یک شرکت هلندی در دریای خزر جزیره مصنوعی می‌سازد

جزیره‌‌ مصنوعی خزر بخشی از طرح گردشگری ۵ میلیارد دلاری "آوازه" در ترکمنستان است. این کشور قصد دارد با این طرح جهانگردان را به سواحل خود جذب کند. فعالان زیست‌محیطی می‌گویند که ساخت این جزیره دریا را آلوده خواهد کرد.

به گزارش دویچه وله، احداث مجتمع گردشگری آوازه در طول ۲۶ کیلومتر ازسواحل جنوب شرقی خزر در اردیبهشت ۱۳۸۶ آغاز شد. در چند ساله‌ی اخیر بیش از ۵۰ هتل و اقامتگاه مجهز در ترکمنستان ساخته شده است. مقام‌های این کشور به رغم بحران مالی دنیا ادعا می‌کنند که ۴۴ ميليارد دلار پروژه‌ی ساختمانی در دست احداث دارند.

روزنامه‌های ترکمنستان همچنین می‌نویسند که کازینوها و مجموعه‌های تفریحی دیگری با نمونه‌برداری از شهر لاس وگاس در سواحل خزر تاسیس خواهند شد. در ساخت مجمتع گردشگری "آوازه"، عمدتا شرکت‌هایی از ترکیه، فرانسه، هلند و ایران فعالیت می‌کنند.

محمد رضا فرقانی سفیر سابق ایران در ترکمنستان می‌گوید، «شرکت ايرانی پارس انرژی چهار طرح مهم در منطقه گردشگری "آوازه" و بندر ترکمن‌باشی ترکمنستان به ارزش صد ميليون دلار اجرا می‌کند.»

روزنامه‌های ترکمنستان خبر می‌دهند که یک شرکت هلندی به نام "وان اورد" ساخت یک جزیره‌ی مصنوعی در سواحل خزر را برای ترکمنستان طراحی کرده است.

یوهانس هفکن‌شید، یکی از مدیران شرکت هلندی در مصاحبه با یک روزنامه محلی در ترکمنستان گفته است: «این جزیره به گونه‌ای طراحی شده که نشان ملی کشور ترکمنستان به صورت برجسته برآن ترسیم شود.»

علی محجوبی رئیس دفتر کلاودیا روت، رئیس حزب سبزهای آلمان که خود یک فعال زیست‌محیطی است، به دویچه‌وله می‌گوید: «ترکمنستان با مشکلات سیاسی، اقتصادی و اجتماعی مواجه است و با نوعی تقلید از شیوخ پولدار عرب، جزیره‌‌ای مصنوعی در آب می‌سازد. این پروژه به پرستیژ حاکمان ترکمنستان برمی‌گردد و در اصل به هدر دادن درآمدهای نفت و گاز این کشوراست.»

جزیره‌ مصنوعی دریای خزر را آلوده می‌کند
اجرای پروژه‌های گردشگری، احداث هتل و جزیره‌ مصنوعی چه آسیب‌های زیست محیطی به دریای خزر وارد خواهد ساخت؟

خبرگزاری مهر از قول محمد رضا فاطمی استاد دانشگاه و عضو هیات علمی دانشگاه علوم و تحقیقات می‌نویسد، اکوسیستم دریای خزر با احداث این جزیره‌ مصنوعی توسط ترکمنستان به خطر می‌افتد.

به نظر این محقق ایرانی «این طرح تهدیدی جدی برای یکی از مهمترین زیستگاه‌های ماهیان خاویاری و فک خزری است و سازه‌های این جزیره ممکن است کل سیستم اکولوژیکی دریای خزر را برهم بزند.»

فاطمی به نگرانی‌هایی اشاره می‌کند که درخصوص ورود فاضلاب این جزیره به دریای خزر پس ازساخته شدن وجود دارد: «این نگرانی تا حدودی بی‌مورد است زیرا در حال حاضر فاضلاب تمام شهرهای شمالی کشور به این دریا ریخته می‌شود.»

علی محجوبی، کنشگر زیست‌محیطی نیز این نظر را تایید می‌کند و به دویچه‌وله می‌گوید: «هرگونه دخالت در اکوسیستم دریای خزر عواقبی دارد. برای اینکه نگرانی‌ها رفع شود، بهتر بود که دولت ترکمنستان به موازات احداث جزیره‌ی مصنوعی طرحی نیز برای تصفیه‌ی فاضلاب و پساب‌های این مجتمع ایجاد کند.»

وی چنین استدلال می‌کند: «ایران تابحال خودش کاری برای کاهش زباله، تصفیه زباله و پساب‌ها انجام نداده و سرمایه‌گذاری نکرده و خزر را به عنوان زباله‌دانی بزرگی دیده که فاضلاب‌ها را هضم می‌کند. دولت باید توضیح دهد که برای حل مشکل مرداب انزلی و جزیره‌ی عاشورا ده و میانکاله تاکنون چه چاره‌ای اندیشیده است. ایران باید بجای این انتقادها در تصفیه فاضلاب‌های خانگی/ صنعتی و جلوگیری از انتقال آنها به خزر اقدام کند. خطرات آلودگی اینها به مراتب بیشتر از خطر ساختن یک جزیره مصنوعی است.»

محجوبی یادآوری می‌کند که دانشمندان محیط زیست ایرانی سال‌هاست دراین‌باره به دولت هشدار می‌دهند اما مسئولان امور به‌جای پرداختن به این‌گونه مسائل، به "گناهان" دیگر همسایگان توجه می‌کنند.

حزب سبز‌‌های آلمان پیش از این در رابطه با مشکلات دریاچه‌ی ارومیه در ایران هشدار داده است و پرسش این است که آیا در رابطه با آلودگی دریای خزر نیز چنین اقدامی‌خواهد کرد؟

علی محجوبی رئیس دفتر کلاودیا روت، رئیس حزب سبزهای آلمان در پاسخ به این سئوال می‌گوید: «اگر زمانی در سواحل دریای خزر مثلاً در روسیه، آذربایجان، ترکمنستان و یا ایران اقدامی علیه آلودگی و برای نجات دریا انجام بگیرد و جنبش‌های اعتراضی و مدنی برای نجات و یا حفظ دریای خزر شکل بگیرند، ما قطعاً همبستگی خواهیم داشت.»

محجوبی از تبدیل زمین‌های زراعی به صنعتی و همچنین شهرک‌سازی و ویلاسازی بی رویه در سواحل خزر در ایران نیز انتقاد می‌کند. وی می‌گوید که جمهوری آذربایجان هم مسبب آلودگی نفتی است:«در روسیه هم اساساً هزینه‌ای برای پاکیزگی محیط زیست صرف نمی‌شود و ولگا عملاً به فاضلاب شهرهای بزرگ روسیه تبدیل شده است.»

محمد باقر نبوی، معاون سابق محیط دریایی سازمان محیط زیست ایران به خبرگزاری مهر می‌گوید: «با توجه به اینکه رژیم حقوقی دریای خزر به طور کامل مشخص نیست نمی‌توان به این موضوع اعتراض کرد. اما بر اساس پروتکل تهران که ایران و ترکمنستان هردو عضو آن هستند، سازمان محیط زیست ایران می‌تواند با طرح این موضوع، خواهان همکاری برای کاهش خسارات شود. از سوی دیگر وقتی در داخل کشورمجوز احداث سازه‌های مشابه به راحتی داده می‌شود، چگونه می‌توان به دیگر کشورها اعتراض کرد؟»

علی محجوبی، کارشناس و فعال زیست‌محیطی هم در پایان صحبت‌های خود نتیجه می‌گیرد که بزرگترین مشکل، عدم آگاهی و خودآگاهی برای نجات منابع آبی دریای خزر در منطقه است و انتقاد یک جانبه هیچ نتیجه‌ای نخواهد داشت. وی پیشنهاد می‌کند که پنج کشور ساحلی دریای خزر، مشترکاً برای حفظ محیط زیست خزر چاره‌اندیشی کنند.