشور همچنان برای کمک به مبارزه علیه القاعده در شبه جزیره عرب، از یمن خارج نشده اند که این امر با استقبال حوثی ها روبرو شده است.
حوثی ها هم همانند جمهوری اسلامی ایران و همچنین سایر گروه های نزدیک به ایران همچون حزب الله لبنان در خاورمیانه با آمریکایی ها یک نقطه اشتراک دارند و آن این است که از القاعده تنفر و وحشت دارند و به اندازه آمریکا برای مبارزه با این گروه افراطی مصمم هستند.
این موضع واحد سبب شده است که آمریکا در عراق و یمن در جبهه ای مشترک با ایران و متحدانش مبارزه کند و ممکن است این مبارزه همانند آنچه در عراق تاکنون اتفاق افتاده است به برخی هماهنگی ها و همکاری های اتفاقی نیز منجر شود.
بر این اساس جمهوری اسلامی ایران و ایالات متحده آمریکا موضوع تازه دیگری در منطقه خاورمیانه پیدا کرده اند که بر پایه آن می توانند باب گفتوگو را با یکدیگر باز کنند.
در این میان اما سعودی نه به دلیل منافع مشترک بلکه به دلیل حفظ پایگاه قدیمی خود در این کشور خواستار تعامل با جمهوری اسلامی ایران است.
در همین راستا بی بی سی عربی خبر داده است که مقامات سعودی در تلاش برای کم کردن اختلافات خود با تهران به سراغ پادشاهی عمان رفته اند تا مواضع ریاض و تهران به واسطه میانجیگری این بازیگر میانه روی منطقه در خصوص یمن به یکدیگر نزدیک شود.
چندی پیش نیز اسماعیل کوثری عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس شورای اسلامی هم گفته بود که "عربستان سعودی به ایران پیام داده که یمن را رها کند تا این کشور نیز در سوریه مداخله نکند".
بر این اساس اگر ایران و عربستان در تحولات سوریه، عراق، لبنان و بحرین تاکنون نتوانسته بودند به نقطه مشترکی برای تعامل و همکاری برسند این احتمال وجود دارد که دو طرف بتوانند درباره یمن حداقل وارد گفت و گو شوند که البته این نیز نیازمند برداشتن گام هایی بیشتر از سوی سعودی هایی است که مدیریت قیمت نفت در بازارهای جهانی را در اختیار دارند و به واسطه آن به دنبال اعمال فشار به ایران و روسیه هستند.
همین امر نیز سبب شد که روسیه پاسخ اقدامات عربستان در بازار نفت را با مخالفت نسبت به صدور قطعنامه علیه حوثی ها در شورای امنیت سازمان ملل متحد را بدهد.
در این قطعنامه کشورهای عربی عضو شورای همکاری خواستار اعمال تحریم های سیاسی و اقتصادی علیه مقام های جدید یمن شده بودند که با وتوی روسیه مواجه شدند.
پس از آن نیز وزرای خارجه کشورهای عضو شورای همکاری خلیج فارس روز شنبه بار دیگر شورای امنیت را به صدور قطعنامه‌ای علیه انصارالله یمن فراخواندند.
در همین راستا شورای امنیت، امروز پیش‌نویس قطعنامه‌ای را به رای می‌گذارد که در آن از گروه انصارالله یمن خواسته شده تا با واگذاری قدرت، تحویل موسسات دولتی و آزادی بازداشت شدگان، به مذاکرات بازگردد.
هر چند از هم اکنون برای سرنوشت این قطعنامه پیش بینی دقیقی وجود ندارد چرا که صدور آن نیازمند همراهی روسیه است که احتمالا این کشور قصد دارد بازهم به تحرکات عربستان در بازار نفت در شورای امنیت پاسخ دهد.
