مهاجرت

مجلس و دولت با اتخاذ تصمیمات غلط باعث فرار نخبگان از کشور شده‌اند؛ کشور‌هایی مثل امارات برای نخبگان ما دام پهن کرده‌اند که حتی این روند دیگر مختص نخبگان و پزشکان نیست بلکه سرمایه گذاران هم در حال ترک کشور هستند.

عضو کمیسیون انرژی اتاق بازرگانی، گفت: وقتی همه هزینه‌ها و پارامتر‌ها بر اساس نوسانات دلار محاسبه می‌شود از کسی که بر اساس ریال و عدد ناچیزی درآمد دارد؛ نمی‌توان انتظار داشت که در برابر وسوسه حقوق بالا در کشور‌های دیگر مهاجرت نکند.

ویدئویی تلخ از گروهی از پزشکان ایرانی که در عمان زندگی می‌کنند در شبکه‌های اجتماعی دست به دست می‌شود.

عمده خریدارانی که قصد خرید داشتند و به در بسته خورده اند، به سمت اجاره خانه خواهند رفت و اتفاقا همین موضوع نیز با تبعات خطرناک ثانویه همراه می‌شود. خطر اول این که با مشکل تورم در بازار اجاره مسکن مواجه خواهیم شد و صاحبخانه‌ها نرخ را بالا می‌برند، خطر دوم، این است که در سایه همین رونق و حباب کاذب در بازار اجاره، شاهد افزایش هجوم اجاره نشین‌ها به مناطق اطراف تهران از جمله پردیس، شهریار، پرند و امثالهم خواهیم بود.

به گفته اغلب فعالان حوزه بهداشت و درمان در کشور، عدم علاقه پزشکان عمومی برای شرکت در آزمون دستیاری یا رفتن به سمت تخصص‌هایی از جمله قلب و عروق، عمدتا به شرایط تحصیل، عدم به روزرسانی قوانین قدیمی، مداخلات غیرتخصصی خلاف قانون، وضعیت نیروی انسانی حوزه سلامت و زنجیره تربیت نیروی متخصص در نظام سلامت کشور است. افزون بر این ها، فشار‌های روانی که در حین گذراندن دوره‌ها به برخی دانشجویان این رشته وارد می‌شود نیز در افزایش نارضایتی‌ها و کناره گیری از تخصص بی تاثیر نیست.

بازیکن پیشین پرسپولیس از ایران مهاجرت کرد.

اقتصاد کشور در سال ۱۴۰۲ نه شفاف بود و نه آزاد، متاسفانه برخی گروه‌ها و افراد خاص، با ارتباط خود به راحتی در حوزه اقتصادی فعالیت می‌کنند، در حالی که برخی دیگر، به هیچ وجه چنین امکانی ندارند. یکی از علل عدم تمایل سرمایه گذاران برای حضور در اقتصاد کشور نیز، همین مسائل است. فارغ از مشکلات داخل کشور که عمدتا به همان سه گانه مرتبط می‌شود، ما درگیر برخی مشکلات خارجی هم هستیم، برای مثال، نتوانسته ایم مسائل مرتبط با سیاست خارجی را به شکل کامل حل کنیم و در برخی موارد، حتی وضعیت بدتر شده است. عدم ارتباط گیری درست ما با کشور‌های اروپایی نیز از جمله مواردی است که به اعتقاد من می‌تواند در سال ۱۴۰۳ به یک پاشنه آشیل تبدیل شود. با توجه به مشکلات متعدد اقتصادی که در سال ۱۴۰۲ داشتیم، کمترین انتظار از دولت این بود که با تقویت روابط اقتصادی با کشور‌های اروپایی و حل مناقشات منطقه ای، فرصتی را برای چشم انداز‌های مثبت سال ۱۴۰۳ ایجاد کند

پس از حوادث ۱۴۰۱ در ایران، دولت کانادا یک امکان اقامتی ویژه صرفاً برای ایرانی‌ها در نظر گرفت که در سال ۲۰۲۳ اجرا و برای سال ۲۰۲۴ نیز تمدید شد. بنابراین، هر ایرانی که با ویزای توریستی یا هر نوع ویزای دیگری وارد کانادا می‌شود، می‌تواند ویزایش را درجا به ویزای کار تغییر دهد و کار کند و مطابق با رویه اکثر کشور پس از پنج سال پرداخت مالیات، درخواست اقامت دائم دهد و شهروندی کانادا دریافت کند.

از سال ۲۰۱۲، شمار اتباع چینی متقاضی دریافت پناهندگی از آمریکا به شکل فزاینده‌ای افزایش یافته و در مجموع به بیش از ۸۵۰ هزار نفر رسیده است.

استعداد‌های جهانی به‌عنوان سفیران پیشرفت، عاملی موثر در ایجاد هم‌افزایی و رشد اقتصادی در سطح جهان شناخته می‌شوند. این افراد، با توانایی‌ها و دانشی که از اقصی نقاط جهان به دنیای جدید خود آورده‌اند، به‌عنوان نمایندگانی از امکانات و ظرفیت‌های فرهنگی، تحصیلی و فنی کشور‌های خود شناخته می‌شوند. این مهاجران متخصص، با عبور از مرز‌ها و فراتر از محدودیت‌های فرهنگی، به تبادل دانش و تجربیات میان اقشار مختلف جامعه می‌پردازند.

ماجرای درخواست پسر قالیباف برای مهاجرت به کانادا در روز‌های منتهی به انتخابات با واکنش‌های گسترده‌ای همراه شد و حتی برخی از تندرو‌ها با استفاده از این موضوع، بهانه‌ای جدید برای حمله به قالیباف پیدا کردند.

طولانی شدن خشکسالی در استان‌های مختلف، اغلب به افزایش میل به مهاجرت در افراد مختلف منتهی می‌شود، افرادی که تمایل دارند در راستای زندگی راحت‌تر به جایی کوچ کنند که دسترسی بهتری به منابع طبیعی داشته باشند. طبیعیست که همه اقشار جامعه امکان یا توان مهاجرت خارج از کشور را ندارند و در نتیجه، کوچ بین استانی را انتخاب می‌کنند. اما با توجه به این شرایط، کاهش تراکم جمعیت در برخی از استان‌ها و افزایش آن در برخی دیگر از استان‌ها چگونه قابل مدیریت است و چه تبعاتی خواهد داشت؟

قائم‌مقام بنیاد ملی‌نخبگان از تفاهم با پلیس برای برخورد با دفاتر مهاجرت ی و جلوگیری از مهاجرت سازمان یافته نخبگان خبر داد و گفت: برخی مجموعه بیزنس یا کسب و کاری در حوزه مهاجرت راه انداخته اند و به طور مثال اگر مهاجرت به یک کشور برای یک فرد ١٠ هزار دلار هزینه دارد این مجموعه‌ها با هزار یا دو هزار دلار این کار را انجام می‌دهند که یقیناً این دفاتر از یک سیستمی تأمین مالی می‌شوند.

محمد فاضلی، جامعه‌شناس درباره پیمایش جدید در مورد وضعیت مهاجرت از ایران گفت: «۵۷.۵ درصد از شرکت‌کنندگان در این پیمایش به مهاجرت فکر می‌کنند؛ یعنی تمایل به مهاجرت دارند، اما کاری برای آن انجام نداده‌اند. این گروه کسانی هستند که به آن‌ها "رفتگانِ جامانده" می‌گویم. یعنی روح آن‌ها رفته است، اما خودشان اینجا هستند. نوعی زندگی در تعلیق را تجربه می‌کنند.»

مهاجرت و فرار مغز‌ها به مثابه خروج سرمایه انسانی می‌تواند اثرات اقتصادی و اجتماعی منفی بسیاری برای کشور داشته باشد. از طرف دیگر بازگشت مستقیم یا استفاده غیرمستقیم از سرمایه‌های انسانی خارج از کشور می‌تواند برای رشد و توسعه اقتصادی اهمیت بسیاری داشته باشد. در این یادداشت نشان داده شده است که هرچه شاخص حمایت از حقوق مالکیت معنوی بالا باشد، آثار منفی خروج سرمایه انسانی جبران می‌شود و کشور از فرار مغز‌ها در واقع سود می‌برد؛ زیرا می‌تواند مجددا در آینده از آن‌ها استفاده کند. به عبارت دیگر هر چه حفظ حقوق مالکیت در کشور مبدأ قوی باشد، آزادی انتخاب افراد برای مهاجرت می‌تواند سودمند هم باشد.

طی سال‌های گذشته اخبار متعددی از فعالیت شرکت‌های دانش‌بنیان که از سوی جوانان با استعداد کشور شکل گرفته‌اند، در تولید محصولات و خدمات خاص در عرصه رسانه‌ها به ویژه تلویزیون مورد بازدید شهروندان قرار گرفته است. از ساخت انواع دارو تا دستگاه‌های «های‌تک» و بخش‌های کلیدی در صنعت. اما همچنان با مشکل کمبود دارو، کمبود تجهیزات، نبود دارو، نبود دستگاه‌های حساس و ... روبه‌رو هستیم.

با توجه به افزایش چشمگیر مهاجرت از کشور، بسیاری از کارشناسان در این خصوص ابراز نگرانی می‌کنند. آمار‌ها نشان می‌دهد که با خروج هر نخبه از کشور، پنج میلیون دلار خارج می‌شود. دکتر سعید معید فرد، جامعه شناس در این باره به فرارو گفت: «در حال حاضر، مهاجرت ‌ها بر اساس براورد‌های مبداء و مقصد انجام نمی‌شود، بلکه بیشتر بر مبنای دافعه‌های مبداء رخ می‌دهد.»

چرا در این وضعیت قرار گرفته‌ایم؟ چرا جوان ما باید از کشور برود؟ چرا ایرانی خارج از کشور، نباید به‌راحتی وارد کشور شود، یک نخبه به دانشگاه برود، کلاسی بر دارد و دوباره به‌راحتی از کشور خارج شود؟ چرا این احساس آرامش برای ایرانیان خارج از کشور، ایجاد نمی‌شود؟ این‌ها پرسش‌هایی است که در نشست مهاجرت نخبگان از سوی دو وزیر و یک معاون رئیس‌جمهوری دولت حسن روحانی، مطرح شد. محمدجواد ظریف، وزیر امور خارجه، علی‌اکبر صالحی، معاون رئیس‌جمهوری و رضا صالحی‌امیری، وزیر ارشاد و سرپرست وزارت ورزش و جوانان در دولت دوازدهم سخنرانان این نشست بودند؛ نشستی که روز گذشته از سوی گروه علوم اجتماعی خانه اندیشمندان علوم انسانی برگزار شد. در همین نشست، کتاب « مهاجرت نخبگان»، نوشته صالحی‌امیری و زهرا خدایی هم رونمایی شد: «برای خروج هر نخبه از کشور، ۵ میلیون دلار سرمایه از دست می‌رود. زیان مالی ناشی از خروج نخبگان از کشور در سال ۹۳، بیش از ۳۸ میلیارد دلار برآورد شده است.

اینکه افراد از شهری به شهر دیگر مهاجرت کنند اتفاق جدیدی نیست، اما این‌که تغییرات اقلیمی دلیل مهاجرت ۸۰۰ هزار نفر از مناطق مرکزی و جنوبی ایران به مناطق شمالی کشور باشد حتما پدیده جدید محسوب می‌شود.

در دو سال گذشته نزدیک به ۸۰۰ هزار نفر از استان‌های جنوبی و حتی مرکزی به استان‌های شمالی کشور مهاجرت کرده‌اند و این پیامد جدی تغییرات اقلیمی در کشور است که می‌تواند ابعاد امنیتی نیز در آینده داشته باشد.