بیماری شوپن چه بود؟

پژوهشگران اسپانیایی می گویند که فردریک شوپن، آهنگساز معروف موسیقی کلاسیک که در تمام دوران کوتاه عمر خود با مشکل وهم و نوعی حس وحشت دست و پنجه نرم می کرد احتمالا به بیماری صرع مبتلا بوده است.

این پیانیست و آهنگساز لهستانی در سال 1849 و در سن 39 سالگی پس از یک دوره طولانی ابتلا به یک نوع بیماری ریوی درگذشت. اخیرا اینطور گفته می شد که دلیل بیماری و مرگ وی سیستیک فیبروز (بیماری سیستماتیک مادرزادی که دستگاه های تنفسی و گوارش را درگیر می کند) بوده است.

ولی اکنون گروهی از پزشکان اسپانیایی می گویند که شوپن احتمالا دچار بیماری صرع گیجگاهی نیز بوده است. یکی از دلایلی که آنها برای این نتیجه گیری خود مطرح می کنند دچار شدن این آهنگساز به خیالات و توهمات ترسناک است.

ارواح و وحشت
ژرژ ساد (نام مستعار آمانتی لوسیل دوپان) معشوقه شوپن در خاطرات خود به موارد متعددی اشاره می کند که در آن شوپن از دیدن اوهام و تصاویر ترسناک شکایت می کرده است. در یکی از این موارد شوپن به هنگام دیدار از یک صومعه می گوید: "این فضا برای او پر از ارواح و وحشت بود."

شوپن در نامه ای که برای دختر ژرژ ساد نوشته از لحظات اجرای یکی از آثار خود در یک سالن خصوصی در شهر لندن در سال 1848 می گوید. در آن لحظات او موجودات ترسناکی را می بیند که از پیانوی او خارج شده و چنان او را دچار وحشت می کنند که مجبور است سالن را ترک کرده تا کنترل احساس خود را بازیابد.

دچار شدن به کابوس یا وهم همراه با وحشت معمولا با چند نوع بیماری جسمی و یا نارسایی روحی – روانی همراه است، از جمله اسکیزوفرنی. ولی در اکثر موارد این اوهام وحشت آفرین به شکل صدا و نه تصویر به فرد بیمار منتقل می شوند.

پزشکان اسپانیایی می گویند به احتمال زیاد دلیل هجوم این اوهام تصویری یک نوع خاص از ابتلا به بیماری صرع است. تحت تاثیر ابتلا به این بیماری دیدن اوهام و یا ابتلا به حالت روحی عجیب و بسیار شدیدی که شوپن آنرا توصیف کرده معمولا اتفاق می افتد.

این پزشکان به این نکته نیز واقف اند که شوپن برای کاهش درد ناشی از مشکلات جسمی متعدد خود از نوعی داروی مسکن با ترکیب تریاک استفاده می کرده است.

ولی آنها استفاده از این دارو را دلیل هجوم اوهام و کابوس نمی دانند. چون کیفیت و جزییات کابوسهای شوپن به گونه دیگری بوده و علاوه بر این او مدتها قبل از استفاده از این دارو دچار این حالت وهم و کابوس می شده است.

این پزشکان معتقدند که بیماری میگرن نیز نمی توانسته دلیل بروز این حالت در شوپن بوده باشد چون معمولا این حالات در وی برای لحظات یا مدت کوتاهی بروز می کرده است.

دکتر مانوئل وارگز کارونچو و تیم تحقیقاتی او به این نکته اذعان دارند که بدون کمک آزمایشهای پزشکی مدرن نمی توان یک تشخیص و نظر قطعی را اعلام کرد. ولی آنها معتقدند که پزشکان شوپن ممکن است دلیل بیماری وی را به درستی تشخیص نداده باشند چون در آن زمان جامعه پزشکی در مورد بیماری صرع اطلاعات اندکی داشت.

گروه پزشکی اسپانیایی در گزارش خود که در مجله "پزشکی انسانی" به چاپ رسیده می نویسند: "بعید است که افزودن یک تشخیص پزشکی دیگر به فهرست بیماریهایی که برای شوپن منظور شده به درک جهان هنری این آهنگساز کمکی کند. ولی ما معتقدیم که این مشکل پزشکی وی می تواند از افسانه سازی در مورد شوپن جلوگیری کرده و به درک بهتری از این مرد و زندگی واقعی او کمک خواهد کرد."

شوپن اول مارس ۱۸۱۰ از پدری فرانسوی و مادری لهستانی در نزدیکی ورشو به دنیا آمد. او تنها نیمی از زندگی خود را در لهستان سپری کرده بود که در سال ۱۸۳۱ برای همیشه به پایتخت فرانسه کوچ کرد.

برخی عقیده دارند که مهاجرت شوپن به فرانسه، به خاطر عقاید آزادی‌خواهانه و گریز از سرکوب روس‌ها بوده است.

شوپن در ۱۷ اکتبر سال ۱۸۴۹ پس از سالها بیماری در پاریس درگذشت. پیکر او در گورستان پرلاشز به خاک سپرده شد، اما به وصیت او و به ابتکار خواهرش، قلب او به میهن اصلی او لهستان برده شد و امروز در کلیسایی در ورشو نگه‌داری می‌شود.