توافق شش ماهه هسته‌ای با غرب شدنی است

یک کار‌شناس روابط بین الملل درباره اینکه آیا ایران با آمریکا و سایر کشورهای عضو گروه ۱+۵ ظرف سه تا شش ماه مد نظر مقامات دو کشور می‌توانند به توافق برای حل و فصل مسئله هسته‌ای دست پیدا کنند گفت: زمینه برای دستیابی توافق میان ایران و طرف‌های درگیر در مسئله هسته‌ای و در راس آن آمریکا مهیا است به شرط آنکه دو طرف در این مسئله جدی باشند.

صباح زنگنه در گفتگو با فرارو ضمن بیان این مطلب در باره اظهارات اخیر جان کری وزیر امور خارجه آمریکا که می‌گوید رسیدن به توافق بر سر مسئله هسته‌ای ایران در مدت سه تا شش ماهی که حسن روحانی رییس جمهوری ایران خواستار آن شده امکان پذیر است گفت: ۲۶ گزارش آژانس بین المللی انرژی اتمی درباره برنامه هسته‌ای ایران که در هیچ کدام از آن‌ها انحراف این برنامه تایید نشده است می‌تواند مبنای خوبی برای توافق میان دو طرف باشد.

وی افزود: به هر حال مهم‌ترین نگرانی کشورهای غربی و اعضای گروه ۱+۵، انحراف برنامه هسته‌ای ایران از مصارف صلح آمیز به مصارف نظامی و تسلیحاتی است اما با توجه به اینکه برنامه هسته‌ای ایران زیر نظر آژانس بین المللی اتمی قرار داشته و هر سه ماه یکبار آژانس گزارش‌هایی از این برنامه ارایه می‌کند تاکنون نگرانی‌های مطرح شده سندیتی پیدا نکرده است.

این کار‌شناس روابط بین الملل ادامه داد: بر همین اساس با مبنا قرار دادن گزارش‌های آژانس بین المللی انرژی اتمی که سند عدم انحراف برنامه هسته‌ای ایران از مصارف صلح آمیز به مصارف نظامی و تسلیحاتی است دو طرف در صورت جدیت داشتن و حسن نیت با برداشتن گام‌هایی عملی می‌توانند به توافقی برای حل و فصل نهایی مناقشه هسته‌ای ایران برسند.

زنگنه با تاکید بر اینکه شش تا نه ماه زمان مناسبی برای حل و فصل مسئله هسته‌ای ایران است گفت: در این موضوع دو طرف دغدغه‌های جدی دارند که توجه و تمرکز بر آن می‌تواند زمان دستیابی به توافق میان دو طرف را تسریع ببخشد.

وی افزود: نگرانی و به نوعی دغدغه جمهوری اسلامی ایران به رسمیت شناخته شدن حق هسته ای‌اش بر اساس موازین و قوانین بین المللی است که غنی سازی و دریافت کمک‌های بین المللی برای توسعه این برنامه هم جزء‌ای از آن است. در مقابل نگرانی‌هایی طرف مقابل این است که غنی سازی در ایران از سقف معینی تجاوز نکند و امکان بازرسی دائم از مراکزغنی سازی کشورمان وجود داشته باشد. که تمرکز بر این دغدغه‌ها می‌تواند زمینه توافق میان ایران و گروه ۱+۵ با تعیین سقف زمانی امکان پذیر کند.

این کار‌شناس روابط بین الملل با بیان اینکه به هر حال شرط اصلی برای توافق میان دو طرف حسن نیت و آمادگی برای خاتمه دادن به مناقشه هسته‌ای ایران است گفت: طرف ایرانی جدیت خود را برای مختومه کردن این پرونده کاملا نشان داده است، طرف غربی در صورت آمادگی برای پایان دادن به مناقشه هسته‌ای ایران باید از این فرصت ‌‌نهایت استفاده را ببرد چرا که معلوم نیست که بازهم چنین فرصتی ایجاد شود.

وی درباره اینکه طرف غربی چطور می‌تواند حسن نیت خود را نشان دهد گفت: در گام نخست بازگرداندن پرونده هسته‌ای ایران از شورای امنیت سازمان ملل متحد به آژانس بین المللی انرژی اتمی یعنی بازگشت پرونده هسته‌ای ایران از مسیر غیر عادی و عمدتا سیاسی به مسیر عادی و قرار گرفتن در ریل مباحث فنی و حقوقی می‌تواند سنگ محک حسن نیت طرف غربی تبدیل شود.

زنگنه درباره موانع پیش روی توافق هسته‌ای ظرف مدت زمان مورد نظر مقامات دو کشور ایران و آمریکا گفت: همانطور که تاکنون مشخص شده است راه میانبر در مسیر توافق هسته‌ای ایران با گروه ۱+۵ توافق میان ایران و آمریکا است در صورتی که این دو کشور بتوانند به یک توافق جامعی دست پیدا کنند سایر کشورهای عضو گروه ۱+۵ هم از آن حمایت می‌کنند.

وی افزود: اما توافق میان این دو کشور هم چندان آسان نیست وقتی که بیش از سه دهه از قطع روابط ایران و آمریکا می‌گذرد طبعا حساسیت‌ها نسبت به این رابطه افزایش پیدا می‌کند و عواملی را در مسیر بهبود رابطه میان دو کشور به تحرک وا می‌دارد که شاید مهم‌ترین عامل در این رابطه اسرائیل باشد.

این کار‌شناس روابط بین الملل ادامه داد: اسرائیل از زمان انقلاب اسلامی ایران تاکنون به کرات نشان داده است که علاقه‌ای به بهبود رابطه ایران و آمریکا ندارد و تاکنون در مسیر بهبود این رابطه که تهدیدی برای امنیت خود می‌داند بار‌ها سنگ اندازی کرده است.

زنگنه با تاکید بر اینکه این تنها اسرائیل نیست که از بهبود رابطه ایران و آمریکا ناخشنود است گفت: برخی کشورهای قدرتمند هم مایل نبوده و نیستند که رابطه ایران و آمریکا عادی شود. روسیه و چین و برخی کشورهای اروپایی و کشورهای همسایه همچون ترکیه و اعراب حاشیه خلیج فارس که به نوعی از قطع رابطه ۳۴ ساله ایران و آمریکا به اشکال مختلف سود برده‌اند هم بیشتر از قطع این رابطه استقبال می‌کنند.

وی با تاکید بر این عواملی در دو کشور هم وجود دارند که مانع از بهبود روابط ایران و آمریکا و به طریق اولی پایان دادن به مناقشه هسته‌ای ایران می‌شوند گفت: عواملی که در ایران مخالف بهبودی رابطه میان دو کشور هستند همچنان بدون کوچک‌ترین انعطافی خواستار قطع رابطه میان ایران و آمریکا هستند بدون آنکه هیچ طرح جایگزنی هم ارایه کنند که برای چه و تا کی باید روابط در تعلیق باقی بماند یا چطور این رابطه را باید مدیریت و کنترل کرد این شرایط تقریبا در آمریکا هم حاکم است و گروه‌های ذی نفع که عمدتا مدافعان جنگ هستند از در مسیر بهبود روابط دو کشور سنگ اندازی می‌کنند.

این کار‌شناس روابط بین الملل در خاتمه گفت: با این حال در صورتی که اراده راستینی در میان مقامات دو کشور برای حل مسئله هسته‌ای ایران وجود داشته باشد می‌توان امیدوار بود ظرف شش تا نه ماه‌ مسئله حل شود و در ادامه پرونده روابط دو کشور روی میز مذاکرات گذاشته خواهد شد و زمینه بهبود رابطه ایران و آمریکا فراهم می‌شود.