bato-adv

آیت الله مصباح: روش غرب در دستیابی به علوم ناقص است

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با تأکید بر اینکه علوم غربی برگرفته از حس و تجربه است، تاکید کرد: بعد معرفت‌شناسی باید در اسلامی کردن علوم انسانی مورد توجه باشد.
تاریخ انتشار: ۱۷:۱۵ - ۰۲ خرداد ۱۳۹۱

رئیس موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) با تأکید بر اینکه علوم غربی برگرفته از حس و تجربه است، تاکید کرد: بعد معرفت‌شناسی باید در اسلامی کردن علوم انسانی مورد توجه باشد.

آیت الله محمد تقی مصباح یزدی ظهر سه شنبه در نخستین کنگره بین المللی علوم انسانی اسلامی که در موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) برگزار شد با اشاره به اینکه هرگاه سخن از علوم سکولار برده می‌شود باید هم علوم اسلامی و هم علوم سکولار تعریف شود گفت: ‌تمامی علوم از لحاظ علم بودن برای ما محترم است و اسلام به مسلمانان تاکید کرده که علم را حتی در دور‌ترین سرزمین‌ها بیاموزید.

وی ادامه داد: ‌ما اگر در مقابل علوم غربی موضع گیری داریم و خواستار آن هستیم که دانشگاه‌های خود را از علوم غربی پاک سازی کنیم به خاطر نقص‌ها و کمبودهایی است که در علوم غربی وجود دارد.

عضو جامعه مدرسین حوزه ادامه داد: وظیفه دینی و حس حقیقت جویی ما می‌گوید باید با این کژی‌ها مبارزه کنیم تا حقایق دقیق تری را به دست آوریم.

روش غرب در دستیابی به علوم ناقص است
وی تاکید کرد: ‌آموزه‌های اسلامی دانشمندان اسلامی را به گونه‌ای تربیت می‌کند که می‌تواند از این کژی‌ها برکنار بماند و از این جهت ما امروز روشی را که در غرب برای دستیابی به علوم وجود دارد را روش ناقصی می‌دانیم و در مقابل آن روش‌های جایگزینی را معرفی می‌کنیم که بتواند در مقابل این کژی‌ها ایستادگی کند.

آیت الله مصباح یزدی با اشاره به عمده‌ترین کاستی‌های علوم غربی عنوان کرد: عامل کاستی‌ها درعلوم غربی از وقتی به وجود آمد که کسانی مدعی شدند علم حقیقی تنها چیزی است که با روش حسی و تجربه به وجود آمده باشد و با این تعریف سایر معارف بشری از قبیل فلسفه و اخلاق را از حوزه علوم خارج کردند و پیروی از آن را سلیقه‌ای شمردند.

وی در ادامه با بیان اینکه حوزه‌های معرفتی چه در اصطلاح غرب و چه در فلسفه و اخلاق همه قابل تبیین و اثبات هستند و هر کدام برای خود شیوه خاصی دارند بیان کرد: روش غرب به این معنا است که چیزهایی را که با حواس ظاهری درک می‌کند و شرایط تحقق پدیده‌ها را کنترل و نظریه‌ها که بدست آورده، آن را به سایر موارد مشابه تعمیم دهد.

نماینده مجلس خبرگان رهبری تاکید کرد: از لحاظ معرفت‌شناسی ادراکات حسی بسیار قابل مناقشه هستند و نتیجه قطعی از آن‌ها بعید است به دست آید.

وی ادامه داد: از سویی دیگر وقتی یک پدیده در محیط آزمایشگاهی تجربه می‌شود این مساله مطرح شود که وقتی پدیده الف رخ داد پدیده ب نیز که در شرایطی مانند پدیده الف قرار داشته نیز رخ می‌دهد.

آیت الله مصباح یزدی افزود: این مساله در حالی است که پذیرفتن رابطه علیت یک مساله متافیزیکی و فلسفی است که در نظر دانشمندان غربی اعتباری ندارد در حالیکه بدون قائل بودن به مساله متافیزیک نظریات تجربی لنگ می‌شود.

استفاده از روش تجربی نتیجه قطعی به همراه ندارد
وی تاکید کرد: هنگامیکه بخواهیم بین دو پدیده رابطه‌ای را کشف کنیم باید شرایط یکسان برای آن فراهم شود درحالیکه نمی‌شود تمام شرایط را برای هر دو پدیده به شکل یکسان فراهم کرد و همچنین برخی از شرایط تاثیرگذار نیز وجود دارند که با گذشت زمان کشف می‌شوند پس بنابراین استفاده از روش‌های تجربی هیچ‌گاه نتیجه مطلق نمی‌دهند.

رئیس موسسه امام خمینی(ره) تاکید کرد: با توجه به این موارد درعلوم غربی کژی‌ها و کاستی‌هایی وجود دارد که باید برطرف شود و علوم آن بدون توجه به مباحث متافیزیکی مطرح می‌شود.

وی تاکید کرد: توجه به علوم دستوری و ارزشی مانند رعایت اخلاق در تمام زمینه‌ها مبتنی بر این است که انسان با تمام ابعاد روحی و مادی شناخته شود در حالیکه در علوم غربی تنها به بعد مادی انسان توجه می‌شود.

آیت الله مصباح افزود: اگر ما تنها انسان را موجودی مادی بدانیم ارزش های اخلاقی تنها به دوره عمر یک انسان منتهی می‌شود اما اگر به این نکته توجه کنیم که انسان دارای بعد ارزشمندتری چون روح است که در بعد مادی تاثیر می‌گذارد ارزش‌های اخلاقی شکل نامتناهی به خود می‌گیرد.

وی ادامه داد: علوم طبیعی با بهره گیری از از علوم تجربی از اثبات بسیاری از مسائل عاجز است و باید برای حل این مسائل به متافیزیک توجه داشته باشیم.

عضو جامعه مدرسین حوزه تاکید کرد: با توجه به موضوعات و کاستی‌های مطرح شده به این نتیجه می‌رسیم که پیشرفت علوم و کسب نتایج مطمئن تری و دقیق‌تر در علوم انسانی مرهون این است که ابتدا انسان را به خوبی و در همه ابعاد شناخت و تعامل بین روح و بعد مادی انسان مورد توجه قرار داد.

وی با تاکید بر اینکه برای اثبات بسیاری از مسائل نیاز به روش‌هایی غیر از حس و تجربه داریم بیان کرد: مباحثی مانند عقل، شهود عرفانی و همچنین وحی از جمله این موارد است.

وی تاکید کرد: قبل از انسان‌شناسی باید یک هستی شناسی صورت گیرد و به بعد معرفت‌شناسی نیز توجه ویژه داشته باشیم.

نماینده مجلس خبرگان رهبری با اشاره به مباحث علیت و مطرح شدن این موضوع در مباحث متافیزیکی گفت: ‌در مباحث متافیزیکی اصل تصادف که در برخی از علوم غربی مانند اینکه بوجود آمدن جهان را تصادفی می‌دانند وجود ندارد و همه چیز بر اساس رابطه علی و معلولی است.

وی در ادامه تاکید کرد: ‌ تحول در علوم انسانی در این است که ابتدا معرفت‌شناسی را مورد توجه قرار داده و سپس وارد مباحث متافیزیک شده و سپس به مابحث انسان‌شناسی وارد شویم که هر یک از این موارد مقدمه ورود به مباحث دیگر است.

آیت الله مصباح یزدی بیان کرد: توجه به مباحث معرفتی و بعد روحی و معنوی انسان و مباحث متافیزیکی از جمله مسائلی است که در اسلامی کردن علوم باید بدان توجه شود.

منبع: فرادید
برچسب ها: مصباح غرب علوم
bato-adv
علی بابا
Iran (Islamic Republic of)
۱۴:۴۷ - ۱۳۹۱/۰۳/۰۳
نمیدانم منظور ایشون که بقولی خود علامه دهر هستند کدام علمه؟ ما که هرچه از پیشرفت علم میبینیم درهمه زمینه ها از پزشکی گرفته تا انرزی و اقتصاد و. . . از غرب شروع شده که الآن اینهمه پیشرفت کرده اند.
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۰۷:۳۱ - ۱۳۹۱/۰۳/۰۳
حداقل 30 ساله که این حرف ها را می زنند! و همیجور هی از این حرف ها می زنند. یک زمانی سروش می زد حالا آقای مصباح می زند. اما هیچکدامشان به اندازه سر سوزنی علم تولید نکردند تا صفتی داشته باشد. آخر برای اینکه چیزی صفتی داشته باشد اول باید وجود داشته باشد. شما اول علم تولید بکن بعد معلوم می شود که اسلامیه، غربیه، کافریه و ...
هموطن
United Arab Emirates
۰۷:۰۵ - ۱۳۹۱/۰۳/۰۳
جناب آقای مصباح یزدی با عرض سلام و احترام . با نهایت ادب خدمت شما بزرگوار که یقیناً به عنوان یکی از متفکران و پیشکسوتان علوم دینی ، حکمی ومعرفتی سالها رنج ودشواری تحمل نموده اید و شخصیتی قابل احترام هستید، عرض می نمایم یکی از آفت های شناخت، مطلق فکر کردن است. نیک می دانید تمام واقعیت های عالم بنا به اصل اتصال به ذات خداوند ، یک پدیده به هم متصل و ییوسته است. اگر بنا رابر صحبت های جناب ملاصدرا که شما نیز از همفکران ایشان هستید بگذاریم ، دنیا مجموعه ایست براساس وحدت در عین کثرت. بنا براین عالم مادی وغیر مادی وجود ندارد که بگوییو آنها از عالم غیب خبر ندارند و ما داریم. خیر . عالم ماده بخشی از عالم است که ما توانسته ایم با ابزارموجود آنرا درک کنیم .بخش پنهان آن بخشی است که خارج از توان ابزار ادراکی ماست. پس مشاهده می فرمایید آنها ( غربی ها) تا جایی که توانسته اند با تلاش ، مشقت ، سعی و کوشش وهمت بسیار این بخش ها را بشکافند وتسخیر نمایند. نتیجه اش هم در دنیای امروز کاملاً مشهود است. بی انصافی است که بخواهیم زندگی راحت به همراه ابزار آسایش آنها را با خودمان مقایسه کنیم. فقط یک نکته وجود دارد و آنهم اینکه آنها شاید در بخش متا فیزیک ( همان بخشی که ابزار در آن حیطه محدودیت دارد) خیلی غور نکرده اند . نتایج آن بخش می تواند اثر بخش در هدف کلی یک جامعه باشد. ما ادعا می کنیم در آن بخش خیلی جلوییم وآنها عقب افتاده اند. توجه داشته باشید اگر واقعاً ما راست می گوییم می باید اثرات این پیشرفت چشمگیر مان در بخش رفاهی زندگی امان به چشم بیاید. ولی در عمل چنین چیزی نیست . این همه مشکل واین همه گرفتاری ناشی از عدم صحت و وجودنقص در حرفها و ایده های مااست و با این ادعا ها همخوانی ندارد. اگر به کلام بزرگواران ومعصومین مراجعه شود در بسیاری از جاها معیشت مردم در اولویت قراردارد. تا جایی که امام علی ع می فرماید ورود فقر برابر با خروج ایمان است. در جامعه امروزی برای از بین بردن فقر (فقر در همه زوایای آن) باید با همان ابزاری که غربی ها با آن کار کرده اند کار کنیم. شاهد عینی آن اینکه تمام تکنولوژی های موجود در کشور عیناً در اروپا وغرب تهیه وبه کار گرفته شده است. پس کمی واقع بین باشیم وبیش از حد خود ستایی نکنیم. کلام بنده تایید همه رفتار های آنهانیست .قطعاً ایراداتی هم دارند ولی ما با این همت ضعیف وایده های ناقص ( حداقل در جامعه خودمان ) به نظرم نباید خیلی مدعی شویم.موفق باشید.
یک منگ
United Arab Emirates
۲۲:۳۲ - ۱۳۹۱/۰۳/۰۲
اگر علوم آنها ناقص است، اونوقت علوم ما چیه که به این روز افتادیم؟؟؟؟
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۲۰:۰۴ - ۱۳۹۱/۰۳/۰۲
بزرگوار البته می دانید که در غرب عموم دستاوردهای علمی بشر نسبی هستند، نه مثل آنچه شما می گویید مطلق. بعلاوه غرب به ساحتی از دانش دست یافت. ساحتی که همواره در معرض آزمون است. اما شما در چه ساحتی از علم قرار دارید. به عبارت دیگر ذات نایافته از هستی، بخش .... کی تواند که شود هستی بخش. کشوری که درحال تاتی تاتی کردن علمی است. چگونه به خود جرات می دهد مبانی کشورهای علمی را زیر سئوال ببرد؟
ناشناس
Canada
۱۲:۰۶ - ۱۳۹۱/۰۳/۰۳
چه قدر تحقیر آمیز فکر می کنی تو در مورد خودت و ملتت! چه قدر خود کم بین! متاسفم
مجله خواندنی ها
انتشار یافته: ۸
ناشناس
Iran (Islamic Republic of)
۱۷:۲۷ - ۱۳۹۱/۰۳/۰۲
علم شرقی وغربی!؟ عجب!
کیان
Iran (Islamic Republic of)
۱۸:۰۴ - ۱۳۹۱/۰۳/۰۲
این ها چیزهایی نیست که مختص دنیای اسلام باشد این بحث ها در طول تاریخ فلسفه بوده و هست . اما آنچه که مهم است نتیجه علوم تجربی در دنیای مادی است که می بینیم امروز غرب بسیار از دیگران جلوتر است ؟ همین علم تجربی است که باعث حل بسیاری از معضلات بشری شده است و گمان نمی کنم که جایی علم تجربی ادعای حل مسائل متافیزیکی را کرده باشد . بهر حال دنیای اسلام اگر می خواهد پیشرفت کند به همین علوم تجربی موجود نیازمند است و خودش باید حل مسائل متافیزیکی را به عهده بگیرد
bato-adv
bato-adv
bato-adv
bato-adv