روایتی مستند از وضعیت علمی در دوران احمدی‌نژاد

 «ساده‌ترین طرح قابل بحث، افزایش کمیت در دانشگاه‌ها به برکت این افزایش درآمدها بود، که نتیجه آن‌را سال‌های بعد شاهد بودیم تا جایی که با 500 هزار صندلی خالی دانشگاهی روبرو شدیم که این به معنای ضعف در تحلیل و برنامه‌ریزی‌ها در مهم‌ترین نهادهای فکری کشور بود.»

به گزارش خبرآنلاین، خاطرات دکتر حسین سالار آملی  از 5 سال تصدی گری در معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در دولت احمدی نژاد با عنوان «دومو» از سوی انتشارات میراث اهل قلم روانه بازار کتاب شد.

وی در مقدمه کتاب تاکید کرده است: «تجربيات به‌دست آمده اينجانب بابت تصدی مسئولیت‌های اجرایی، هزينه‌هايي بر عهده ملّتمان گذاشته است كه انتقال آن شايد بتواند آيندگان را تا حدّي از گزند آسيب‌هاي مربوط مصون دارد.»

آنطور که ناشر گزارش داده، «دومو» كسي است كه موهاي سر و صورتش سیاه و سفيد شده باشد؛ کنایه از آغاز میانسالی و پشت سر گذراندن دوران جوانی. «دومو» به معاونت علمي و فناوري رياست‌جمهوری اشاره دارد. در پايان پنج سال فعاليت اين معاونت، عملكرد آن در مجموع به روشني و شفافيت مي‌زند. البته نه آن‌كه به‌طور کامل موفقيت و سفيدي و نه آن‌كه به تمامي سياه باشد، دومو است. از لحاظ تجربة كاري و برازندگي تحليل‌ها و ساماندهي امور و همکاری با دیگر دستگاه‌ها نيز نه ديگر جوان كم‌تجربه و ناپخته است و نه حكيم داناي پا به سن گذاشته است.

حسین سالار آملی متولد 1336 در چالوس دکترای شیمی دارد و عضو هیأت‌علمی سازمان پژوهش‌های علمی و صنعتی ایران ـ دانشگاه صنعتی امیرکبیر، رایزن علمی جمهوری اسلامی ایران در انگلستان و ایرلند، مدیرکل دانش‌آموختگان وزرات علوم، پنج دوره دبیر جشنواره بین‌المللی خوارزمی، معاون فناوری و نوآوری؛ معاون امور بین الملل و انتقال فناوریِ معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در کارنامه فعالیت های او دیده می شود.

در ادامه بخش هایی از این کتاب را می خوانیم:

پولدار بودیم و بی برنامه!
در اواخر 1386 با توجه به فروش قابل توجه حجم نفت و قيمت بالاي هر بشكه آن، كشور از لحاظ در آمد ارزی در سطح مناسبي قرار داشت به گونه‌اي كه بر اساس گفته معاون وقت فرهنگي، آموزشي و پ‍‍ژوهشي معاونت برنامه‌ريزي و نظارت راهبردي ریيس‌جمهور، اعتبارات دانشگاه‌ها در بخش عمراني و جاري در مدتي حدود دو سال با افزايش ساليانه 40 در صدي، دو برابر شد در حالي كه تورم در محدوده 16 درصدي باقي مانده بود. در 1387 نيز رشد اعتبار دولتي در حد 24 تا 37 در صدي را براي بخش‌هاي مختلف علم و فناوري شاهد بوديم. در هر صورت در اين سال‌ها به نظر مي‌رسيد كه علم و فناوري كشور داراي مشكل مالي نيست اما در آن سال‌ها هيچ طرح و برنامه اساسي نيز وجود نداشت!

با مراجعه به مطالب منتشر شده در اين سال‌ها مشخص می شود كه هيچ يك از انجمن‌هاي علمي، مراكز متعدد مطالعات آموزش عالي و فناوري، مجلس شوراي اسلامي، وزارتخانه‌هاي دانشگاهي و صاحب نظران توسعه علم و فناوری نه تنها هيچ ايده اثر گذار، قابل قبول و عملياتي را در جامعه علمي مطرح نساختند بلكه به نظر مي‌رسيد اين درآمد گسترده نفت را دايمی مي‌پنداشتند. از اين رو تنها و ساده‌ترين طرح قابل بحث، افزايش كميت در دانشگاه‌ها به بركت اين افزایش درآمدها بود، كه نتيجه آن‌را سال‌های بعد شاهد بوديم تا جايي كه با 500 هزار صندلي خالي دانشگاهي روبرو شديم كه اين به معناي ضعف در تحليل و برنامه‌ريزي‌ها در مهم‌ترين نهادهاي فكري كشور بود. به عبارت ديگر پول بود امّا برنامه نبود!

با تصويب لايحه بودجه سرانجام اعتبار مناسبي به حوزه معاونت علمي فناوري رياست‌جمهوري براي 1387 اختصاص داده شد كه مبلغ قابل توجهي در حدود 2400 ميليارد ریال بود.

در طول سال‌هاي 1371 لغايت 1376، اينجانب مسئوليت نمايندگي‌ علمي در كشورهاي انگلستان و ايرلند را بر عهده داشتم. در آن سال‌ها، انگلستان در مجموع به حدود3400 الي 4000 دانشجوي بورسيه ما برای دوره دكتري پذیرش داده بود. دانشجوياني كه بسياري از آنان پیش تر مسئوليت‌هاي مهمي در كشور ما داشتند؛ آقايان خوش چهره، مرحوم دادمان، ميردامادي، شريف‌زادگان ، توكلي، نيلي، خاتمي، دانش، جلایی پور، خلقانی، قاضی زاده، بخشنده و ... از جمله اين دانشجويان بودند.

با توجه به وابستگي های سياسي بسياري از اين افراد به جناح‌هاي مختلف داخل كشور، اولين نگاهم تعريف ارتباطم با اين افراد فقط در چارچوب علمي و دانشگاهي و در قالب سرپرست و دانشجو بود. دومين نگاهم حاکمیت جوّ علمی و موفقیت در دروس و دريافت گزارش پيشرفت علمي شش ماهه از نامبردگان و استادان راهنماي آنان خلاصه مي‌شد. مي‌دانستم كه اگر در اين راستا موفق شوم، سایر دانشجويان نيز به حتم در چارچوب وظايف خود اقدام خواهند كرد. اکنون بايد تأكيد نمايم كه برخي از اين مسئولاني كه دانشجو شده بودند به ‌رغم سن به نسب بالا به عنوان دانشجو، تلاش درسي خوبي داشتند و پيشرفت‌هاي درسي آنان قابل توجه بود. من نيز بنا به وظيفه‌ام در خصوص پيگيري پيشرفت تحصيلي، صدور مجوز براي پرداخت هزينه زندگي، و در صورت نياز تمديد دوره بورس (به صورت محدود) آنان تلاش مي‌كردم.

در بخشی از این کتاب که حاوی آمارهای زیادی است که برای اولین بار در دسترس محققین و خبرنگاران قرار گرفته؛ از آمار مبالغ دریافتی موسسات و دانشگاه ها و پارکهای فناوری تا آمار اختراعات، این جدول نیز منتشر شده است: