بازگشت معترضان

فرارو- میدان تحریر مصر بار دیگر شاهد حضور مردم معترض است. در همین میدان بود که با پافشاری بر خواسته هایشان انقلاب مصر را آفریدند و دیکتاتوری مبارک را سرنگون کردند؛ حال این میدان به نمادی برای مطالبه حقوق شان تبدیل شده و مردم مصری که سقوط دیکتاتور را مرحله اصلی رسیدن به آرزوهایشان می دانستند، برای نشان دادن اعتراضات خود به حضور شورای نظامی بار دیگر به این میدان بازگشته اند. روز گذشته ده ها هزار معترض مسلمان در این میدان گردهم آمدند و خواستار خروج سریع حاکمان موقت نظامی شدند چراکه حضور نظامیان را مهمترین چالش از زمان سرنگونی حسنی مبارک می دانند.

به گزارش سرویس بین الملل فرارو به نقل از نیویورک تایمز، در این مشارکت گسترده، این نخستین بار بود که اسلام گرایان مصری اینچنین آشکارا و به شدت مسئله حضور نظامیان در قدرت را به چالش کشاندند و توافق در مورد توقف اعتراضات و مبارزات در آستانه برگزاری انتخابات پارلمانی شکسته شد.

پس از آنکه شورای نظامی برای نخستین بار به صراحت از مقاصد خود در جهت کسب نقشی تعیین کننده در سیاست آتی مصر سخن به میان آورد، این توافق زیرپا گذاشته شد؛ زمانیکه این شورا خود را بالاتر از نظارت غیرنظامی دانسته و قوانینی را در جهت حفاظت از حقوق فردی و اقلیت ها به جریان انداخت. و حال اسلام گرایان که طی 9 ماه پس از سرنگونی مبارک در بسیاری از اعتراضات از سوی لیبرال ها شرکت نداشتند، روز جمعه با حضور در خیابان ها واکنشی شدید به شرایط موجود نشان دادند.

محمد ابراهیم، مدرس یک مدرسه مذهبی که کیلومترها راه را برای حضور در این اعتراضات پیموده بود می گوید: «مردم صدها جان را در انقلاب مصر قربانی نکردند که نظامیان ناگهان به میدان بیایند، اگر چنین باشد، معنای برگزاری انتخابات پارلمانی چیست؟»

تظاهرات روز گذشته بیانگر آغاز مبارزه ای جدید میان دو قطب قدرتمند مصری است؛ نظامیان و اخوان المسلمینی که زمانی غیرقانونی بود. همین امر لیبرال ها و چپ گرایان مصری را نگران کرده و به حاشیه کشانده است.

عماد شاهین، محقق مصری در نوتردام که روز جمعه در میدان تحریر حضور داشت با اشاره به اینکه هر یک از دو طرف نقش خود در آینده سیاسی مصر را به تصویر می کشند گفت: «نیروهای نظامی می خواهند با اطمینان از اینکه در آینده نقشی درعرصه سیاسی خواهند داشت، دوره انتقالی را پایان دهند و اسلام گرایان بر این عقیده اند که حتی اگر بتوانند در انتخاباتی سالم پیروز شوند، حضور نظامیان قدرت شان را تحت تاثیر قرار خواهد داد.»

پس از غروب آفتاب، هزاران معترض آماده گذراندن شب در میدان تحریر می شدند که دولت نظامی در بیانیه ای اعلام کرد اهداف راهبردی خود را به کناری نمی نهد اما تا روزهای آغازین انتخابات آتی به بررسی آنها با رهبران سیاسی خواهد پرداخت. این اقدام نشان می دهد این بحث عمیقاً دو قطبی تا زمانیکه رای دهندگان در 28 نوامبر به پای صندوق های رای می روند، ادامه خواهد داشت.

دو عقیده موجود موجب ترس لیبرال ها شده؛ یکی احتمال حاکمیت نظامیان و دیگری سلطه مذهب. اکثر لیبرال ها علیرغم خواسته دموکراتیک اعتراضات که قدرت بخشیدن به غیرنظامیان منتخب بود، روز گذشته در خانه ماندند. در واقع برخی لیبرال ها می خواهند که شورای انتقالی مانند مانعی بر سر راه سلطه مذهبیان عمل کند و پیش از برگزاری انتخاباتی که ممکن است اسلام گرایان پیروزش باشند، لایحه حقوق را اعمال کند.

شاهین در ادامه افزود: «لیبرال ها ترجیح می دهند دوره انتقالی را تداوم ببخشند تا اینکه مجبور به پذیرش نتایج انتخاباتی سالم شوند و همین امر نشان می دهد آنها اطمینان چندانی به قدرت خود در عرصه اجتماعی و سیاسی ندارند و بیشتر مایل به همکاری با کسانی هستند که در حال حاضر قدرت را در دست دارند.»

جنبش ششم آوریل که نیروی محوری اعتراضات بود، یکی از معدود گروه های لیبرالی بود که در تظاهرات روز جمعه حضوری آشکار داشت. این جنبش خواستار انتقال قدرت به پارلمان است. نظامیان در ابتدا متعهد شده بودند که تا ماه سپتامبر قدرت را به یک مقام غیرنظامی تسلیم کنند با این وجود اما انتظار می رود این انتقال قدرت تا سال 2013 یا بیشتر به تاخیر بیافتد. نظامیان در حال حاضر با ترس از تسلط اسلام گرایان به فعالیت های خود ادامه می دهند.

اخوان المسلمین، سازمانی که چند دهه زیر چشمان تیزبین و موشکافی های پلیس، به فعالیت های خود نظم و نظام بخشیده، پنج شنبه شب صدها تن از اعضای سازمان خود را به میدان تحریر فرستاد تا در این محل اردو بزنند، میدانی که حضور پرشور معترضان مصری در آن، سرنگونی مبارک را به دنبال داشت. صبح جمعه بود که اتوبوس های هزاران حامی این سازمان از خارج از قاهره به میدان رسیدند.

اما اخوان المسلیمن تنها گروه اسلام گرای حاضر در میدان نبود. باوجود آنکه اخبارها حاکی از آن بود که اخوان المسلمین دستور ترک میدان را به اعضای خود داده، هنوز هزاران مسلمان دیگر در محل حضور داشتند- اکثرشان سلفی هایی بودند که چادرهای خود را برپا کرده و آماده شب مانی می شدند. معترضان خواستار سرنگونی شورای نظامی حاکم یا خروج محمد حسین طنطاوی، رئیس این شورا هستند.

تمام کسانی که در تظاهرات روز گذشته شرکت کردند به بندهایی از قوانین پایه قانون اساسی در مورد نقش نظامیان اعتراض داشتند. یکی از این بندها به نظامیان نقش ویژه سیاسی «پاسداری از مشروعیت قانون اساسی» را می دهد که بسیاری معتقدند این بند مجوزی برای مداخله در تمام مسائل است. دیگر بندها بودجه نظامیان را از نظارت غیرنظامیان مصون می دارد و اختیارات گسترده ای را در سیاست خارجه به آنها می بخشد.

معترضان معتقدند آنها انقلاب کرده اند و حال نیاز به پاسدارانی ندارند که به آنها بگویند قانون اساسی شان را چگونه بنویسند. برخی از معترضان اعلام کرده اند که از بندهای آزادی مدنی استقبال می کنند اما تنها در صورتی که این بندها از سوی عموم و نه نظامیان مطرح شوند و برخی دیگر خواستار آزادی عمل دولت بعدی در اعمال محدودیت هایی بر تفاسیر قوانین اسلامی هستند.

برخی معترضان نیز با جنبش ششم آوریل همگام شده و با سردادن شعارهای ضد سعودی، خواستار عدم دخالت این کشور در امور مصر می شدند. با وجود آنکه برخی گروه های دیگر شعار اسلامی اسلامی سر داده بودند، دو گروه در نهایت بار دیگر در موضعی مشابه قرار گرفته و شعار مرگ بر حکومت نظامی را فریاد زدند.