فرارو- در حالیکه پیش از این جمهوری هند از اعمال تحریم‌های مستقل آمریکا علیه بخش انرژی ایران ابراز نگرانی کرده بود، منابع خبری غربی گزارش دادند که بانک مرکزی این کشور محدودیت‌هایی در زمینه واردات نفت از ایران اعمال کرده است. این در حالی است که قطعنامه‌های شورای امنیت خرید نفت از ایران را ممنوع نکرده است.
به گزراش فرارو بانک مرکزی هند با صدور بیانیه‌ای اعلام کرده است که از این پس تسهیلات لازم برای پرداخت بهای مواد خام وارداتی از ایران را ارائه نخواهد کرد و این پرداخت‌ها باید خارج از چارچوب «اتحادیه پایاپای آسیا» انجام پذیرد.
«اتحادیه پایاپای آسیا» که مقر آن در تهران است شامل کشورهای ایران، هند، پاکستان، بوتان، بنگلادش، مالدیو، میانمار، نپال و سریکانکا است و برای همکاری‌های مالی کشورهای عضو در سال ۱۹۷۴ پایه‌گذاری شده است.
بانک مرکزی هند در این باره توضیح داده است: «تصمیم گرفته شد که پرداخت نفت و گاز وارداتی با ارزهای مجاز و خارج از چارچوب اتحادیه پایاپای آسیا انجام شود.»
این اقدام از سوی هند در حالی انجام می‌گیرد که بانک مرکزی این کشور دلیلی برای اقدام خود ذکر نکرده است.
اما نکته جالب‌تر آن است که هند از نخستین کشورهایی بود که پس از اعمال تحریم‌های مستقل آمریکا علیه ایران، از آن کشور انتقاد کرد و از نگرانی‌های خود از اعمال تحریم‌ها در بخش انرژی ایران سخن به میان آورد.
در همین باره وزیر خارجه این کشور پس از امضا متن تحریم‌های مستقل توسط باراک اوباما گفت: «ما نگران این هستیم که طبیعت فرامرزی تحریم‌هایی که برخی کشورها علیه ایران اعمال کرده‌اند و برخی کمپانی‌های خاص هم به رعایت آنها روی آورده‌اند، بر اقتصاد شرکت‌های هندی تاثیرگذار باشد. تحریم بخش انرژی ایران می‌تواند بر اهداف ما برای خرید انرژی از ایران و تامین نیازهای شهروندانمان تاثیرگذار باشد.»
با این حال به نظر می‌رسد که دولت هند با اعمال محدودیت‌های جدیدی در زمینه معاملات نفتی با ایران چرخشی هر چند اندک در سیاست‌های خود به وجود آورده است.
کمتر از دو ماه پیش در آستانه سفر باراک اوباما رئیس جمهور ایالات متحده به هند، دولت این کشور تحریم‌های سازمان ملل علیه ایران را اعمال کرد. از سوی دیگر اوباما در این سفر قول داد که حمایت‌های لازم را از درخواست هند برای عضویت دائم در شورای امنیت به عمل خواهد آورد.
برخی کارشناسان معتقدند که تصمیم جدید دولت هند در اعمال محدودیت علیه بخش انرژی ایران اگر با سفر چندی پیش اوباما به این کشور مرتبط نباشد، قطعا با اعمال فشار این کشور بر روی کشورها و شرکت‌ها برای ایجاد محدودیت در زمینه تجارت با ایران مرتبط است؛ محدودیت‌هایی که می‌تواند به واردات سالانه 11 میلیاردی نفتی هند از ایران آسیب‌های جدی وارد کند.
خبرگزاری رویترز در این باره به نقل از منابع خود در صنعت نفت هند گزارش کرده است که تصمیم جدید هند می‌تواند لطماتی به واردات نفت و گاز این کشور از ایران وارد کند. یک منبع آگاه به این خبرگزاری گفته است: «ما (شرکت ملی نفت ایران و شرکت‌های هندی) باید جایی را برای انتقال پرداخت‌ها پیدا کنیم در غیر اینصورت معامله‌ای صورت نخواهد گرفت.»
اکنون هند روزانه نزدیک به ۴۲۶ هزار بشکه نفت از ایران وارده می‌کند که پیش بینی می‌شود در آینده‌ای نزدیک این رقم کاهش پیدا کند.
منابع آگاه می‌گویند صدور نفت ایران به هند از این پس به سادگی امکان پذیر نخواهد بود و شرکت‌های نفتی هند و شرکت نفت ایران احتمالا مجبور خواهند شد که به دنبال منبع دیگری، احتمالا بانک‌های اروپایی، برای تأمین مالی معاملاتشان باشند.
همچنین گفته می‌شود با تحریم بانک Bank EIH آلمان توسط آمریکا که تاکنون برای چنین معاملاتی تسهیلاتی قائل می‌شد، یافتن بانکی برای انجام معاملات با دشورایی روبرو خواهد بود.
بنابراین به نظر می‌رسد که در صورت پیدا نکردن بانکی دیگر برای تأمین مالی معاملات میان بزرگترین صادر کننده و بزرگترین وارد کننده نفت کشورهای عضو«اتحادیه پایاپای آسیا» انجام نخواهد شد.
اما در پی اعمال تحریم‌های یک جانبه آمریکا علیه ایران، روزنامه هندی ایندین اکسپرس با انتشار مطلبی در وبسایت ادعا کرد که وزرات خارجه هند طرحی در دست دارد که بر اساس آن به شرکت های هندی در مورد "شیوه های خلاقانه" تجارت با ایران برای دور زدن تحریم های سازمان ملل و آمریکا توصیه هایی شده است.
به نوشته وبسایت این روزنامه علاقه دولت این کشور برای ارتباط تجاری با ایران به خصوص در بخش انرژی از شفاف‌ترین نشانه‌هایی است که در این زمینه می‌شود به آن اشاره کرد.
بنابراین به نظر می‌رسد دولت هند از یک سو قصد دارد با اعمال محدودیت‌هایی با آمریکا همراه شود و سویی دیگر منافع خود در معامله با ایران حفظ کند.
چندی پیش اعمال محدودیت‌های تجاری از سوی امارات متحده عربی باعث بروز نوساناتی در بازار ارز ایران شد. بعید نیست که تصمیم اخیر بانک مرکزی هند نیز نوسانات مشابهی را در بازار ایران ایجاد کند.
