فرارو- همچنان می شنویم که جهان به شکل بنیادینی تغییر کرده و مسائل قدیمی که ذهن ما را به خود مشغول می کردند دیگر اهمیت چندانی ندارند. عصر جدید به مسائلی چون جهانی شدن، اینترنت، افراد غیردولتی که ایفای نقش می کنند، انتشار قدرت، بالندگی آسیا و افت غرب، پایان آرمان گرایی و افزایش عملگرایی می پردازد.
به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از واشنگتن پست، درست است که جهان و سیستم بین المللی همواره در جریان بوده اند، با این حال برخی از پرفشارترین مسائل سال جاری به شکل قابل توجهی آشنا هستند.
مسائل مربوط به نوع رژیم:
واقع گرایان مسائل سیاست خارجي از بی اهمیت بودن دموکراتیک یا استبدادی بودن یک کشور خبر می دهند اما در میان بزرگترین مسائل سال 2012 باید به کشورهایی اشاره کرد که با تغییر سیستم سیاسی و آشفتگی در این زمینه روبرو هستند. در روسیه، ولادیمیر پوتین پس از عملکرد ضعیف در انتخابات پارلمانی ماه گذشته، با انتخابات ریاست جمهوری روبرو است که می تواند بیش از پیش از قدرت وی بکاهد، به خصوص اگر یک رای اعتراضی در دور نخست رای اکثریت را از وی بگیرد و پوتین مجبور به رقابت در دور دوم شود.
بدون توجه به اینکه پوتین چگونه از پس این بحران برمی آید - آیا پیروز می شود یا شکست می خورد- واکنش وی به طرز قابل ملاحظه ای سیاست خارجي روسیه را شکل می دهد و بر سیستم بین المللی نیز تاثیر خواهد گذاشت. یک روسیه آزادتر تمایل بیشتری به ارتباط نزدیک تر با اروپا و آمریکا و اقتصاد باز و نظم سیاسی که آنها خواهانش هستند، خواهد داشت. روسیه ای مستبدتر که با مشتی آهنین حکومت شود نیز احتمالاً ملی گرایی و انزوا را افزایش می دهد.
اصلاحات در جهان عرب نیز تحرکات جدیدی را موجب خواهد شد. برنامه دولت اوباما در عراق برای خروج تمامی نیروهای آمریکایی از این کشور می تواند منجر به آغاز جنگی تازه بر سر قدرت شود و کشور را وارد چرخه درگیری های فرقه ای کند. نمی توان چنین درگیری هایی را محدود به عراق دانست چرا که عربستان، ایران و دیگر قدرت های منطقه ای ممکن است برای حفاظت از منافع خود به شدت در مسائل داخلی این کشور دخالت کنند. در مصر نیز مسیر سیاسی دوره پس از مبارک همچنان با شک و تردید روبرو است.
ضمن اینکه در آسیا آینده رژیم هایی مانند کره شمالی و برمه در هاله ای از ابهام قرار دارد؛ کشورهایی که از نظر استراتژیک برای چین، آمریکا، ژاپن و دیگر قدرت های منطقه از اهمیت ویژه ای برخوردار هستند.
این در حالی است که آمریکا با چالش انتخابت میان «عملگرایی» و «آرمان گرایی» مواجه نیست بلکه تحولات سیاسی در سال 2012 ماهیت نظم جهانی را شکل خواهد داد که آمریکایی ها باید در آن زندگی کنند و طی سال های آتی با آن کنار بیایند.
مسائل مربوط به نیروهای نظامی:
در دوره ای که همه ما از قدرت های نرم و هوشمند می شنویم، طعنه آمیز است که بگوییم برخی از سخت ترین چالش های سال آتی در مورد قدرت های نظامی از مد افتاده خواهد بود. اینکه آیا اسرائیل از قدرت نظامی علیه ایران استفاده خواهد کرد؟ آمریکا چه طور؟ آیا واشنگتن و متحدانش به مداخله در مسائل سوریه برای حفاظت از غیرنظامیان، همانطور که در لیبی اتفاق افتاد پایان خواهند داد؟ سوالات مشابهی در مورد آسیا نیز وجود دارد. و آیا سیاست محوری دولت اوباما در آسیا شامل اقدامات نظامی قابل رویتی که متعهد به انجامشان بود می شود یا این تعهد به تازگی در برنامه دفاعی جدید اوباما با تردید روبرو شده است؟
مقامات پنتاگون از «نظامی زدایی» سیاست خارجي آمریکا سخن می گویند که پس از جنگ های طولانی در عراق و افغانستان کاملاً قابل درک است. اما عقل قراردادی حال بیش از هر زمانی به قدرت نرم اشاره دارد.
مسائل مربوط به اروپا:
قرن، قرن آسیا است، درست است؟ همه آنچه توجهات را به خود معطوف کرده مربوط به بریکس (برزیل، روسیه، هند، چین، آفریقای جنوبی) به اضافه ترکیه می شود. البته نه با چنان سرعتی. یکی از بزرگترین مسائل سال جاری این است که آیا اروپا می تواند با بحران اقتصادی خود کنار آمده و کامل و سالم بماند. این مسئله آمریکا و اقتصادهای جهان را تحت تاثیر قرار می دهد. واقعیت این است که اروپا همچنان یکی از بازیگران بزرگ و حیاتی جهان است. اتحادیه اروپا هنوز بزرگترین اقتصاد جهان را در اختیار دارد. این واقعیت که بسیاری از کشورهای همسایه حتی با وجود شرایط فعلی، خواستار پیوستن به این اتحادیه هستند، بسیار قابل توجه است. ظرفیت نظامی این اتحادیه رو به تضعیف شدن است اما با این وجود اروپا همچنان همان متحدی است که آمریکا در بحران های اصلی، بدان روی می آورد.
ضمن اینکه، مسئله «بروز و رشد دیگر کشورهای جهان» که مورد بحث و بررسی قرار گرفته، بسیار عمومی شده است. سران تجاری آمریکا و دوستان شان در زمینه سیاست، فریفته بازارهای نوظهور شده اند. اما بازارهای نوظهور را نمی توان با قدرت های نوظهور بزرگ یکسان فرض کرد. روسیه دیگر رو به رشد نیست. نقش برزیل در جهان رو به کمرنگ شدن است. فشار ترکیه هنوز نشان داده نشده است. هند در مورد جایگاه آتی خود تصمیمی نگرفته است. حتی چین که بی تردید از بازیگران اصلی جهان محسوب می شود نقش قدرت بزرگ را هنوز ایفا نکرده است. در تقویت اصول نظم جهانی لیبرال، اروپا برای آمریکا همچنان همان متحد کلیدی است. اگر اروپا سقوط کند، تاثیرش بر منافع آمریکا شدید خواهد بود.
برخی کارشناسان بر این عقیده اند که اگر آمریکا با کاهش غیرضروری بودجه دفاعی، بیش از این تضعیف نشود، در عرصه سیاست و اقتصاد باز جایگزینی نخواهد داشت و شاید 2012 سالی باشد که آمریکایی ها درک مجددی از این واقعیت کسب کنند.
