کیهان: گره روابط ایران با چین و روسیه به دست پزشکیان باز نمی‌شود

روزنامه کیهان در مطلبی پزشکیان را بی تاثیر در سیاست خارجی ندانست اما معتقد است که باز کردن گره های روابط ایران با چین و روسیه کار پزشکیان نیست.

این روزنامه نوشت: نشریه آمریکایی می‌گوید: پیروزی پزشکیان اهمیت چندانی برای آمریکا ندارد، اما او می‌تواند آمریکایی‌ها را سورپرایز کند (!) 

فارن‌افرز به قلم ولی نصر (مشاور دولت اوباما) و یک ایرانی‌تبار دیگر نوشت: در انتخابات سال ۲۰۲۱ ایران، سید ابراهیم رئیسی؛ با کسب بیش از ۷۰درصد آرا در انتخاباتی که به دقت برگزار شده بود، پیروز شد. در انتخابات مجلس هم محافظه‌کاران کنترل مجلس در دست داشتند اما پس از سانحه سقوط بالگرد رئیس‌جمهور و هیئت همراه، تحولات جدید به وقوع پیوست. برخلاف سال ۲۰۲۱، مسعود پزشکیان اصلاح‌طلب توانست در انتخابات ریاست‌جمهوری، یک پیروزی راحت، اگر نگوییم قاطع، به دست آورد. این برد غافلگیرکننده بود. اکثر تحلیلگران انتظار داشتند که پیروزی یک محافظه‌کار تضمین شده باشد. با این حال، برای بسیاری از ناظران، پیروزی پزشکیان نتیجه چندانی ندارد.

برای مثال، وزارت امور خارجه آمریکا، پیروزی او را بی‌اهمیت دانست و اعلام کرد که هیچ‌چیز تغییر نکرده است. به یک معنا، این نتیجه‌گیری درست است. رهبری عالی ایران در بیشتر سیاست‌های داخلی و بین‌المللی حرف آخر را می‌زند و به نظر می‌رسد که تعهد به آرمان‌های انقلاب، حرف پایانی را می‌زند. علاوه بر این، اصولگرایان همچنان قدرت قابل‌توجهی در پارلمان، رسانه‌ها و نهادهای دولتی مختلف دارند. در نهایت به نظر می‌رسد رئیس‌جمهور آینده، علاقه‌ای به تحول اساسی ندارد. 

برخلاف مقامات اصلاح‌طلب قبلی، او متعهد به وفاداری به رهبری و دستور کار ایشان است و با این حال مورخان آینده ممکن است انتخابات ۲۰۲۴ را به عنوان لحظه‌ای یاد کنند که در آن تغییرات قاطعانه‌ای رخ داده است- نه به این دلیل که پزشکیان اصلاحات گسترده را دنبال کرد، بلکه به این دلیل که تمایل به نسخه معتدل‌تری ایجاد کرده است. پزشکیان با دور شدن از اصلاحات رادیکال و آرمان‌گرایی انقلابی نشان داد که در ایران فضائی برای ائتلافی متشکل از اصلاح‌طلبان میانه‌رو و محافظه‌کاران میانه‌رو وجود دارد، ائتلافی که در حکمرانی عملگرایانه لنگر انداخته است.

 پزشکیان در مبارزات انتخاباتی خود بر اصلاحات اجتماعی و اقتصادی کوچکی که برای بهبود زندگی روزمره مردم طراحی شده‌اند تمرکز کرد که اکثر آن‌ها قابل دستیابی هستند. تلاش او برای تجدید دیپلماسی با ایالات‌متحده دشوارتر خواهد بود، اما او می‌تواند حاکمیت را متقاعد کند که از مذاکرات حمایت کند و شاید حتی یک توافق هسته‌ای متوسط را تایید کند. به عبارت دیگر او می‌تواند ایران را فراتر از نبردهای معمول که تاریخ پس از انقلاب، آن را مشخص کرده است، حرکت دهد.

ایران امروز در اوج نفوذ بین‌المللی خود قرار دارد. این کشور و شبکه متحدان آن، ترس و احترام تازه‌ای را در خاورمیانه به ارمغان آورده‌اند. مخالفت شدید تهران با اسرائیل در حال جلب حمایت سیاسی در سراسر منطقه است. برنامه هسته‌ای در گسترده‌ترین نقطه خود قرار دارد و دولت در حال ایجاد اتحاد با چین و روسیه برای مقابله با غرب است. با این حال، برخی واقعیت‌های دیگر نیز خود را نمایان می‌کند. اقتصاد این کشور در حال رکود و گرفتار تحریم‌های ایالات‌متحده است. 

به محض استقرار دولت، پزشکیان برای بهبود اقتصاد، تحت فشار فوری قرار خواهد گرفت. اصلاحات داخلی به تنهائی به اقتصاد ایران کمک نخواهد کرد. پزشکیان به شدت از تعامل جدی دیپلماتیک با ایالات متحده حمایت کرده. با توجه به اینکه روابط بین‌المللی کشور عمدتاً در حوزه اختیارات مقامات عالی‌رتبه است، تغییر سیاست خارجی ایران برای پزشکیان سخت‌تر خواهد بود. پزشکیان نمی‌تواند گره‌هایی که سیاست‌های هسته‌ای، فعالیت‌های منطقه‌ای و روابط ایران با چین و روسیه ایجاد کرده باز کند.

 اما این به آن معنا نیست که او نمی‌تواند هیچ تاثیری بر سیاست خارجی داشته باشد. ممکن است توافقی که به برنامه هسته‌ای پایان می‌دهد در کار نباشد، اما یک توافق عملگرایانه که محدودیت‌های قابل راستی‌آزمایی بر این برنامه را در ازای کاهش معنی‌دار تحریم‌ها مبادله کند، قابل تصور است. نتیجه چرخش احتمالی پزشکیان بستگی به این دارد که آیا ایالات متحده موافقت خواهد کرد که با او تعامل داشته باشد؟ این باید تا حدی آزمایش شود، اینکه پزشکیان چقدر آزادی عمل دارد و توافق هسته‌ای هم تا کجا می‌تواند پیش برود.