هشدار رییس سازمان هواشناسی؛ خشکسالی بیخ گوش وضعیت جوی ایران

سحر تاجبخش مسلمان در پاسخ به این سوال که امیدی برای بازگشت دوره‌های ترسالی در کشور وجود دارد؟ اظهار داشت: در دهه‌های اخیر افزایش دمای جو کره زمین در دنیا شکل گرفته و تعادل از بین رفته و الگو‌های آب و هوایی مشابه قبل نیست و اتفاقات پیش‌بینی نشده در این خصوص زیاد است.

به گزارش ایرنا، وی ادامه داد: به طور مثال در پاییز سال گذشته پیش‌بینی کرده بودیم که بارش‌های خوبی در کشور شکل گیرد، اما این پیش‌بینی محقق نشد از همین رو پیش‌بینی شرایط آب و هوایی برای بازه‌های بلندمدت با درصد خطای بالایی همراه است و در این خصوص حتی در کشور‌های پیشرفته که از امکانات و تجهیزات به روز هواشناسی برخوردار هستند نیز نمی‌توان اظهارنظر‌های بلندمدت به صورت یقینی ارائه داد.

رییس سازمان هواشناسی تصریح کرد: با توجه به اینکه پیش‌بینی‌ها با دقت انجام نمی‌شود و رفتار جو هنوز خیلی قابل پیش‌بینی نیست و یکی از پیامد‌های تغییر اقلیم به شمار می‌رود نمی‌توان نظر متقنی در خصوص بازگشت دوره‌های ترسالی به کشور ارائه داد، اما آنچه در حال حاضر با توجه به الگو‌های موجود می‌توان اظهارنظر کرد اینست که حرکت کشور به سمت دوره‌های خشکسالی بیشتر از دوره‌های ترسالی است.

کمبود شدید ایستگاه‌های هواشناسی در کشور

تاجبخش در ادامه با اشاره به کمبود شدید ایستگاه‌های هواشناسی در کشور افزود: سازمان هواشناسی بر اساس یک استانداردی که از سوی سازمان هواشناسی جهانی ارائه می‌شود به صورت توصیه‌ای می‌تواند شبکه‌های دیده‌بانی خود را ایجاد و ارتقا دهد و در این میان از انواع و اقسام ایستگاه‌های اقلیم‌شناسی، باران‌سنجی، رادار سنجش گرد و خاک و آلودگی هوا و سایر ایستگاه‌ها متناسب با شرایط جوی هر منطقه استفاده می‌کند.

وی با اشاره به وجود کمتر از سه هزار ایستگاه هواشناسی در کشور اظهار داشت: در مقایسه بین ایران و کشور‌های منطقه و جهان، در خصوص تعداد ایستگاه‌های هواشناسی اختلاف معناداری وجود دارد و برای اینکه به استاندارد‌های موجود نزدیک شویم باید یک جهش قابل توجهی در اعتبارات تملک دارایی سرمایه‌ای سازمان ایجاد شود.

معاون وزیر راه و شهرسازی و رییس سازمان هواشناسی ادامه داد: به طور مثال تعداد ایستگاه‌های شبکه رادار‌های هواشناسی ایران با وسعت یک میلیون و ۶۰۰ هزار کیلومتر مربع تنها ۱۰ ایستگاه است و ۲ دستگاه دیگر هم به تازگی خریداری کرده که با احتساب آن هنوز در مقایسه با کشور ترکیه که نصف مساحت ایران را دارد و در حال حاضر از وجود ۱۷ رادار هواشناسی برخوردار است بسیار عقب هستیم.

تاجبخش با بیان اینکه نگهداری ایستگاه‌های هواشناسی به اعتبار زیادی نیاز دارد افزود: حفظ و نگهداری ایستگاه‌های هواشناسی از ایجاد ایستگاه مساله مهمتری است چراکه بانک اطلاعاتی که در سطح ستاد و استان‌ها جمع‌آوری می‌شود موضوع مهمی است و باید به صورت آرشیو برای تحلیل و برنامه‌ریزی‌ها از آن استفاده کرد از همین رو نه تنها باید از نظر تعداد ایستگاه‌ها افزایش قابل توجهی داشته باشیم بلکه می‌طلبد اعتبار مناسبی برای نگهداری از ایستگاه‌ها به این سازمان اختصاص یابد.

وی با اشاره به اینکه ایستگاه‌های هواشناسی در مناطق کوهستانی کشور با توجه به مخاطرات جوی باید افزایش و توسعه پیدا کند گفت:به طور مثال اگر چه در ایستگاه کوهرنگ ایستگاه سنجنده و اندازه‌گیری برف وجود دارد، اما با توجه به توپوگرافی پیچیده منطقه ضرورت دارد که ایستگاه‌هایی در این محدوده ایجاد شود که در بحث سنجش برف به حسگر‌های قوی‌تر مجهز باشد.

معاون وزیر راه و شهرسازی با اشاره به اینکه اعتبارات سازمان هواشناسی جوابگوی نیاز‌های موجود نیست، اظهار داشت: می‌طلبد برای توسعه ایستگاه‌های هواشناسی به ویژه در مناطق خاص و کوهستانی از اعتبارات استانی نیز کمک شود.

چالش‌های سازمان هواشناسی

تاجبخش در بخش دیگری از این مصاحبه در خصوص چالش‌های فراروی سازمان هواشناسی، توضیح داد: سازمان هواشناسی یک سازمان داده‌محور است و داده‌ها و اطلاعاتی که در اختیار تصمیم‌گیران می‌گذارد قابل اعتماد است، اما در دهه‌های اخیر همه دنیا که ایران هم از آن مستثنی نیست با چالش تغییر اقلیم و پیامد‌های حاصل از آن روبرو شده که سبب شده درصد خطا در پیش‌بینی‌های این سازمان افزایش پیدا کند.

وی افزود: به دنبال این موضوع، هشدار‌ها و توصیه‌هایی که در اختیار تصمیم‌گیران قرار داده می‌شود به صورت یقینی قابل بررسی نیست و الان چندین دهه است که در دنیا پیش بینی‌ها به صورت احتمالی استفاده می‌شود.

رییس سازمان هواشناسی تصریح کرد: برهمین اساس در حوزه تصمیم‌گیری باید متناسب با داده‌های احتمالی سناریو‌های مختلفی تعریف شود و ممکن است درصد صحت پیش‌بینی‌ها بین ۵۰ تا ۷۰ درصد متغییر باشد و در همین خصوص باید کشور آمادگی نسبی برای مواجهه با هر مخاطره‌ای را داشته باشد.

تاجبخش با تاکید بر اینکه شرایط جوی مساعدی در کشور نداریم، بیان داشت: مدیریت صحیح وضع موجود یک ضرورت است.

توصیه برای مردم و مسوولان

وی افزود: یکی از مهمترین توصیه‌های ما به ویژه برای مردم توجه به هشدار‌های هواشناسی است که در زمان مخاطرات جوی اطلاع‌رسانی می‌شود، چون لایه‌های اطلاعاتی دقیقی از کشور در اختیار هواشناسی نیست از همین رو احتمال شدت و ضعف هر یک از مخاطرات وجود دارد و توصیه می‌شود تا مردم این هشدار‌ها را جدی گرفته و برای حفاظت از جان و مال خود با مسوولان همکاری کنند.

معاون وزیر راه و شهرسازی یادآور شد: مدیریت منابع آب کشور نیز در چنین شرایط یک ضرورت اجتناب‌ناپذیر است چرا که هر ساله با کاهش منابع آب با توجه به شرایط خشکسالی روبرو می‌شویم و نه تنها باید در بخش کشاورزی و صنعت مدیریت صحیحی شکل گیرد بلکه در بخش شرب نیز به همراهی مردم نیاز داریم تا شرایط کشور به سمت بهتری هدایت شود.

سال زارعی ۱۴۰۲-۱۴۰۳ در شرایطی در چهارمحال و بختیاری به پایان رسید که بارش‌های آن در مقایسه با میانگین بلندمدت ۱۶ درصد کاهش داشته است.

خشکسالی‌های اخیر چهارمحال و بختیاری از سال آبی ۸۵-۸۶ آغاز شده است و در طول این سال‌ها پیامد‌های ناگواری بر منابع آب، محیط‌زیست و فعالیت‌های اقتصادی این استان برجا گذاشته است.

این استان سرچشمه ۲ رودخانه زاینده‌رود و کارون و بخشی از رودخانه دز است و هرگونه تغییرات اقلیمی در این استان، استان‌های خوزستان، اصفهان و فلات مرکزی را تحت تاثیر خود قرار می‌دهد.