یلدا چگونه نام‌گذاری شد؟

یک تاریخ‌دان گفت: قطعا ایرانیان در عهد کهن، با دقت تمام از حرکت زمین به دور خورشید و وضعیت آن آگاهی داشته‌اند، که شب یکم دی را «یلدا» یعنی شب زایش نور و خورشید نامیده‌اند. 

به گزارش ایلنا به نقل از موسسه فرهنگی و مطالعاتی بزرگمهر حکیم، محمد رسولی شاهنامه‌شناس با اشاره به این نکته که جشن‌های ایران در عهد کهن، همه ریشه و دلیل و حکمت علمی داشته‌اند، اظهار داشت: این دلایل نشان از دانش ژرف و عمیق ایرانیان در آن دوردست‌های تاریخ دارد، به راستی که دانش بسیار زیادی برای تعیین دقیق زمان این جشن‌ها لازم بوده است و نشان می‌دهد که ایرانیان چنان دانش و آگاهی زیادی داشته‌اند که آدمی به شگفت می‌آید. 

این تاریخ‌دان افزود: منظور آن است که زمان‌گذاری این جشن‌ها، به طور قراردادی و وضعی نبوده است، بلکه کشفی بوده است! 

وی ادامه داد: یعنی ایرانیان در چند هزار سال پیش، از حرکت اجرام آسمانی و وضعیت قرار گرفتن خورشید نسبت به زمین، به طور دقیق آگاه بوده‌اند که می‌توانستند مقاطع خاص این وضعیت را بدانند و متناسب با تغییراتی که در زمان زمین داده می‌شد، مناسبت‌های ویژه و خاص نجومی را معین و تعیین کنند، که یکی از آن‌ها «یلدا» است! 

یلدا چه وضعیتی است؟ 

این تاریخ‌دان گفت: در نیم کره شمالی زمین، که ایران بزرگ هم در آن قرار دارد، بر اساس گردش زمین به دور خورشید، دو تعادل و دو انقلاب داریم! 

رسولی بیان داشت: این دو تعادل در جشن نوروزگان یعنی اول فروردین و در جشن مهرگان یعنی اول مهر ماه است. 

وی در ادامه گفت: اما از اول مهر، دوباره به تدریج شروع به کاهش طول روز و افزایش طول شب می‌شود. هر روز مقداری به طول شب اضافه می‌شود که اوج آن در ۳۰ آذر است. از روز یکم دی به تدریج به طول روز افزوده می‌شود و از مدت شب کاسته می‌شود. 

این نویسنده کتاب «چهارشنبه سوری و یلدا» توضیح داد: اینکه در شب یکم دی، افزایش روز و روشنایی بیشتر می‌شود را، زایش نور و روشنایی گفته‌اند که درست هم می‌باشد، در اساس معنی یلدا هم همین است. 

رسولی گفت: باید توجه داشت که ایرانیان در عهد کهن یعنی چند هزار سال پیش، با دقت تمام از حرکت زمین به دور خورشید و وضعیت آن آگاهی داشته‌اند که این شب را «یلدا» یعنی شب زایش نور و خورشید نامیده‌اند.