بازگشت آمریکا به برجام

فلاحت‌پیشه با اشاره به اینکه بنده بار‌ها این مسئله را مطرح کرده ام که باید بین ایران و آمریکا یک میز تماس قرمز برقرار شود، تا از این طریق بتوانند سطح تنش بین خودشان را مدیریت کنند، گفت: در دوران جنگ سرد نیز خط تماس قرمز بین آمریکا و شوروی برقرار بود و به همین خاطر بود که جنگ سرد دو طرف به جنگ نرم تبدیل نشد، حال در این مورد رابطه ایران و آمریکا این مسئله بسیار نیاز است، چرا که عوامل آشوب سازی در منطقه وجود ندارند، که می‌خواهند از فضای تنش بین ایران و آمریکا استفاده کنند، تا بتوانند به اهداف خود برسند. اگر این خط تماس قرمز بین دو کشور ایجاد شود، سطح تنش قابل مدیریت است و در این بین نیز دیگر هیچ کسی نمی‌تواند، از این آب گل آلود ماهی بگیرد.

علی قنبری عضو هیئت علمی گروه اقتصاد دانشگاه تربیت مدرس با تاکید بر اینکه از فحوای موافقت رهبری با تمدید مدت زمان بررسی FATF این طور بر می‌آید که ممکن است، گره این موضوع در مجمع باز شود، گفت: با این موافقت به نظر می‌رسد، که راه برای تصویب FATF بعد از دو سال فراهم شود، در حال حاضر شرایط لازم برای این کار محیا شده و به نظر می‌رسد باید هرچه زودتر اعضای مجمع این موضوع را تعیین تکلیف کنند.

فلاحت‌پیشه با اشاره به اینکه در شرایط فعلی ما در حوزه سیاست خارجی باید یک سیاست سه گانه را در پیش بگیریم، یادآور شد: در گام اول حق هرگونه مقابله به مثل برای کشورمان در قبل قضیه ترور وجود دارد، کما اینکه کشورمان در موارد گذشته نیز در زمان و مکان مناسب انتقام خود را گرفته بدون آن که به سیاست‌های کلان کشور آسیبی وارد شود.

وی با بیان اینکه بایدن با صدور سه فرمان اجرایی می‌تواند برجام را احیا کند، اظهار داشت: زمانی که برجام به امضا رسید، مقرر شد ۱۲۴۸ تحریم ایران رفع شود، در زمان اوباما ۹۱۵ مورد از این‌ها رفع شد، اما زمانی که ترامپ بر سر کار آمد، این تحریم‌ها به حالت سابق خود بازگشت، در گام اول بایدن باید این ۹۱۵ تحریمی که بر اساس برجام باید رفع می‌شد، را رفع کند و مابقی آن را نیز در دستور کار خود قرار دهد، در دستور اجرای دوم این ۷۰۰ تحریمی که ترامپ طی این چهار سال علیه ایران وضع کرده را تعلیق نماید و دست آخر نیز تحریم‌هایی که کنگره در این چهار سال نیز وضع کرده را نیز به حالت تعلیق در آورد، هرچند که این تحریم‌ها آنقدر به مانند دو مورد اول مهم نیستند، اما می‌تواند بسیار اعتمادساز باشد.

جاوید قربان‌اوغلی کارشناس مسائل بین الملل با تاکید بر اینکه در حال حاضر ما باید برای شروع مذاکرات مجدد دو نکته را در نظر بگیریم، خاطرنشان ساخت: اول اینکه باید تکلیف خودمان را باید مشخص کنیم، در مورد این موضوع که آیا می‌خواهیم مذاکره کنیم و یا خیر و البته با چه شرایطی، دوم هم اینکه باید تابوشکنی کنیم و با استفاده از دیپلماسی پنهان و عمومی شرایط را برای انجام مذاکرات فراهم آوریم، ما با توجه به لابی گری‌هایی که دیگران بر علیه ما انجام می‌دهند در آمریکا، ما نیز باید دیپلماسی خود را فعال کنیم، زیرا که این لابی گری‌های دیگران می‌تواند به ضرر منافع ملی ما تمام شود.

بعد از مشخص شدن نتیجه انتخابات آمریکا و معلوم شدن کاندیدای پیروز سرونوشت مذاکره ایران و آمریکا چه خواهد شد؟ اگر جو بایدن پیروز شود چه خواهد شد و اگر دونالد ترامپ دوباره به کاخ سفید برود چه خواهد کرد؟

مهدی مطهرنیا استاد دانشگاه با تاکید بر اینکه هدف بایدن از مذاکره با هدف ترامپ هیچ تفاوتی نمی‌کند، بیان داشت: ترامپ در این مدت مدام سعی داشت که برجام را از نظر خود گسترش دهد و حوزه‌های موشکی و منطقه‌ای را نیز به آن اضافه کند که، اما ایران در مقابل چنین چیزی از خود مقاومت نشان داد، اما اگر بایدن پای میزه مذاکره بیاید، علاوه بر دو موضوع فوق، مسائل حقوق بشری را نیز بسیار پر رنگ می‌کند، بنابراین اینکه فکر کنیم با بایدن برجام زنده می‌شود و ورق برمی گردد، فکر بسیار ناپخته‌ای است.

رحمان قهرمان‌پور کارشناس مسائل آمریکا گفت: فرق ترامپ با اوباما در مواجهه با این موضوع آن است که وی می‌خواهد با فشار حداکثری کشورمان را محبور کند که دوباره مذاکره صورت گیرد، حال اینکه اگر بایدن به عنوان رئیس جمهور انتخاب شود، اینکه همین فردای ریاست جمهوریش به برجام بازگردد، چنین چیزی امکان ندارد، زیرا که بازگشت آمریکا به این توافقنامه یک شبه یا یک هفته‌ای امکان ندارد و باید مذاکرات برای آن انجام شود و بحث‌های فنی، حقوقی، سیاسی و همچنین تعهدات دو طرف مورد بحث قرار بگیرد، بنابراین این مسئله ابعاد پیچیده‌ای دارد که به سرعت نمی‌تواند حل شود.

«لغو تحریم‌ها در دستور کار نیست، ولی رییس جمهور دمکرات شاید با با فرمان اجرایی و اختیاراتی که قوانین آمریکا می‌دهد تحریم‌ها را به حالت تعلیق در آورد. ولی با توجه به رویکرد دولت‌های آمریکا نسبت به ایران و نگرانی‌هایی که دمکرات‌ها در حوزه‌های غیر برجامی دارند (که بعضا از جمهوری خواهان هم تند‌تر است) اینکه بدون هیچ ما به ازایی بخواهند این کار را بکنند، بسیار بعید است».

این دو کارشناس، به رغم حمایت از بازگشت آمریکا به برجام ، معتقدند که آمریکا نباید به برجام، همانگونه که الآن هست، بازگردد. بلکه رئیس‌جمهور آینده آمریکا باید از اهرم خروج ترامپ از برجام استفاده کند و در حوزه سایر مسائل مورد اختلاف و نیز در مورد آینده برنامه هسته‌ای به تفاهماتی با ایران برسد.