شیرین سوهانی، کارگردان ایرانی، با انیمیشن "در سایه سرو" برنده اسکار ۲۰۲۵ برای بهترین انیمیشن کوتاه شد. نگاهی به کارنامه، سبک هنری و مسیر موفقیت این هنرمند برجسته.
در شبی تاریخی برای سینمای ایران، شیرین سوهانی و حسین ملایمی با انیمیشن "در سایه سرو" موفق به کسب اسکار بهترین انیمیشن کوتاه ۲۰۲۵ شدند. این انیمیشن که روایتی احساسی از زندگی یک ناخدا و دخترش را به تصویر می‌کشد، پیش‌تر نیز در جشنواره‌های بین‌المللی مورد تحسین قرار گرفته بود. اما چگونه سوهانی از طراحی استوری‌بورد به جایگاه یکی از پرافتخارترین کارگردانان ایرانی رسید؟
به گزارش راهنماتو، شیرین سوهانی، کارگردان خلاق و هنرمند برجسته ایرانی، با انیمیشن کوتاه "در سایه سرو" توانست جایزه بهترین انیمیشن کوتاه اسکار ۲۰۲۵ را از آن خود کند. این موفقیت بزرگ، نام او را در کنار بزرگان سینمای ایران قرار داد و نشان داد که استعدادهای ایرانی همچنان در عرصه‌های بین‌المللی می‌درخشند.
تا کنون تنها اصغر فرهادی توانسته بود جوایز اسکار را دریافت کند، اما اینبار سینمای ایران در بخش انیمیشن درخشید. در این مطلب نگاهی به کارنامه شیرین سوهانی و انیمیشن او داریم.
شیرین (فاطمه) سوهانی، متولد ۱۳۶۵، یکی از کارگردانان و هنرمندان تأثیرگذار ایرانی در حوزه انیمیشن است. او تحصیلات خود را در مقطع کارشناسی ارشد رشته انیمیشن از دانشگاه هنر تهران به پایان رساند و از همان ابتدا با تمرکز بر طراحی استوری‌بورد، دکوپاژ، طراحی کاراکتر و تکسچر وارد دنیای حرفه‌ای انیمیشن شد.
سوهانی از همان دوران کودکی علاقه عمیقی به نقاشی و هنر داشت و برخلاف نگاه سنتی جامعه، مسیر خود را در هنرستان و سپس دانشگاه هنر تهران ادامه داد. او ابتدا در رشته صنایع دستی تحصیل کرد، اما خیلی زود متوجه شد که علاقه واقعی‌اش در دنیای طراحی و انیمیشن نهفته است. این علاقه باعث شد که وارد مسیر انیمیشن شود و در دوران کارشناسی ارشد، با اشتیاق و پشتکار دانش و مهارت‌های خود را در این زمینه تقویت کند.
سوهانی فعالیت حرفه‌ای خود را ابتدا به عنوان کارآموز در استودیوهای انیمیشن آغاز کرد و سپس در پروژه‌های متعددی به عنوان طراح استوری‌بورد، کاراکتر و مدیر تولید فعالیت کرد. یکی از مهم‌ترین کارهای او انیمیشن کوتاه "پنکه" بود که پروژه فارغ‌التحصیلی او محسوب می‌شد و در جشنواره‌های مختلف بین‌المللی مورد تحسین قرار گرفت.
پس از آن، او در استودیو برفک فعالیت کرد و در پروژه "بدو رستم بدو" (به کارگردانی حسین ملایمی) وظایف مهمی از جمله طراحی فضا، کامپوزیت و مدیریت تولید را بر عهده داشت. همکاری او با ملایمی ادامه پیدا کرد و آنها به‌تازگی کارگردانی مشترک یک انیمیشن کوتاه دیگر را نیز آغاز کرده بودند که حالا با موفقیت چشمگیری روبه‌رو شده است.
سوهانی در آثارش به جزئیات بصری و طراحی دقیق کاراکترها اهمیت زیادی می‌دهد. رویکرد او ترکیبی از رئالیسم شاعرانه و سبک مینیمال است که در عین سادگی، احساسات عمیقی را منتقل می‌کند. فضای آثار او معمولاً بر روایت‌های انسانی، درونی و احساسی متمرکز است که تأثیرگذاری زیادی بر مخاطب دارد.
آخرین و مهم‌ترین موفقیت شیرین سوهانی، کسب جایزه بهترین انیمیشن کوتاه اسکار ۲۰۲۵ برای فیلم "در سایه سرو" است که او به‌صورت مشترک با حسین ملایمی کارگردانی کرده است. این انیمیشن که محصول کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان است، داستان یک ناخدا را روایت می‌کند که از اختلال استرس پس از حادثه (PTSD) رنج می‌برد و همراه با دخترش در یک خانه محقر کنار دریا زندگی می‌کند. آنها در مسیر زندگی با چالش‌هایی سخت روبه‌رو می‌شوند که جنبه‌ای دراماتیک و انسانی به داستان می‌بخشد.
"در سایه سرو" پیش از اسکار، در جشنواره‌های بین‌المللی مهمی مثل ترایبکا، لس‌آنجلس و انیمایو اسپانیا جوایز متعددی را کسب کرده بود و بسیاری از منتقدان آن را یکی از بهترین آثار کوتاه سال دانستند.
سوهانی و ملایمی به دلیل مشکلات دریافت ویزا، تنها چند ساعت قبل از شروع مراسم اسکار به لس‌آنجلس رسیدند. وقتی نام آنها به‌عنوان برندگان اسکار خوانده شد، در میان تشویق بی‌وقفه‌ی حاضران، مجسمه طلایی اسکار را در دست گرفتند. حسین ملایمی در سخنرانی خود گفت:
"این یک معجزه است. اگر استقامت کنیم و وفادار بمانیم، معجزه‌ها رخ خواهند داد."
این موفقیت تاریخی، نام شیرین سوهانی را در کنار دیگر برندگان اسکار ایرانی مانند اصغر فرهادی قرار داد و جایگاه او را در دنیای انیمیشن تثبیت کرد. بدون شک، این تنها آغاز مسیر درخشان او در سینمای انیمیشن خواهد بود.
انیمیشن کوتاه "در سایه سرو"، ساخته مشترک شیرین سوهانی و حسین ملایمی، روایتگر داستانی عمیق از تروما، انزوا و امید است، با روایت تأثیرگذار و سبک بصری منحصر‌به‌فردش، تحسین جهانیان را برانگیخت و جایگاه ویژه‌ای در تاریخ سینمای ایران کسب کرد.
"در سایه سرو" داستان یک ناخدای بازنشسته است که پس از جنگ، دچار اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) شده و همراه با دخترش، در خانه‌ای محقر و دورافتاده کنار دریا زندگی می‌کند. این دو شخصیت، در انزوای خودساخته‌شان، با چالش‌های زندگی دست‌وپنجه نرم می‌کنند و در میان روزمرگی‌های تلخ و سنگین، روزنه‌ای از امید را جستجو می‌کنند.
در حالی که آثار بسیاری به تأثیرات جنگ و آسیب‌های روانی آن پرداخته‌اند، "در سایه سرو" توانسته با نگاهی متفاوت و اجرای هنرمندانه، روایتی جدید و منحصربه‌فرد ارائه دهد. لحظه‌ای غیرمنتظره، که در دل تاریکی رخ می‌دهد، به نقطه اوج داستان تبدیل شده و پیامی از همبستگی، مقاومت و امید را به مخاطب منتقل می‌کند.
یکی از برجسته‌ترین نقاط قوت "در سایه سرو"، استفاده هوشمندانه از سبک انیمیشن و تصویرسازی است. فضای بصری ساده اما تأثیرگذار این انیمیشن، در کنار موسیقی احساسی و دراماتیک، حس عمیقی از تنهایی، بحران و در نهایت رهایی را منتقل می‌کند.
تصاویر ماندگار، از جمله صحنه‌هایی که به نهنگ سرگردان در دریا و کشتی غرق‌شده در مه می‌پردازند، نه‌تنها از نظر زیبایی‌شناسی چشم‌نواز هستند، بلکه لایه‌های عاطفی و نمادین فیلم را نیز تقویت می‌کنند. این هماهنگی میان فرم و محتوا، "در سایه سرو" را به یک تجربه بصری و احساسی بی‌نظیر تبدیل کرده است که مخاطب را تا پایان درگیر می‌کند.
اگرچه داستان "در سایه سرو" در برخی لحظات رویکردی کم‌دیالوگ و مینیمالیستی دارد، اما رابطه عمیق میان ناخدا و دخترش به‌خوبی پرداخته شده و احساسات انسانی را با ظرافت و تأثیرگذاری فوق‌العاده‌ای به نمایش می‌گذارد. این اثر توانسته با ترکیب لحظات تلخ و اندوه‌بار با لحظات نادر امید و همبستگی، روایتی فراموش‌نشدنی خلق کند.
"در سایه سرو" در رقابتی نزدیک با انیمیشن‌های برجسته‌ای همچون "Beautiful Men" و "Magic Candies" توانست عنوان بهترین انیمیشن کوتاه اسکار ۲۰۲۵ را به خود اختصاص دهد. این موفقیت، نه تنها افتخاری بزرگ برای تیم سازنده، بلکه گامی مهم برای انیمیشن ایرانی در عرصه جهانی محسوب می‌شود.
"در سایه سرو" ثابت کرد که یک داستان عمیق و تأثیرگذار، حتی با بودجه‌ای محدود و در قالبی مینیمالیستی، می‌تواند قلب مخاطبان سراسر جهان را لمس کند. این انیمیشن، نه‌تنها بازتابی از درد، جنگ و انزوا است، بلکه نشان‌دهنده امید، عشق و پیروزی بر تاریکی‌ها نیز هست.
اسکار ۲۰۲۵، نقطه عطفی در کارنامه شیرین سوهانی و حسین ملایمی شد و نشان داد که انیمیشن ایرانی توانایی درخشش در معتبرترین جشنواره‌های جهانی را دارد.
