خبرگزاری آمریکایی خبر داده بهعنوان بخشی از توافق، دولت بایدن موافقت کرده تا پنج شهروند ایرانی که در آمریکا زندانی بودند، آزاد شوند.
این معافیتهای تحریمی که بخش باقیمانده از توافق هستهای ۲۰۱۵ است، اجازه ادامه همکاری هستهای ایران و روسیه در سایتهای هستهای ایران همچون فردو و نیروگاه هستهای بوشهر را میدهد. از اینرو، منتقدان میگویند که با ارائه این مجوز دولت بایدن به تهران اجازه توسعه برنامه هستهایاش را میدهد و به مسکو نیز امکان بهرهمندی اقتصادی از طریق تجارت با سازمانهای تحت کنترل دولت، همچون روس اتم را میدهد.
آخرین تمدید این معافیت ها در تابستان امسال (ماه اوت) از سوی دولت بایدن صادر شده و موعد آتی آن در ماه فوریه (ماه جاری میلادی) است.
اعضای کنگره اعلام کردهاند که انتظار تمدید این معافیتها را داشتند و وزارت خارجه روز جمعه در این رابطه به قانونگذاران اطلاعرسانی کرده است.
طبق دستورالعمل جدید خزانه داری آمریکا، صادرات کالا و فن آوری که در ارتباط با پیشگیری، درمان، تشخیص ویروس کرونا مورد استفاده قرار میگیرند، شامل تحریم نخواهند بود.
همکاریهای صلحآمیز هستهای با ایران، یکی از بندهای توافق هستهای سال ۲۰۱۵ با گروه ۱+۵ است. بر این اساس، دولت وقت آمریکا معافیتهایی را برای برخی از تحریمهای یکجانبه مربوط به صادرات اقلام قابل استفاده در برنامه هستهای به ایران، صادر کرد.
منابع اروپایی و آمریکایی میگویند مقامات دولت ترامپ موافقت با خط اعتباری را به دیدار روحانی و ترامپ مشروط کردهاند. پولتیکو به نقل از منابع آگاه مدعی شد موافقت ترامپ با راه اندازی خط اعتباری، ممکن است به موافقت روحانی برای دیدار با ترامپ بستگی داشته باشد.
درباره سناریو پیشرو درخصوص تمدید معافیت خرید نفت از ایران از سوی هشت کشور با توجه به تحریمهای آمریکا گفت: آمریکا میخواست تا ۱۳ آبان سال گذشته فروش نفت ایران را به صفر برساند که این اتفاق رخ نداد و سناریوی آنها شکست خورد و مجبور شدند که فرصتی به خریداران نفت ایران بدهند، چون آنها هم از خرید نفت ایران منافعی کسب کرده و اگر نفت ایران را نداشته باشند مشکلاتی را خواهند داشت.
آمریکا چند ماه دیگر باید درباره تمدید یا عدم تمدید معافیتهای تحریمی مشتریان نفت ایران تصمیمگیری کند. در نوامبر گذشته، علیرغم اظهارات مقامات آمریکایی پیرامون قطع کامل صادرات نفت ایران، دولت دونالد ترامپ، به هشت کشور مشتری نفت ایران معافیت تحریمی اعطا کرد. در ماه می آینده آمریکا باید درباره تمدید یا عدم تمدید این معافیتها تصمیم بگیرد. تحریمهای ونزوئلا این تصمیمگیری را دشوار کرده است.
در جدیدترین اصلاحیه پیشنویس بودجه سال ۲۰۱۹ عراق، که در پارلمان در حال بررسی است، پارلمان عراق اعتبارات واردات برق را از ۴۲۴.۶ میلیارد دینار (حدود ۳۵۷ میلیون دلار) به ۷۰ میلیارد دینار (حدود ۵۹ میلیون دلار) کاهش داد. این امر بدین معناست که عراق دیگر از ایران برق وارد نمیکند.
واشنگتن، ژاپن و هفت کشور دیگر را به طور موقت - به مدت ۱۸۰ روز- از اجرای تحریمهای نفتی ایران معاف کرده است. اما بنا به گفته تسوکیوکا، پیش از انقضای این مهلت هم پالایشگاههای ژاپن از دولت آن کشور تمدید معافیت را درخواست خواهند کرد.
استمرار فروش نفت ایران به برخی کشورها، معلول چند علت است. نخست آنکه ایران به مشتریان عمده، مانند چین و هند، مشوقهای کمنظیری داده است. علاوه بر تخفیفهای چشمگیر، ایران به هند و چین پیشنهاد کرده بود که نفتش را با نفتکشهای خودش به این کشورها منتقل کند.
اعطای معافیت تحریمی به پروژه آذربایجان به طور تلویحی در فرمان اجرایی که دونالد ترامپ روز دوشنبه امضا کرد، مطرح شده بود. فرمان ترامپ، شامل "معافیت یک پروژه گاز طبیعی" بود که کریدور گاز جنوبی را بدون ذکر نام، توصیف میکند. فرمان مزبور، به قانون کاهش خطر ایران و حقوق بشر سوریه مصوب ۲۰۱۲ اشاره کرد.
" چین به عنوان بزرگترین واردکننده نفت ایران، قطعا در وضعی نیست که تسلیم درخواستهای ترامپ شود. با توجه به همه حرفوحدیثهای جنگ تجاری میان چین و ایالات متحده، چینیها قطعا مایل نخواهند بود که به خاطر شروط وزارت خزانهداری آمریکا، رشد اقتصادیشان را محدود کنند".
«استیون منوشین» وزیر خزانهداری آمریکا روز دوشنبه تایید کرد که این کشور ممکن است در موارد خاص برای برخی از واردکنندگان نفت از ایران، معافیتهای تحریمی موردی صادر کند.
شاید به دلیل روابط تجاری ایران و هند است که استیون منوچین، وزیر خزانهداری آمریکا، اعلام کرد آمریکا در موارد مشخص، اعطای معافیت تحریمی به مشتریان نفت ایران را بررسی خواهد کرد. از آنجا که هند دومین مشتری بزرگ نفت ایران است، بنابراین، این کشور یکی از کاندیداهای اصلی دریافت معافیت تحریمی خواهد بود.
آیا برجام نجات پیدا میکند؟
قرار است که قانون مسدودساز در ششم آگست، یعنی همزمان با اجرای اولین بسته تحریمی آمریکا علیه ایران، اجرا شود. بسته دوم تحریمی، دقیقا پیش از انتخابات کنگره در چهارم نوامبر اجرا خواهد شد.
همزمان با مبهم شدن آینده صادرات نفت لیبی، ونزوئلا و ایران، ناظران معتقدند که عربستان سعودی توانایی لازم برای جبران کمبود نفت این کشورها را ندارد. در نتیجه اگر قیمتهای نفت و به تبع آن قیمت بنزین در آمریکا بیشتر شود، این امر برای جمهوریخواهان و ترامپ در انتخابات میاندورهای کنگره گران تمام خواهد شد.