گزارش "رضایت بخش"

فرارو- تازه ترین گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته ای ایران، رضایت بخش بود. هم برای ایران و آژانس و هم برای ناظران و رسانه های خارجی. آمریکا هم استقبال محتاطانه ای از این گزارش داشت.

به گزارش فرارو، یوکیا آمانو، مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی، گزارشی 14 صفحه ای به همراه 6 صفحه ضمیمه را درباره برنامه هسته ای ایران منتشر کرد تا علاوه بر تقدیر از همکاری های هسته ای ایران، چه در چارچوب توافق با آژانس و چه در چارچوب توافق ژنو، مهر تاییدی بر عدم انحراف برنامه هسته ای از مصارف صلح آمیز بزند.

این گزارش دیروز در اختیار 35 عضو شورای حکام قرار گرفت تا در نشست فصلی شورای حکام در ۱۲خرداد ماه مورد بحث و بررسی قرار گیرد.

تعهد ایران به توافق با آژانس

در این گزارش آمانو رسما اعلام کرد که ایران 7 گام عملی برای رفع ابهام نسبت به برخی ابعاد برنامه هسته ای ایران را برداشته است.

سال گذشته یوکیانو آمانو، مدیرکل آژانس و علی‌اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی ضمن صدور بیانیه ای مشترک اعلام کردند که دوطرف به توافق رسیده اند تا ابهامات و سوالات آژانس حول محور برنامه هسته ای ایران و ابعاد نظامی احتمالی این برنامه در چارچوبی تعیین شده و با همکاری داوطلبانه ایران رفع شود.

همکاری های ایران و آژانس از آبان ماه سال گذشته در دو گام تعریف شد. گام دوم همکاری های مشترک هم تا 25 اردیبهشت ماه با 7 اقدام، مورد توافق انجام گرفت.

ارائه اطلاعات مورد توافق دو طرف و دسترسی مدیریت‌شده مرتبط با معدن ساغند یزد؛ ارائه اطلاعات مورد توافق دو طرف و دسترسی مدیریت شده مرتبط با کارخانه تغلیظ اردکان؛ تحویل پرسشنامه اطلاعات طراحی (DIQ) به‌روز شده راکتور اراک (IR-40)؛ اتخاذ اقدام در جهت به نتیجه رساندن رهیافت پادمان برای راکتور اراک (IR-40)؛ ارائه اطلاعات مورد توافق دو طرف و تنظیم بازدید فنی از مرکز لیزر لشکرآباد؛ ارائه اطلاعات مواد چشمه source material، که هنوز به ترکیب و خلوص لازم برای ساخت سوخت یا غنی‌سازی نرسیده‌است،شامل واردات چنین موادی به ایران و استخراج اورانیوم از فسفات توسط ایران و ارائه اطلاعات و توضیحات به آژانس به‌منظور ارزیابی اظهاریه ایران در مورد نیاز یا کاربرد توسعه EBW (نسل جدید چاشنی‌های ایمن) 7 اقدامی بود که جمهوری اسلامی ایران برای رفع ابهام نسبت به برنامه هسته ای خود برداشت و آژانس هم آن را تایید کرد.

همچنین آژانس در این گزارش اعلام کرد دو طرف به توافق تازه ای در تاریخ 30 اردیبهشت 1393 دست پیدا کردند تا 3 شهریور 1393 ایران 5 اقدام عملی دیگر را نیز به اجرا در آورد.

5 گامی عملی مورد توافق عبارتند از: تبادل اطلاعات با آژانس در رابطه با ادعاهای مطرح شده در خصوص مبادرت به انفجارات قدرتمند، از جمله انجام آزمایش انفجار قدرتمند در مقیاس بزرگ در ایران؛ ارائه اطلاعات مربوطه مورد توافق و توضیحات مربوط به مطالعات صورت‌گرفته و/یا مقالات منتشر شده در ایران در رابطه با ترابرد نوترون و مدلسازی‌ها و محاسبات مربوطه و استفاده ادعایی از آن‌ها در مواد فشرده؛ ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و انجام هماهنگی‌های لازم برای بازدید از یک مرکز تحقیقات و توسعه سانتریفیوژ؛ ارائه اطلاعات مورد توافق دوجانبه و دسترسی مدیریت شده به کارگاه‌های مونتاژ سانتریفیوژ، کارگاه‌های تولید روتور سانتریفیوژ و تأسیسات ذخیره‌سازی؛جمع‌بندی رهیافت پادمانی در مورد رآکتور40IR-.

مدیرکل آژانس بین المللی انرژی اتمی در بخش دیگری از این گزارش اعلام کرد که «آژانس نبود انحراف در فعالیت های هسته‌ای اعلام شده ایران را تایید می کند.»

در همین حال خبرگزاری کویت در گزارشی در این باره نوشت: «آژانس همکاری ایران در اجرای پنج اقدام مورد توافق برای تضمین ماهیت صلح‌آمیز برنامه هسته‌ای این کشور را مورد تقدیر قرار داده و آن را «گامی به پیش» خوانده است. این خبرگزاری اشاره می‌کند که در گزارش بیست صفحه‌ای جدید آژانس آمده، ایران گام‌های محکمی‌ در راستای همکاری با این نهاد بین‌المللی برداشته است.»

رضا نجفی نماینده ایران در آژانس بین المللی انرژی اتمی هم ضمن ابراز رضایت از گزارش آژانس اعلام کرد که «آژانس توافقی که برای اجرای ۵ گام عملی در نشست سی‌ام اردیبهشت ماه حاصل شد را گامی رو به جلو ارزیابی کرده است.»

تعهد ایران به توافق ژنو

همچنین مدیر کل آژانس در بخش دیگری از گزارش خود اقدامات ایران در چارچوب "برنامه اقدام مشترک" که در ژنو مورد توافق ایران و گروه 1+5 قرار گرفت را مورد بررسی قرار داد.

در این بخش آژانس رسما تایید کرد که جمهوری اسلامی ایران به اقدامات خود متعهد بوده است. آمانو در گزارش خود تاکید کرد که ایران به غنی سازی 6UF (هگزافلورید اورانیوم) با غنای بالاتر از 5 درصد در هیچ یک از تأسیسات هسته ای خود نپرداخته است. در نتیجه فرایند رقیق سازی و تبدیلی که در طی همان مدت انجام شده، ذخایر هگزافلورید اورانیوم ایران با غنای بالاتر از 20 درصد از 209.1 کیلوگرم به 38.4 کیلوگرم کاهش یافته است.

در همین حال «بلومبرگ» در گزارشی به موضوع تأیید کاهش ذخایر اورانیوم با درصد بالای ایران از سوی آژانس اشاره کرد و نوشت: از زمان آغاز روند اجرای توافق‌نامه مقدماتی هسته‌ای، ذخایر اورانیوم با درصد بالای ایران ۸۲ درصد کاهش یافته است.

بنابراین، میزان ذخایر اورانیوم ۲۰ درصدی ایران از ۲۰۹ کیلوگرم در ماه ژانویه به ۳۸.‌۴ کیلوگرم کاهش یافته است. در گزارش آژانس تأیید شده که از زمان گزارش قبلی آژانس و در سه ماهه اخیر، ایران میزان ۱۲۳ کیلوگرم اورانیوم را رقیق و یا تبدیل کرده است. به این ترتیب، ایران تاکنون اقدامات اعتمادساز مشخص را به درستی انجام داده است.

خبرگزاری رویترز هم به نقل از دیپلمات‌ها اعلام کرد که گزارش آژانس تایید می‌کند که ایران در حال تامین نظر جامعه جهانی است و مطابق توافق ژنو در ماه نوامبر ۲۰۱۳ گام‌های لازم را برداشته و زمینه را برای توافق جامع و بلندمدت فراهم کرده است. یکی از دیپلمات‌ها در گفت‌وگو با رویترز تاکید کرده که این گزارش نشانگر تداوم همکاری‌های ایران خواهد بود.

به گفته تحلیلگران سیاسی توافق ایران برای رفع ابهامات موجود پیرامون این موضوعات حساس می‌تواند موجب تقویت پژوهش‌های آژانس در این باره شود و می‌تواند حصول توافق جامع و بلندمدت میان ایران و شش قدرت جهانی برای حل‌وفصل بحران هسته‌ای را هم تسهیل کند؛ بحرانی که بیش از یک دهه است که بر نگرانی‌ها درباره احتمال وقوع جنگی دیگر در منطقه خاورمیانه افزوده است.

مقامات آمریکایی بار دیگر تاکید کرده‌اند که رفع نگرانی‌های آژانس بین‌المللی انرژی اتمی برای ایران امری حیاتی است و در صورت تحقق این امر٬ ایران و شش قدرت جهانی در روز ۲۰ ژوئیه توافق بلندمدت بر سر برنامه هسته‌ای ایران را نهایی خواهند کرد.

با این وجود آمریکایی ها از تازه ترین گزارش آژانس استقبال محتاطانه ای داشتند.

اگر چه سخنگوی سخنگوی شورای امنیت ملی آمریکا اعلام کرد که واشنگتن از توافق اخیر ایران و آژانس برای اجرای ۵ گام عملی تازه استقبال می‌کند اما سخنگوی وزارت خارجه این کشور از اظهار نظر درباره تازه ترین گزارش آژانس پیرامون برنامه هسته ای ایران تا دریافت رسمی این گزارش خودداری کرد.

"ماری هارف"، سخنگوی وزارت خارجه آمریکا دیروز در نشست خبری روزانه خود، ساعاتی پس از انتشار گزارش آژانس بین‌المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران گفت که نمی‌تواند درباره این گزارش نظر بدهد، زیرا این گزارش «هنوز به طور عمومی منتشر نشده است».

وی در پاسخ به سوال یک خبرنگار درباره موضع واشنگتن درباره این گزارش گفت: «این گزارش هنوز به طور عمومی منتشر نشده است، بنابراین نمی‌توانم درباره آن صحبت کنم.»

سخنگوی وزارت خارجه آمریکا در ادامه به سوال خبرنگار که گفت «این گزارش همه جا هست» اینگونه پاسخ داد: «می‌دانم. اما قواعدی هست که باید رعایت شوند.»

هارف در توضیح بیشتر افزود: «من نمی‌توانم درباره اصل موضوع نظری بدهم اما این گزارش هنوز به طور عمومی منتشر نشده است؛ در عین حال، ما از ایران بارها خواسته‌ایم با آژانس برای حل و فصل مسائل همکاری کامل کند.»