تقی اَرانی (۱۳ شهریور ۱۲۸۱ – ۱۴ بهمن ۱۳۱۸) مارکسیست، تئوریسین، نویسنده و شیمی‌دان اهل ایران بود. وی از اعضای برجسته گروه پنجاه و سه نفر بود که از اواخر سال ۱۳۱۵ تا اوایل سال ۱۳۱۶ به تدریج دستگیر و در زندان موقت تهران و قصر زندانی شدند. در این دادگاه، احمد کسروی وکیل مدافع تسخیری ارانی بود. قاضی، ارانی را به ۱۰ سال حبس عادی محکوم کرد، اما او تا دم مرگش، این محکومیت را در همان سلول‌های انفرادی تحمل کرد و تا هنگامی که در ۳۶ سالگی در زندان به قتل رسید یک هزار و یک روز حبس کشید؛ ۲۲۲ روز در صحن عمومی زندان، ۸۱ روز در انفرادی‌های معمولی و ۶۹۸ روز در انفرادیِ اتاق مرگ. (منابع تصویری با کیفیت و متعدد از چهره‌های سیاسی پهلوی اول در دسترس نیست و از بابت کیفیت پایین تصاویر پوزش می خواهیم)
