رکورد ۲۵ ساله بارش در یزد؛ آیا پرآبی دائمی است؟

درباره وضعیت بارندگی‌های امسال، مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد گفت: «میزان بارندگی‌های استان یزد برای یک‌سال آبی در ۲۵ سال گذشته بی سابقه بوده است.»

به گزارش دنیای اقتصاد، جواد محجوبی با اعلام این خبر افزود: میزان بارندگی‌های استان یزد در سال آبی جاری از اول مهر سال ۱۴۰۲ تا ۱۵ اردیبهشت ۱۴۰۳، ۱۳۹.۷ میلی‌متر بوده و میزان بارندگی مدت مشابه سال آبی گذشته ۹۸.۸ و متوسط دوره آماری ۸۹.۷ میلی‌متر است که این میزان بارندگی برای یک‌سال آبی در ۲۵ سال گذشته بی‌سابقه بوده است.

وی افزود: بارندگی‌های استان یزد در سال آبی جاری نسبت به سال گذشته تاکنون ۴۱.۴‌درصد و نسبت به متوسط دوره آماری ۵۵.۸‌درصد افزایش داشته است.

رئیس هیات‌مدیره شرکت آب منطقه‌ای یزد در ادامه گفت: میزان بارندگی طی سال آبی جاری در تمام شهرستان‌های استان به جز شهرستان خاتم نسبت به میانگین دوره آماری افزایش داشته است.

محجوبی در عین حال با اشاره به تاثیر بارش باران بر کاهش برداشت از سفره‌های زیرزمینی تصریح کرد: این بارش‌ها سبب پر شدن چشمه‌ها و قنوات می‌شود، اما نباید انتظار داشت که سبب بالا آمدن دائمی سطح آب شود.

رئیس هیات‌مدیره شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد اظهار کرد: با وجود بارندگی‌های خوبی که اتفاق افتاده است به دلیل افت بالای کسر حجم مخازن تجمعی، اثرات این بارش‌ها به صورت موقت است.

محجوبی گفت: در استان یزد ۲۵ طرح تغذیه مصنوعی با حجم ۲۷ میلیون مترمکعب وجود دارد که علاوه بر کنترل سیلاب، تغذیه مصنوعی سفره‌های آب زیرزمینی را انجام می‌دهد.

مدیرعامل شرکت سهامی آب منطقه‌ای یزد بر صیانت از سفره‌های آب زیرزمینی و جلوگیری از برداشت‌های بی رویه از آبخوان‌ها و اجرای برنامه سازگاری با کم آبی تاکید کرد.

البته همین بارندگی‌های موقت و رگباری موجب شده تا استان یزد بعد از حدود سه دهه قرار گرفتن در رده کم‌بارش‌ترین استان‌های ایران، بالاخره با یک جهش فوق العاده به رتبه نخست کشور در رشد بارندگی در سال زراعی دست یابد.

معاون فنی و شبکه دیده بانی اداره کل هواشناسی یزد در این باره گفت: این استان رتبه اول رشد بارندگی در کشور در سال زراعی جاری را تا این ساعت با ۳۳‌درصد افزایش نسبت به میانگین یک‌سال کامل آبی، از آن خود کرد.

احسان الله دهقانی افزود: میانگین بارش استان از ابتدای سال زراعی ۱۴۰۳- ۱۴۰۲ تا ۱۵ اردیبهشت سال‌جاری به ۱۱۴.۶ میلی‌متر رسیده که نسبت به میانگین بلندمدت مشابه تا این تاریخ ۴۲‌درصد افزایش داشته است.

وی با بیان اینکه میانگین بارش یک سال کامل آبی در استان ۸۶ میلی‌متر است، اضافه کرد: تاکنون تنها ۱۰ استان بارش‌های بیشتر از میانگین بارش نرمال خود را تا نیمه اردیبهشت داشته اند.

دهقانی تصریح کرد: به علت خشکسالی‌های سال‌های گذشته و مصرف زیاد آب، منابع آبی در استان کاهش داشته بنابراین هنوز تا جبران عقب ماندگی‌های آبی فاصله زیادی داریم و باید در مصرف آب رعایت صرفه جویی را داشته باشیم.

در عین حال که این بارندگی ها، به حل مشکلات ناشی از خشکسالی منجر نمی‌شود معضلاتی همچون فرونشست زمین از اطراف شهر‌ها و بیابان‌های استان به داخل شهر‌ها و حتی بافت تاریخی و نقاط قدیمی شهر نزدیک شده است.

در این باره و دلایل گسترش این معضل مدیر منطقه بافت تاریخی شهرداری یزد گفت: اتصال فاضلاب‌های خانگی به قنات‌های متروکه بزرگ‌ترین عامل فرونشست‌های شهر یزد است.

علیرضا نقوی گفت: سال گذشته با هزینه ۱۰۷ میلیارد ریال، طرح دفع آب‌های سطحی از بلوار دهم فروردین تا رودخانه مرکزی را اجرا کردیم.

وی افزود: خوشبختانه امسال هیچ یک از خیابان‌های مسیر دچار آبگرفتگی نبود و روان‌آب‌ها به رودخانه مرکزی هدایت شده است و خبر منتشر شده مبنی بر هدایت روان آب‌ها به قنات‌های متروکه صحت ندارد.

نقوی درباره فرونشست‌های پس از بارندگی‌های اخیر نیز تصریح کرد: در تقاطع ایرانشهر حفره ایجاد‌شده در مسیر پوکه متروکه‌ای بود که عمده دلیل آن اتصال فاضلاب خانگی و واحد‌های صنفی اطراف به مسیر قنات بود.

مدیر منطقه بافت تاریخی شهرداری یزد ادامه داد: متاسفانه بار‌ها نسبت به تخلف این قبیل اقدامات شهروندان تذکر داده شد و همشهریان بر اصلاح آن اقدام نکردند و ضروری است شرکت آب و فاضلاب هم به این مهم تاکید بیشتری داشته باشد.

وی ضمن تاکید بر اصلاح مسیر فاضلاب‌های خانگی از سوی شهروندان گفت: بخشی از کسبه و ساکنان اقدام به اتصال لوله‌های فاضلاب خانگی به مسیر‌های پوکه قنات می‌کنند که این کار علاوه بر تخلف و جرم بودن آن، منجر به این قبیل فرو‌نشست‌ها در سطح معابر و بروز خسارات جبران ناپذیر و جانی خواهد شد. این موضوع همکاری بیشتر دستگاه‌های خدمت رسان در آموزش‌های بیشتر به شهروندان را می‌طلبد.

به هر حال بارش‌های باورنکردنی اردیبهشت امسال، در مرحله اول جانی دوباره به خطه بی رمق کویری و کشاورزی یزد بخشید و حال و هوای گرم بهاری شهر‌های استان را تغییر داده و هوای معتدل بهاری را برای زمانی اندک میهمان یزد کرد.

در عین حال بر اساس آمارها، هر چند بارش‌ها مطلوب بوده و کام خشک مردمان کویری را سیراب کرد، اما نباید چنین تصوری در استان و در نگاه کشور ایجاد شود که یزد از تبعات چند دهه خشکسالی و کم‌آبی نجات یافته و به قولی همه چیز گل و بلبل شده است.

متاسفانه خشکسالی طی بیش از دو دهه آنچنان بر تار و پود منابع اقتصادی و کشاورزی استان ضربه وارد کرده که بارش ده‌ها برابری امسال هم نمی‌تواند تبعات آن را کاهش داده و مرهمی بر زخم کشاورزان و دامداران استان باشد که کاهش جمعیت روستایی و از بین رفتن بسیاری از منابع آبی و آبرسانی با تانکر به روستا‌ها بخشی از عوارض این بحران طبیعی بوده است.

از این رو پیشنهاد می‌شود ضمن توجه به تبعات خشکسالی‌های پیاپی، مدیریت مصرف زیاد آب و توجه ویژه به منابع آبی استان در داخل و خارج از استان، همچنان با جدیت برنامه‌های مدیریت مصرف آب تداوم یابد.