منافع ملی در قربانگاه دوقطبی‌ها

رحمن پاداش (فعال سیاسی-اجتماعی)؛ سال‌ها از پایان جنگ سرد و به تبع آن جهان دو قطبی می‌گذرد و قدرت‌های نوظهور جهانی دستاورد‌های خود را در معرض دید جهانیان گذاشته و روابط خود را بر اساس منافع و مصالح ملی خود تعیین می‌کنند. با این حال در کشور ما هنوز بر روی تعدادی از مسائلی که با منافع ملی مرتبط هستند به توافق نرسیده، با ایجاد «دو قطبی‌های» کاذب منافع ملی کشور را معطل کرده، فرصت‌های بی‌شماری را از دست داده، سالیانه میلیارد‌ها دلار سرمایه داخلی دود هوا شده و از ورود میلیارد‌ها دلار سرمایه جهت سرمایه‌گذاری در بخش‌های زیرساختی ممانعت می‌شود.

تضمین منافع و اقتدار ملی موضوعی است که در هر شرایطی و در هر دولتی باید در راس امور باشد؛ چه دولت دکتر روحانی بر سر کار باشد و چه دولت مرحوم رییسی و چه دولت دکتر پزشکیان. با این حال به نظر می‌رسد در کشور ما، منافع ملی دستمایه بازی‌های سیاسی «قطب‌گرایان» شده است. به عنوان مثال؛ در زمانی که تیم مذاکره‌کننده هسته‌ای مشغول مذاکره با ۱+۵ بودند مخالفین برجام با ایجاد «دو قطبی» مذاکره/عدم مذاکره از هر اهرمی استفاده کرده تا مانع تصویب برجام شوند در حالی که همین‌ها در شرایط فعلی که تصمیم مقامات نظام بر عدم مذاکره با آمریکا شده بر پرهیز از هر گونه «دوقطبی» سازی تاکید می‌کنند.

این سطح از تناقض و به بازی گرفتن منافع ملی و سیاسی‌بازی را شاید تنها در کشور ما بتوان مشاهده کرد. این دوقطبی‌ها نه تنها در مسایل سیاسی بلکه در اکثر شئونات زندگی اجتماعی شهروندان خود را نشان می‌دهد؛ از اقتصاد و فرهنگ تا حتی ورزش و مسایل امنیتی. از آن‌جایی که دوقطبی‌های ایجاد شده منافع ملی کشور را گرو گرفتند، به بررسی تاثیر آنها بر جنبه‌های مختلف منافع و اقتدار ملی می‌پردازیم؛

 ۱. وحدت ملی

مادامی که بین خواص سیاسی کشور دوقطبی به وجود آید، این موضوع به سطح جامعه کشیده شده و سبب می‌شود برج وفاق، همبستگی و وحدت ملی تَرَک بردارد. به خصوص در شرایط فعلی که کشور در معرض انواع تهدیدات و بحران‌های سیاسی، اقتصادی، فرهنگی و امنیتی قرار دارد و بیش از هر زمانی نیازمند وفاق و وحدت ملی در جامعه هستیم.

 ۲. بحران‌های سیاسی

دو قطبی شدن جامعه ضمن افزایش شکاف‌های سیاسی بین مردم و حاکمیت سبب بروز بحران‌های جدید سیاسی گشته به قسمی که در مواقع ضرورت راه را برای حل مسایل کلان و تصمیم‌گیری‌های مهم کشور بسته و سبب بن‌بست در نظام سیاسی می‌شود

 ۳. امنیت ملی

مهمترین فاکتور اقتدار ملی حمایت‌های مردم از نظام سیاسی می‌باشد. این دوقطبی‌ها سبب دلسردی و روی‌گردانی مردم از نظام سیاسی و تضعیف امنیت ملی می‌شود.

 ۴. توسعه اقتصادی

توسعه اقتصادی در گرو توسعه سیاسی و همبستگی ملی می‌باشد. در حالی که «دوقطبی‌سازی» در مورد مسایلی که با اقتصاد و معیشت مردم سروکار دارد سبب نارضایتی‌های اجتماعی، افزایش فقر و نابرابری، افزایش شکاف فقیر-غنی، بی ثباتی اقتصاد، مهاجرت سرمایه‌داران و کارآفرینان و در نهایت کاهش سرمایه‌گذاری خارجی شده که می‌تواند به طور مستقیم یا غیرمستقیم منافع ملی را تحت تاثیر قرار دهد.

 ۵. نفوذ دشمنان

در شرایطی که جامعه دو و چند پاره شود و جناح‌ها و نخبگان سیاسی درگیر بازی قدرت شوند بازیگران خارجی با حمایت از یک دسته بر طبل تفرقه کوبیده و ضمن پیگیری منافع خود سبب وارد شدن خسارات زیادی به منافع ملی و در نهایت تضعیف حاکمیت ملی می‌شوند.

چنانچه گفته شد این دو قطبی‌ها باعث وارد شدن خسارات زیادی به بخش‌های مختلف کشور شده و امنیت و منافع ملی را هدف قرار داده است. ضرورت دارد در مسایلی که باعث ایجاد دوقطبی در جامعه شده و بین نخبگان سیاسی در مورد آنها اختلاف نظر وجود دارد ضمن توسعه و ترویج فرهنگ گفت‌و‌گو و تقویت نهاد‌های مدنی جهت آموزش نیرو‌های سیاسی از ظرفیت‌های قانونی همچون مراجع مستقیم به نظرات مردم برای حل آنها بهره برد.