اوسمار علیه نکونام؛ غلبه بی‌پروایی بر احتیاط؟

هفته بیست‌ونهم رقابت‌های لیگ برتر فوتبال ایران از امشب به صورت هم‌زمان برگزار می‌شود که در حساس‌ترین مسابقات، استقلال در ورزشگاه آزادی به مصاف تیم گل‌گهر می‌رود و پرسپولیس در دیداری خارج از خانه، در سفر به قزوین باید رودرروی شمس‌آذر قرار بگیرد. پیش از شروع بازی‌های این هفته، پرسپولیس با ۶۲ امتیاز صدرنشین شده و استقلال با ۶۱ امتیاز در تعقیب رقیب سنتی است.

معادلات صدر جدول زمان زیادی نیست که دگرگون شده است. استقلال پس از ۲۱ هفته صدرنشینی، در هفته بیست‌وهشتم در قائمشهر برابر نساجی با نتیجه بدون گل متوقف شد تا پرسپولیس به لطف برتری ۴ بر ۳ مقابل استقلال خوزستان در تهران، صدر را از چنگ رقیب سنتی‌اش درآورد. حالا از آنجا که فقط دو هفته به پایان رقابت‌های لیگ برتر باقی مانده، نفس‌ها به شماره افتاده و بسیاری بی‌صبرانه منتظر تعیین تیم قهرمان هستند. از آنجا که در جدول رده‌بندی هیچ تیم دیگری به نمایندگان پایتخت نمی‌رسد، قهرمان این دوره یکی از همین دو تیم استقلال و پرسپولیس خواهد بود؛ ولی روند بازی‌های دو تیم هنوز به طور مشخص نشان نداده که بخت کدام‌یک برای قهرمانی بیش از دیگری است. فعلا با توجه به اینکه پرسپولیس به لحاظ امتیازی، یک امتیاز از رقیب پیش است، ابتکار عمل را در دست دارد، ولی این مورد به منزله تمام‌شدن کار نخواهد بود؛ به‌ویژه اینکه این تیم امروز قرار است خارج از خانه به میدان برود و شمس‌آذر هم در این فصل نشان داده رقیب سرسختی است.

با این حال، تقابل استقلال و پرسپولیس فقط مربوط به اعدادی نیست که روبه‌روی اسم این دو در جدول رده‌بندی ثبت شده. این رویارویی به‌ویژه از نیم‌فصل دوم به بعد تبدیل به تقابل اندیشه و سبک‌های مختلف شده است. یک سوی این فلسفه‌های تاکتیکی جواد نکونام ایستاده و سوی دیگرش اوسمار ویرای برزیلی. حساسیت به‌وجود‌آمده در هفته‌های اخیر این پرسش را پررنگ‌تر کرده که دست آخر کدام اندیشه توانایی غلبه بر دیگری را دارد: احتیاط بر زیبایی یا برعکس.

استقلال در حالی مدت‌زمان زیادی در این فصل را صدرنشین بود که جواد نکونام با اتخاذ تاکتیکی خاص، سعی در ارائه یک بازی منسجم داشت. در واقع دیسیپلین تیمی در تفکرات مربیگری جواد نکونام ارجحیت دارد. بسیاری اندیشه‌های مربیگری او را برگرفته از تفکرات کارلوس کی‌روش می‌دانند. تفکراتی که می‌گوید ابتدا نباید گل خورد و بعد باید به فکر گشودن دروازه رقیب بود. این تفکر در بازی‌های این فصل تیم استقلال به‌خوبی نمایان است.

به غیر از یکی، دو مورد نادر، تیم جواد نکونام در تلاش بوده تا از حداقل فرصت‌هایی که روی دروازه رقبا ایجاد می‌کند، استفاده کند. در عوض، انسجام در خط دفاعی اولویت داشته است. استقلال با توجه به همین اندیشه، بهترین خط دفاعی لیگ را تا به الان دارد و روند نتایجی که بیرون از تهران گرفته هم نشان می‌دهد اصل را بر نباختن در این بازی‌ها گذاشته است. این تیم در این فصل فقط یک بار شکست خورده و رکورد ۲۵ بازی بدون شکست را دارد، ولی تساوی‌های مکرر خارج از خانه، فرصت ایجاد فاصله بیشتر در صدر جدول از دیگر رقبا را از تیم نکونام گرفت. در عوض، آمار خوب بازی‌های خانگی استقلال نشان می‌دهد آن‌ها در خانه تیم شجاع‌تری بوده‌اند.

تفکرات جواد نکونام برای استقلالی‌ها جواب داده است. دست‌کم تا هفته گذشته که آن‌ها صدر جدول را در اختیار داشتند، این مورد به‌خوبی مشهود بود. نکونام با حفظ روند ثابتی در نمایش‌های استقلال، ریسک را به حداقل رساند و این فرصت را در اختیار شاگردانش گذاشت تا طعم صدرنشینی را به‌خوبی حس کنند. درست است که شمار خلق موقعیت‌های این تیم در بازی‌های این دوره یا به‌اصطلاح امید به گل آن‌ها در هر بازی، عدد چندان بالایی را نشان نمی‌دهد، ولی تجربه گذشته نشان داده که با این حربه می‌توان عنوان قهرمانی را به دست آورد.

بعید است در دو بازی باقی‌مانده هم استقلال تغییر نگرش خاصی در سبک بازی‌اش به وجود بیاورد، شاید حتی اگر اجبار برای برنده‌شدن با گل‌های زیادی در این دو بازی نبود، باز استقلال با همان اندیشه سابق در این دو دیدار هم به میدان می‌رفت و منتظر می‌ماند تا تفکرات سرمربیگری جواد نکونام به نتیجه برسد.

اما در سوی دیگر پرسپولیس در شرایطی به صدر جدول رسیده که در مقایسه با استقلال بسیار بی‌پرواتر بازی می‌کند. این تیم در نیم‌فصل نخست با یحیی گل‌محمدی روند آرام‌تر و محتاط‌تری داشت، ولی به قدرت رسیدن اوسمار ویرا در بخش فنی از یک سو و جذب یکی، دو بازیکن هجومی به این تیم کمک زیادی کرد تا پرسپولیس در نیم‌فصل دوم بسیار هجومی و چشم‌نواز‌تر بازی کند. این سبک از بازی اگرچه در بخش‌های دفاعی ریسک زیادی را برای تیم به همراه داشته، ولی به‌خوبی در نیم‌فصل دوم جواب داده است. نتیجه آنکه پرسپولیس حالا بهترین خط حمله لیگ را در اختیار دارد و از طرفی با اصرار به همین سبک از بازی توانسته صدر جدول را هم از دست استقلال دربیاورد.

پرسپولیس برخلاف استقلال که در بازی‌های خارج از خانه با احتیاط بیشتری بازی کرده، چنین نبوده و تلاش کرده در بازی‌های داخل و خارج از خانه یک شکل بازی کند؛ هرچند گاهی تنبیه شده و بازیکنان این تیم مجبور شده‌اند تلاش دوچندانی کنند. اوج این ماجرا را می‌توان در بازی هفته گذشته این تیم مقابل استقلال خوزستان دید که بی‌پروایی و میل هجوم زیاد نزد بازیکنان این تیم باعث شد یک نیمه کابوس‌وار رقم بخورد و آن‌ها از یکی از تیم‌های پایین جدول در یک نیمه سه گل دریافت کردند. با این حال اصرار اوسمار بر اندیشه‌های هجومی، این فرصت را به وجود آورد تا پرسپولیس در دیداری دراماتیک، برای اولین بار بازی‌ای که ۳ بر صفر مغلوب شده را ۴ بر ۳ به سود خود کند.

اوسمار پیش‌از‌این در چند مقطع تأکید کرده که تیمش با همان سبک و سیاق مربیگری یحیی گل‌محمدی پیش می‌رود، ولی واقعیت این است که امید به گل بالای به‌جا‌مانده از این تیم نشان می‌دهد که حضور این مربی برزیلی در پرسپولیس نمایش این تیم در زمین را متحول کرده است. فعلا چیزی به هویدا‌شدن پاسخ این پرسش اصلی باقی نمانده که در جدال اندیشه‌های محتاط و هجومی سرمربیان دو تیم، چه کسی برنده بیرون می‌آید. شاید فقط کافی باشد یکی، دو روز دیگر دندان روی جگر گذاشت.