کریستین ساینس مانیتور: مناقشه اتمی ایران در مسیر سازش

فرارو- دولت ایران در آستانه نخستین سفر حسن روحانی به سازمان ملل لحن سازش به خود گرفته است.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از کریستین ساینس مانیتور، نشانه های آماده شدن ایران و آمریکا برای بهره گیری از انتخاب یک رئیس جمهور میانه رو در تهران جهت شکستن بن بست مذاکرات هسته ای و پایان دادن به یک نسل دشمنی متقابل رو به افزایش است.

دولت ایران با استفاده از اظهارات عمومی، توییت های رسمی و صفحات فیس بوک، تلاش کرده لحنی از سازش و عقلانیت در مورد مسائل مختلف از هولوکاست تا حل بن بست هسته ای را به تصویر بکشد.

حسن روحانی، رئیس جمهور جدید ایران روز جمعه تایید کرد که ایران به دنبال حفظ برنامه هسته ای خود برای تولید برق است اما خواستار گام های جدید در مذاکرات شد. ضمن اینکه علی اکبر صالحی، رئیس سازمان انرژی اتمی روز دوشنبه در وین به آژانس دیده بان هسته ای سازمان ملل گفت که ایران در پایان دادن به مناقشات هسته ای مصمم است.

تضاد شرایط امروز با سال ها لفاظی مجادله ای که از سوی محمود احمدی نژاد، رئیس جمهوری سابق ایران مطرح می شد، از این شدیدتر نمی تواند باشد.

 اخیراً مبادله بی سابقه نامه میان باراک اوباما، رئیس جمهوری آمریکا و روحانی صورت گرفته است. اوباما در گفتگو با ای بی سی نیوز گفت که با همتای ایرانی خود ارتباط برقرار کرده و با بیان اینکه ممکن است ایران در حل بحران سوریه نقشی ایفا کند، گمانه زنی ها در مورد اینکه ممکن است اوباما و روحانی در حاشینه نشست مجمع عمومی سازمان ملل در نیویورک یک دیدار «تصادفی» داشته باشند را تقویت کرد. اگر این اتفاق رخ دهد، نخستین تعامل مستقیم میان روسای جمهوری دو کشور از انقلاب 1979 ایران صورت خواهد گرفت.

یکی از مقامات کاخ سفید روز گذشته گفت که اوباما هیچ برنامه ای برای دیدار با مقامات ایرانی ندارد اما احتمال این امر را به طور کامل رد نکرد.

 رابرت اینهورن که تا ماه می گذشته مشاوره ویژه وزارت خارجه آمریکا در منع گسترش سلاح های هسته ای و کنترل تسلیحات و یکی از اعضای تیم مذاکره کننده هسته ای آمریکا بود، معتقد است تیم قبلی مذاکره کننده ایران واقعا علاقه ای به تعامل هسته ای نداشت. به عقیده وی این تیم از نظر ایدئولوژیک از همسازی با غرب منزجر بود و با «خودفریبی کامل» در مور تاثیر تحریم ها و تصمیم غرب و آمریکا، «با هرگونه سازش مخالفت می کرد.»

 اینهورن که در حال حاضر از تحلیل گران ارشد موسسه بروکینگز است در سخنان اخیر خود در واشنگتن گفت: «رئیس جمهوری جدید ایران خیلی خیلی متفاوت است. وی محمد جواد ظریف، وزیر امور خارجه آمریکا را یکی از بهترین دیپلمات هایی که تاکنون دیده، خواند. وی گفت: «آنها واقعگرا و عمل گرا هستند و هیچ توهمی در مورد شرایط نامساعد اقتصادی که گرفتارش هستند، ندارند.»

 یک چارچوب شکل می گیرد
تحلیل گران می گویند خطوط توافق هسته ای برای پوشش دایمی برنامه هسته ای ایران به طور روزافزونی شفاف است اما موانع چندساله ای در این راه به چشم می خورد. هدف قدرت های جهان ایجاد ساختاری برای برنامه هسته ای ایران است که تنها قادر به تولید انرژی باشد، نه تسلیحات هسته ای. ایران تاکید دارد که برنامه اش تنها با اهداف صلح آمیز پیگیری می شود.

ایران سیگنال هایی از تمایل خود برای توقف حساس ترین فعالیت هسته ای خود- غنی سازی اورانیوم تا غنای 20 درصد- ارائه کرده و بازرسی و نظارت سرزده بیشتر را پذیرفته است. در مقابل اما انتظار دارد آمریکا و دیگر مقامات گروه 1+5 تحریم های اقتصادی را به طور قابل ملاحظه ای کاهش دهند و حق ایارن برای غنی سازی اورانیوم را به رسمیت بشناسند.

چه چیز «قابل قبول» است؟
آنچه هنوز مشخص نیست این است که خطوط قرمز ایران پشت میز مذاکرات چطور با خطوط قرمز آمریکا و گروه 1+5 هماهنگ خواهد شد. مقامات آمریکا بارها اعلام کرده اند که تمام گزینه ها، از جمله گزینه نظامی روی میز هستند و اوباما در مصاحبه اخیر خود با ای بی سی نیوز به ایران هشدار داد که برداشت دیگری از تعامل آمریکا و روسیه در مورد تسلیحات شیمیایی سوریه که تصمیم آمریکا برای حمله نظامی را تغییر داد، نداشته باشد.

 اوباما در ادامه گفت: «آنها نباید چنین درسی بگیرند که اگر ما به سوریه حمله نکردیم، پس به ایران هم حمله نخواهیم کرد. درسی که باید بگیرند این است که امکان حل این گونه مسائل از طریق دیپلماتیک نیز وجود دارد.» اختلاف نظر هر دو طرف در مورد یک چارچوب «قابل قبول» برای برنامه هسته ای ایران از اوایل سال گذشته چندین و چند دور از مذاکرات را تحت الشعاع قرار داده است.

 روح جدید سازش
 کنث کاتزمن، کارشناس امور خاورميانه در مرکز تحقيقات کنگره آمریکا معتقد است اوباما برای نرمش در توافق لغو تحریم ها راه های گریز اجرایی بیشتری نسبت به آنچه تصور می شود، دارد. علیرغم استانداردهای سخت و وقت گیری که کنگره برای کنار گذاشتن کامل برخی تحریم ها اعمال می کند، شاید اوباما بتواند در طول روند مذاکرات، برخی اقدامات آمریکا را تعدیل کند.

کاتزمن در گفتگو با شورای آتلانتیک گفت: «مردم ایران باید درک کنند که تحریم ها یک روزه برداشته نخواهد شد، درست، اما اگر نگاهی به کارکرد تحریم ها بیاندازید، می بینید که رئیس جمهور و بخش اجرایی هنوز هم ملاحظات بسیاری در اعمال تحریم ها دارند.»