نرخ تورم در نقطه هدف

نرخ تورم در تیرماه به آستانه 25 درصد رسید. همان‌طور که «دنیای اقتصاد» در ماه‌های گذشته و از فروردین‌ماه پیش‌بینی کرده بود، در ادامه مسیر کاهشی تورم که از سال گذشته آغاز شد، نرخ تورم در اواسط تابستان، به سطح هدف‌گذاری شده خود برای سال جاری دست خواهد یافت. پیش از این دولت هدف تورمی خود را در سال‌جاری، رسیدن به نرخ 25درصد در پایان سال اعلام کرده بود، اما «دنیای اقتصاد» در تاریخ 20 فروردین ماه سال جاری چنين پیش‌بینی کرده بود: «بررسی‌های دنیای اقتصاد از روند تورم در ماه‌هاى گذشته و برآورد مقادير آن در ماه‌هاى پيش رو، حاكى از آن است كه حتى با اجراى فاز دوم هدفمندى در سال‌جارى و افزايش قيمت حامل‌هاى انرژى نيز نرخ تورم تا مردادماه سال‌جارى، از سطح 25 درصدى پايين‌تر خواهد آمد»، نرخ تورم در تیرماه به آستانه 25 درصد رسید تا در مردادماه از این سطح پایین‌تر بیاید.

بانک‌مرکزی گزارش خود از تغییرات قیمت‌ها و تورم در تیرماه را اعلام کرد. براساس این گزارش، نرخ تورم (متوسط) در تیرماه، به سطح 3/25 درصدی کاسته شده است. گزارش قبلی بانک‌مرکزی نرخ تورم در خردادماه را به میزان 7/27 درصد اعلام کرده بود. بر این اساس، گزارش جدید بانک‌مرکزی بیانگر کاهش 4/2 واحد درصدی نرخ تورم در تیرماه است. همچنین این گزارش نرخ تورم نقطه‌به‌نقطه را نیز در تیرماه به میزان 6/14 درصد اعلام کرده که معادل مقدار گزارش شده برای این شاخص در خردادماه بوده است. گزارش بانک‌مرکزی بیانگر این است که نرخ تورم ماهانه در تیرماه به میزان 4/1 درصد بوده که نسبت به نرخ 7/1 درصدی این شاخص در خردادماه، قدری کاهش را نشان می‌دهد، هرچند هنوز سطح تورم ماهانه در مقایسه با یکسال پیش از اجرای فاز دوم هدفمندی، بالاتر است.

در گزارش منتشرشده ازسوی بانک‌مرکزی درخصوص تورم تیرماه آمده است: «خلاصه نتايج به‌دست آمده از شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي در مناطق شهري ايران براساس سال پايه 1390 به شرح ذيل است: شاخص بهاي کالاها و خدمات مصرفي در مناطق شهري ايران در تیر‌‌ماه 1393 به عدد 8/196 رسيد که نسبت به ماه قبل 4/1 درصد افزايش يافت. شاخص مذکور در تیر‌‌ماه 1393 نسبت به ماه مشابه سال قبل معادل 6/14 درصد افزايش داشته است. نرخ تورم در دوازده ماه منتهي به تیر‌‌ماه 1393 نسبت به دوازده ماه منتهي به تیرماه 1392 معادل 3/25 درصد است.»

   تورم ماهانه زیر 5/1 درصدی
مقایسه مقدار شاخص قیمتی مصرف‌کننده (CPI) اعلام شده برای تیرماه که به میزان 8/196 اعلام شده با مقدار این شاخص در خردادماه یعنی 0/194 واحد، بیانگر این است که در نخستین ماه تابستان حدود 4/1 درصد به «سطح عمومی قیمت‌ها» که شاخص قیمت مصرف‌کننده معرف آن است، اضافه شده است. این موضوع را همچنین می‌توان به تورم ماهانه 4/1 درصدی در تیرماه تعبیر کرد. پس از تغییرات صورت‌گرفته در خردادماه سال گذشته، به مدت 10 ماه (از تیرماه سال گذشته تا اردیبهشت‌ماه سال جاری) نرخ تورم ماهانه در سطوحی کنترل‌شده قرار داشت و میانگین نرخ تورم ماهانه، حدود 1/1 درصد بود؛ اما با اصلاح قیمت‌های برخی از کالاهای اساسی و حامل‌های انرژی که از شروع سال آغاز شد و تا اوایل اردیبهشت ادامه داشت، سطح عمومی قیمت‌ها با سرعتی بیشتر از مقدار پیشین افزایش یافت.

نرخ تورم ماهانه در اردیبهشت‌ماه معادل 2/1 درصد شد و در خردادماه تا سطح کم‌سابقه 7/1 درصدی بالا رفت. (البته کم‌سابقه در بازه زمانی تقریبا یکساله، چرا که در خرداد 1392 نرخ تورم ماهانه 4/3 درصدی و در بهمن 1391 نرخ تورم ماهانه 3/5 درصدی ثبت شده بود) این مقادیر بالاتر از نرخ تورم متوسط 1/1 درصدی در 10 ماه منتهی به اردیبهشت‌ماه بود. نرخ تورم خرداد یک جنبه هشدارآمیز دیگر نیز داشت: بالا رفتن مقدار تورم ماهانه از سطح 5/1 درصد که برخی از کارشناسان عنوان می‌کردند بانک‌مرکزی باید یکی از اهداف تورمی خود را کنترل تورم در سطوحی کمتر از 5/1 درصد تعریف کند. بازگشت نرخ تورم ماهانه به زیر 5/1 درصد در تیرماه، می‌تواند نویددهنده کاهش مجدد تورم ماهانه با تخلیه آثار تورم هدفمندی بر سطح عمومی قیمت‌ها باشد. چرا که به گفته کارشناسان، در صورتی که بانک‌مرکزی به سیاست‌های کنونی خود به‌ویژه با کنترل مقادیر متغیرهای پولی (نقدینگی و پایه پولی) ادامه دهد و اقتصاد با شوک‌هایی مثل دوره گذشته مواجه نشود، اقداماتی مثل اصلاح قیمت‌های انرژی به صورت کوتاه‌مدت سطح قیمت‌ها را افزایش می‌دهد و به مسیر كلي کاهش تورم، آسیبی نمی‌زند. کاهش تورم متوسط به سطح 3/25 درصد در تیرماه با وجود تداوم بالا بودن نسبی سطح تورم ماهانه، تاییدکننده این دیدگاه است.

   تحقق هدف تورمی سال 1393
مهم‌ترین جنبه گزارش جدید بانک‌مرکزی، ادامه روند کاهشی تورم متوسط (12 ماهه) و رسیدن این شاخص کلیدی به نزدیکی سطح 25 درصد است. بر اساس آمارهای بانک‌مرکزی، متوسط شاخص CPI در دوازده ماه منتهی به تیرماه سال جاری، حدود 3/25 درصد بیشتر از متوسط این شاخص در دوازده ماه منتهی به تیرماه سال گذشته است که در اصطلاح اقتصادی، به این نرخ، تورم متوسط، تورم میانگین یا تورم 12 ماهه گفته می‌شود و شاخص «رسمی» برای سنجش تورم محسوب می‌شود. دولت یازدهم که در خردادماه 1392 انتخاب شد، اقتصاد کشور را در شرایطی تحویل گرفت که نرخ‌های تورم در آن مقطع به سطوح بالای 40 درصد رسیده بودند. (نرخ تورم نقطه‌ای در خردادماه سال گذشته 1/45 درصد گزارش شد و نرخ تورم متوسط نیز در مهرماه سال گذشته تا سطح 4/40 درصدی بالا رفت).

 دولت در سال گذشته، هدف‌گذاری تورمی خود را به این شکل اعلام کرد که خواهد کوشید نرخ تورم تا پایان سال 1392، به کمتر از سطح 35 درصد برسد و سقف تورم سال 1393 نیز، معادل 25 درصد باشد. با رسیدن نرخ تورم متوسط به سطح 7/34 درصدی در اسفندماه سال گذشته، هدف تورمی دولت در سال 1392 محقق شد. با وجود اینکه در سال جاری نیز دولت اعلام کرده بود که خواهد کوشید تا پایان سال هدف تورمی 25 درصد را محقق کند، اما از همان شروع سال «دنیای‌اقتصاد» پیش‌بینی کرده بود که این هدف تورمی بسیار زودتر از زمان در نظر گرفته شده، محقق شود.

به‌عنوان مثال در گزارش صفحه 12 روزنامه در روز چهارشنبه، 20 فروردین سال جاری، آمده بود: «بررسی‌های دنیای اقتصاد از روند تورم در ماه‌هاى گذشته و برآورد مقادير آن در ماه‌هاى پيش رو، حاكى از آن است كه حتى با اجراى فاز دوم هدفمندى در سال‌جارى و افزايش قيمت حامل‌هاى انرژى نيز نرخ تورم تا پايان مردادماه سال‌جارى، از سطح 25 درصدى پايين‌تر خواهد آمد». این گزارش و گزارش‌هایی که در ماه‌های بعدی منتشر شد، پیش‌بینی می‌کرد که در نخستین ماه تابستان، سطح تورم به 25 درصد نزدیک شود و در مردادماه، از 25 درصد پایین‌تر بیاید.