چرا ناصرالدین شاه این دروازه را خراب نکرد؟

خاطرات تلخ و شیرین تهرانی‌های قدیم از دروازه‌ها و حصار‌های پایتخت، روزگاری را تصویر می‌کند که دروازه‌های قدیمی و خندق‌های تهران یکی پس از دیگری تخریب می‌شدند. این روز‌ها از میان تاریخ کهن دروازه‌های تهران تنها یک دروازه ویرانه به نام دروازه محمدیه در بازار باقی مانده است.

به گزارش همشهری آنلاین، دروازه‌ای که در آخرین سال سلطنت محمد شاه قاجار در سال ۱۲۲۵ شمسی در «پاقاپوق» تهران، محله عباس‌آباد بازار تهران ساخته شد. این دروازه که آخرین نقطه ورودی به شهر محسوب می‌شد بر روی حصار شاه طهماسب صفوی بنا و بعد‌ها به نام‌های دروازه نو، دروازه پاقاپوق و محمدیه معروف شد.

استاد محمدقلی کاشی‌پز شیرازی بر بدنه این دروازه، کاشیکاری‌های لعاب‌دار رنگی با نقوش شیرطلایی و نقش رستم و دیو سفید را اجرا کرده بود. این اثر ارزشمند، این روزها، در مخزن موزه ملی ایران نگهداری می‌شود. همچنین از میان ۴ برج دروازه نو، در حال حاضر ۳ برج باقیمانده که در میان مغازه‌های بازار زندانی شده است.

«نصرالله حدادی» تهران‌شناس در این باره می‌گوید: «دروازه نو در دوره محمدشاه قاجار تأسیس شد و به‌همین دلیل دروازه محمدیه هم نام گرفت. این دروازه از دروازه‌های اصلی شهر نبود، چون داخل حصار تهران قرار داشت.» این دروازه را باید ششمین دروازه تهران دانست. دروازه محمدیه (دروازه نو پیشین) تنها بازمانده دروازه‌های تاریخی تهران است که بخش‌هایی از آن، تاکنون باقی مانده است. گذشت روزگار، بخش‌های اصلی این دروازه را محو کرده و حالا تنها سه مناره فیروزه‌ای از آن بر جای مانده است.»

حدادی می‌افزاید: «این بنا‌ها معمولا ۲دهانه کوچک مساوی در دو طرف داشتند و یک دهانه بزرگ که در وسط قرار می‌گرفت. مردم و چهارپایان از دهانه کوچک عبور می‌کردند و ارابه‌ها از دهانه بزرگ رد می‌شدند. زمانی که ناصرالدین شاه تصمیم به ایجاد تغییرات در حصار گرفت، به دلیل اعتقادات مذهبی مردم و علاقه اهالی این منطقه به دروازه محمدیه، از هر گونه تصرفی در آن خودداری کرد. اهالی تهران زمانی که از زیر این دروازه رد می‌شدند، یا از کنار آن می‌گذشتند صلوات می‌فرستاند.»