دوچرخه‌سواري در شهرهاي ايران همواره موضوعي چالش‌برانگيز بوده است. هم به دليل مواضعي كه بر سر استقرار نظام‌هاي خدمات‌رساني به دوچرخه‌سواران در شهرها وجود داشته و دارد و هم به دليل برخي مخالفت‌ها با دوچرخه‌سواري خانم‌ها. به عبارتي در ايران صحبت از دوچرخه‌سواري فقط به معناي استفاده مردان است كه كسي با آن مخالف نيست اما به محض واردشدن موضوع زنان، محدوديت‌ها نيز خود را نشان مي‌دهند.
نمونه، آن چيزي است كه در مشهد رخ داده و شهرداري به‌رغم تامين امكانات قابل‌تامل و مدرن دوچرخه‌سواري در شهر، از واگذاري دوچرخه به خانم‌ها خودداري مي‌كند. حال آنكه بخش بزرگي از استفاده‌كنندگان از دوچرخه در همين شهر را خانم‌ها تشكيل مي‌دهند. البته شهرداري مشهد براي اين محدوديت نيز چاره‌اي انديشيده كه سيدمحمد پژمان، شهردار مشهد آن را طراحي دوچرخه مخصوص خانم‌ها عنوان مي‌كند. او اميدوار است كه برخي تغييرات در ساختار فيزيكي دوچرخه، آن را به وسيله‌اي براي استفاده خانم‌ها تبديل كند. گفت‌وگوي شرق با شهردار مشهد را در ادامه مي‌خوانيد.
در شهر با خطوط دوچرخه و ايستگاه‌هاي قابل توجهي روبه‌رو شدم كه جالب بود؟
همان‌طور كه مي‌دانيد آلودگي هوا معضل هميشگي شهرهاي بزرگ است كه شهر «مشهد» نيز از اين قاعده مجزا نيست. اين موضوع به‌خصوص در شهرهايي نظير مشهد كه قدم در راه توسعه گذاشته‌اند شدت مي‌يابد كه به همين منظور ما تلاش كرديم همزمان با توسعه خطوط حمل‌ونقل عمومي و مترو، نگاهي هم به بحث دوچرخه‌سواري در شهر داشته باشيم. بنابراين سعي شد با استفاده از تجارب شهرهاي پيشرو در اين زمينه خطوط دوچرخه‌سواري و سامانه‌هاي هوشمند براي عموم شهروندان راه‌اندازي شود.
البته براي عموم كه نيست چون چيزي كه مشاهده كردم ايستگاه‌ها به خانم‌ها دوچرخه نمي‌دهند؟
در شهر مشهد استفاده از دوچرخه براي خانم‌ها متعارف نيست.
پس با چه توجيهي شهرداري اين‌قدر هزينه مي‌كند، در حالي كه مي‌دانيم بيش از نيمي از جمعيت شهر را خانم‌ها تشكيل مي‌دهند؟
البته اين‌طور هم نيست كه ما كلا خانم‌ها را حذف كرده باشيم.
من مطمئنم كه مراكز شما به خانم‌ها دوچرخه اجاره نمي‌دهند در صورتي كه ما قانوني درباره اين اقدام شما نداريم؟
قانوني نداريم و اگر هم سوارشدن بر دوچرخه به قصد حمل‌ونقل انجام شود كسي گيري ندارد اما چون گاهي اين موضوع همراه مي‌شود با برخي اقدامات خارج از عرف خانم‌ها يا افرادي كه دل‌هاي مريضي دارند فعلا اندك محدوديتي اعمال كرده‌ايم.
يعني ممكن است كه در آينده رفع شود؟
به اميد خدا بله، در حال طراحي دوچرخه‌هاي مخصوصي براي بانوان هستيم كه كار طراحي آن تمام شده و در آستانه ورود به بازار مصرف است. اميدواريم با ورود اين دوچرخه‌ها اين مشكل هم برطرف شود، از خانم‌ها هم مي‌خواهيم كه تا آن موقع كمي خويشتن‌دار باشند و با همكاري و رعايت برخي اصول كمك كنند كه اين مشكل حل شود.
درست متوجه شدم كه منظورتان دوچرخه مخصوص خانم‌هاست؟
بله.
اين دوچرخه به چه شكلي طراحي شده است؟
تلاش شده تا با قرار دادن سبدي در پشت صندلي و برخي تغييرات جزيي در بدنه، خانم‌ها را از معرض ديد دور كنند تا مشكل حل شود.
با اين حساسيت شما نسبت به آلودگي و ترافيك شهري چطور است كه شهرداري همچنان به ساختمان‌هاي بدون پاركينگ مجوز ساخت و پايان كار مي‌دهد؟
به قطعيت مي‌گويم كه از سال 1386 هيچ ساختمان بدون پاركينگي مجوز ساخت نگرفته است و ما حتي پايان كار هم نمي‌دهيم. براي هر ميزان فضا هم پاركينگ موردنياز را پيش‌بيني و طراحي كرده‌ايم ولي اگر شما مورد خاصي را مد نظر داريد، بايد بگويم كه احتمالا از ساختمان‌هاي مجوز‌دار پيش از ما بوده است.
آيا در اين طراحي‌ها به موضوع خط افقي شهر و تهديدي كه بلندمرتبه‌سازي براي شهر دارد هم توجهي شده است؟
ببينيد شهر مشهد بيشتر به‌عنوان يك شهر تخت معروف است كه به صورت محدودي مي‌توان در آن ساختمان‌هاي بيشتر از چهار يا پنج طبقه ديد با اين وجود ما ضوابط بلندمرتبه‌سازي را هم تدوين كرده‌ايم كه به مالكان اجازه مي‌دهد زمين‌هاي بالاي 800متر را در صورت نداشت معارض و مشكل سايه‌اندازي بلندمرتبه كنند.
