زنبور‌های عسل در کندو‌های دست ساز، از سرما رنج می‌برند

طبق تحقیقات جدید، بیش از یک قرن است که زنبور‌های عسل در کندو‌های دست‌ساز بدون هیچ‌گونه ضرورتی از سرما رنج می‌برند، زیرا ساختار کندو‌های تجاری مبتنی بر دانش اشتباهی است.

به گزارش عصر ایران، ۱۹۹ سال است که در حرفهٔ زنبورداری، طراحی کندو و مطالعهٔ زنبور عسل، باور به اینکه نحوهٔ خوشه‌بندی زنبور‌های عسل به آن‌ها نوعی عایق تکاملی می‌دهد، باوری بنیادی بوده است.

اخیراً، زنبورداران کالیفرنیایی، کلنی‌های زنبور عسل را حتی در تابستان هم در سردخانه قرار می‌دهند، زیرا فکر می‌کنند برای سلامت بچه‌زنبور‌ها مفید است.

اما مطالعهٔ من نشان می‌دهد که خوشه‌بندی به جای اینکه واکنشی مثبت به کاهش دما باشد، رفتاری مضطربانه است. با توجه به این یافته‌ها، عمل القای عمدی خوشه‌بندی یا طراحی ضعیف کندو، می‌تواند آرامش زنبور‌ها را مختل کند یا حتی ظلم تلقی شود.

کلنی‌های زنبور عسل (Apis mellifera) به خواب زمستانی نمی‌روند. در طبیعت، آن‌ها در حفره‌های درختان، زمستان را می‌گذرانند. این حفره‌ها دست‌کم تعدادی از آن‌ها را در دمای بالای ۱۸ درجه سانتیگراد در طیف وسیعی از آب و هوا از جمله زمستان‌های با دمای زیر ۴۰ درجه سانتیگراد حفظ می‌کند.

اما درک عمومی از رفتار زمستانی آن‌ها متاثر از مشاهدهٔ رفتارشان در کندو‌های چوبی نازک (۱۹ میلی‌متر) است. این کندو‌های دست ساز در مقایسه با زیستگاه طبیعی آن‌ها که دیواره‌های ضخیم (۱۵۰ میلی‌متری) درختان است، دارای ویژگی‌های حرارتی بسیار متفاوتی است.

پشت سر گذاشتن زمستان

در روز‌های سرد، در این کندو‌ها که دیوارهٔ نازکی دارند، کلنی‌ها دایره‌های متراکمی از زنبور‌ها را تشکیل می‌دهند که به آن خوشه می‌گویند. مرکز این دایره‌ها (هسته) متراکم‌تر و گرم‌تر است (تا ۱۸ درجه سانتیگراد). در اینجا زنبور‌های عسل بیشتر گرما را با خوردن و متابولیسم قند عسل تولید می‌کنند.

لایه‌های بیرونی سردتر (گوشته) گرمای بسیار کمی تولید می‌کنند، زیرا دمای بدن زنبور‌ها بسیار پایین است. اگر دما کمتر از ۱۰ درجه سانتیگراد باشد، زنبور‌های آنجا خواهند مرد.

از سال ۱۹۱۴، متون زنبورداری و مقالات دانشگاهی گفته‌اند که گوشته، هستهٔ داخلی کندو را «عایق‌بندی» می‌کند. این بدان معناست که زنبورداران خوشه‌بندی را طبیعی یا حتی ضروری می‌دانستند.

این باور در دهه ۱۹۳۰ برای توجیه نگهداری زنبور‌های عسل در کندو‌های با دیواره نازک حتی در آب و هوای منفی ۳۰ درجه سانتیگراد مورد استفاده قرار گرفت. این امر در اواخر دههٔ ۱۹۶۰ در کانادا باعث شد زنبور‌های عسل را در سردخانه (دمای ۴ درجه سانتیگراد) نگهداری کنند تا آن‌ها را در زمستان به صورت خوشه‌ای نگه دارند.

در دههٔ ۲۰۲۰، زنبورداران، در تابستان زنبور‌های عسل را در یخچال نگهداری می‌کردند تا درمان شیمیایی انگل‌ها را تسهیل کنند. این در سراسر ایالات متحده اتفاق می‌افتد - برای مثال در آیداهو، واشنگتن و کالیفرنیای جنوبی.

اگر زنبورداران بخواهند، بدون سرمای زمستان، هجوم کنه‌ها را از بین ببرند، معمولاً باید ملکه را بیابند و در قفس قرار دهند. اما سردخانه به این معنی است که زنبورداران می‌توانند از این مرحله پر زحمت صرف نظر کنند و خدمات گرده‌افشانی تجاری آن‌ها را سودآورتر کند.

تقلا برای گرما

با این حال، تحقیقات من نشان داد که پوشش‌های خوشه‌ای بیشتر شبیه به یک گرماگیر عمل می‌کنند و عایق را تضعیف می‌کنند. خوشه‌بندی مثل پیچیدن زیر یک پتوی ضخیم برای گرم شدن نیست، بلکه بیشتر شبیه تقلای ناامیدانه‌ای است برای جمع شدن دور گرمای آتش یا پذیرش مرگ. تنها نکتهٔ مثبتی وجود دارد این است که گوشتهٔ این خوشه‌ها کمک می‌کند تا زنبور‌های کنار دیوارهٔ کندو را زنده نگه دارند.

با کاهش دما در خارج از کندو، زنبور‌های اطراف گوشته به دلیل سرمازدگی متوقف می‌شوند و دست از تولید گرما می‌کشند. هنگامی که زنبور‌ها تقلا می‌کنند در دمای بالای ۱۰ درجه سانتیگراد زنده بمانند، گوشته فشرده و فشرده‌تر می‌شود.

نزدیک شدن زنبور‌های گوشته به یکدیگر باعث افزایش رسانندگی گرمایی بین آن‌ها و تضعیف عایق می‌شود.

گرما همیشه در تقلا برای رفتن از یک منطقه گرم‌تر به منطقه‌ای سردتر است. سرعت جریان گرما از سمت زنبور‌های هسته به زنبور‌های گوشته افزایش می‌یابد و زنبور‌های خارج از گوشته را در دمای ۱۰ درجه سانتیگراد نگه می‌دارد (خوشبختانه).

یک ژاکت را در نظر بگیرید – این شکاف هوای بین پر‌ها است که پوشنده را گرم نگه می‌دارد. خوشه‌های زنبور عسل شبیه به فشرده کردن یک ژاکت هستند، که به موجب آن رسانندگی گرمایی در نهایت به حجم متراکمی از پر‌ها افزایش می‌یابد، بیشتر شبیه به یک ژاکت چرمی.

در مقابل، در زمستان قطب جنوب، وقتی پنگوئن‌ها کنار هم جمع می‌شوند، همگی آن‌ها در دمایی یکسان مرکز بدن خود را گرم نگه می‌دارند و به همین خاطر انتقال گرما بین پنگوئن‌ها یا بسیار کم است یا اصلا وجود ندارد. برخلاف زنبور‌های خوشه‌ای، هیچ پنگوئنی به خاطر سرمازدگی از بین نمی‌رود.

دانشگاهیان و زنبورداران نقش شکاف ناپیدای هوایی بین کندو و خوشه را نادیده گرفته‌اند.

دیوار‌های چوبی نازک کندو‌های تجاری به عنوان مرزی بین شکاف هوا و دنیای بیرون عمل می‌کنند. این بدان معناست که برای اثربخشی دیواره‌های کندو، باید به طور قابل توجهی عایق‌بندی‌شده باشند، چیزی حدود ۳۰ میلی متر پلی‌استایرن.

درک نادرستی که از تعامل پیچیدهٔ بین محفظهٔ کلنی، سیالات حرارتی (گرما، تشعشع، بخار آب، هوا) و رفتار و فیزیولوژی زنبور عسل وجود دارد، در نتیجهٔ عدم شناخت مردم از کندو به عنوان فنوتیپ گسترش‌یافتهٔ زنبور عسل است.

نمونه‌های دیگر از فنوتیپ گسترش‌یافته عبارتند از: تار عنکبوت و سد سگ آبی.

تقریباً هیچ استاندارد اخلاقی برای حشرات وجود ندارد. اما شواهد زیادی وجود دارد که نشان می‌دهد حشرات درد را حس می‌کنند. مطالعه‌ای در سال ۲۰۲۲ نشان داد که زنبور‌های عسل به محرک‌های احتمالی آسیب‌زا واکنش نشان می‌دهند که بی‌شباهت به واکنش‌های انسان به درد نیست.

برای کاهش دفعات و مدت زمان خوشه‌بندی، باید هرچه سریع‌تر شیوهٔ زنبورداری را تغییر دهیم.

این مقاله از سایت «د کانورسیشن» با مجوز Creative Commons بازنشر شده است.