شنبه آسمان شهاب باران می‌شود

مهندس مسعود عتیقی با بیان مطلب فوق، اظهار کرد: در بین بارش‌های سالانه، برخی بارش‌ها پر تعداد هستند که از میان آنها می‌توان به بارش‌های شهابی دوپیکری و یا جوزایی (Geminids meteor shower) در آذرماه و بارش رُبعی یا کوادرانتی (Quadrantids) در دی ماه اشاره کرد.

به گزارش ایسنا، وی افزود: بارش‌های شهابی پاییزی سال ۱۴۰۳ از جمله بارش شهابی پیش رو یعنی بارش جوزایی متاسفانه با توجه به نزدیکی به وضعیت ماه کامل و نور زیاد و مزاحم ماه، شرایط خوبی برای رصد نداشته و ندارد، ولی خوشبختانه به دوستداران رصد شهاب‌ها در آسمان تاریک نیمه دوم سال می‌توان این خبر خوشحال کننده را داد که بارش شهابی رُبعی با عدم حضور ماه در آسمان نیمه شب تا صبح، در زمان اوج بارش ربعی وضعیت خوبی برای مشاهده خواهد داشت.

عتیقی خاطر نشان کرد: درباره عامل بارش‌های شهابی این گونه می‌توان گفت که عامل این بارش‌ها، دنباله‌دار‌ها و ذرات به جا مانده از آنها هستند، ولی در بارش دوپیکری و همچنین بارش رُبعی منشأ بارش قدری غیر عادی بوده و به جای دنباله‌دار به نام «سیارک‌ها» به عنوان عامل بارش شهابی برخورد می‌کنیم.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران افزود: در بارش دوپیکری سیارک «فایتون ۳۲۰۰» به عنوان عامل این بارش زیبا مطرح است.

مدار سیارک ۳۲۰۰

عتیقی یادآور شد: نام بارش‌های شهابی از محل قرارگیری کانون بارش (Radiant) در آسمان، گرفته شده است؛ به طور مثال در بارش دوپیکری، کانون بارش در کنار پای ستاره «سر پیکر پیشین» (Castor ستاره آلفا صورت فلکی دوپیکر) قرار دارد و به همین دلیل به آن بارش شهابی دوپیکری می‌گویند.

ایده ذهنی هنرمند از سیارک فایتون۳۲۰۰؛ به رنگ آبی و دم گرد و غبار آن توجه کنید.

وی اضافه کرد: از امتداد خلاف جهت حرکت شهاب‌ها در آسمان همواره به یک نقطه واحد می‌رسیم که به رادیانت یا کانون بارش مشهور است و شهاب‌هایی که به این نقطه ختم نشوند، به عنوان شهاب پراکنده در هر بارش شهابی شناخته می‌شوند. 

این فعال حوزه نجوم آماتوری ایران با اشاره به زمان اوج بارش دوپیکری، گفت: لحظه اوج بارش دوپیکری امسال ۳۰ دقیقه بامداد شنبه ۲۴ آذرماه جاری است.

به گفته وی همه ساله مشاهده ۱۵۰ شهاب در ساعت، در زمان اوج بارش دوپیکری تخمین زده می‌شد، ولی این تخمین برای بارش دوپیکری سال ۱۴۰۳، ۱۲۰ شهاب است؛ هر چند که همانگونه که اشاره شد، وضعیت نور زیاد و مزاحم ماه در آسمان حتی با وجود دور شدن از شهر‌ها و قرار گرفتن در مناطق کوهستانی و کویری، شرایط مطلوبی را برای مشاهده شهاب‌های دوپیکری فراهم نخواهد کرد.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اضافه کرد: شهاب‌های متعلق به بارش‌های شهابی دیگر (مانند بارش پِرساووشی در تابستان) در ارتفاع بسیار بالاتر (حدود ۱۰۰ کیلومتری زمین) می‌سوزند؛ اما مشاهدات نشان می‌دهد که شهاب‌های دوپیکری از شهاب‌های متعلق به دیگر بارش‌های شهابی چگال‌تر هستند و این نکته به آنها اجازه می‌دهد تا قبل از سوختن، تا حدود ۴۶ کیلومتری سطح زمین با سرعت ۳۵ کیلومتر بر ثانیه پایین بیایند!

عتیقی یادآور شد: به عنوان یک آسیب باید گفت که بیش از طی یک دهه اخیر که مجموعه‌های توریستی به فعالیت‌های رصدی و نجومی روی آورده‌اند؛ متاسفانه در پاییز امسال تبلیغات زیادی درباره رصد بارش‌های شهابی از جمله بارش دوپیکری (جوزایی) داشته‌اند!

وی تاکید کرد: با توجه به وضعیت نور ماه، نمی‌توان متوقع شهاب‌های زیادی بود و اینگونه برنامه‌ها آسیب جدی به روی آوری عمومی و علاقه‌مندسازی مردم خوبمان به‌ویژه جوانان و نوجوانان به دانش کهن و آسمانی اخترشناسی وارد خواهد کرد.

عتیقی اضافه کرد: به همین دلیل انجمن نجوم آماتوری ایران و مراکز فعال نجومی کشور هیچ گونه برنامه رصدی برای رصد بارش‌های پاییزی ۱۴۰۳ در زمان اوج بارش اجرا نکردند.

مدیر انجمن نجوم آماتوری ایران اظهار کرد: به نظر می‌رسد استفاده از نظرات کارشناسان و دنبال کردن اخبار علمی دقیق رویداد‌های نجومی از جمله چنین گفت‌و‌گو‌های رسانه‌ای می‌تواند به آژانس‌ها و مراکز توریستی مورد اشاره کمک کند تا اگر علاقه‌مند به فعالیت در این زمینه هستند، با نگاه علمی و دقیق‌تر نسبت به اجرای چنین برنامه‌هایی در آینده اقدام کنند.